|
شبکه اطلاع رسانی افغانستان >>
اطلاعات عمومی
شهرهای تاریخی بامیان
شهر غلغله:
شهر غلغله شهري كه يك زمان شهرت بسزايي آن شرق و غرب را به خود متوجه گردانيده
بود و در برابر نيرومند ترين و خشمگين ترين متهاجمين مقاومت و مجادلت همي كرد مخرو
به هاي شهر غلغله در گردو نواحي بالا حصار در ميان مزارع و كشت زارها به طرف دهكده
سيد آباد كم و بيش باقي مانده است .
شهر غلغله طوري كه تاريخ حكايت مي كند به گمان غالب بعد از به ميان آمدن سلطنت
شنسبانيه غوري به دست سلطان علاءالدين جهان سوز و در زمان سلطنت نخستين امير
شنسباني ملك فخر الدين برادر افخم جهان سوز به ميان آمده است .
باشندگان اين شهر در بين قرن شش و اوايل قرن هفت هجري در سموچ و آبادي هاي مستحكمي
كه اباره ها برجهايي كه از خشت خام و پخته و سنگ اعمار شده بود زندگاني مي كردند
بعد از اين كه علاءالدين محمد خوارزم شاه بين سال هاي 607و 611 هجري اردوي غوري
وغزنوي را در هم شكست پسرش جلاالدين در شهر غلغله مركزيتي قايم كرد و براي مدتي با
شهرت جلال تام حكم روايي نمود شكوه وقدرت آن رقيبان اش را بران داشت تا بر شكست و
كوبيدن او از هيچ گونه تدابير واقدامي دريغ نكنند زمان قدرت اين حكم رواي فاتح بود
كه هجوم وحشت ناك چنگيز از صفحات شمال بر جنوب هندوكش سرايت كرد .
چنگيز از راه دره شكاري وارد اين سرزمين شده در شهر ضحاك كه آثار خرابه هاي آن را
در هفده كيلومتري قبل از باميان در نقطه نقاط آب هاي باميان و كالود در نقاط مرتقع
كوه سرخ قرار دارد. و جنگ ميان مهاجمين چنگيز و امپراتور شهر در گرفت درين زدو خورد
موتي جن پسر جغته نواسه چنگيز به قتل رسيد از ديدن اين منظره خشم چنگيز به جوش آمده
سوگند ياد كرد كه آن قدر قتل و قتال درين شهر بنمايد كه حتي براي انسان وحيوان امان
زندگاني ندهد شهر غلغله بعد از مقاومت بسيار شديد در سال 618 ه ق مطابق 1322 مسيحي
به خاك يكسان شده فاتح مغل آن طوري كه تصميم گرفته بود شهر را آتش زد و مردم در
ميان شعله هاي آتش جان دادند وگروهي كه از شعله هاي بي رحم آتش نجات يافتند از دم
تيغ خلاصي نيافتند و بالاخره حصار آزادگان و كانون علم و فضل پادشاهان علم دوتس ادب
پرور شنسب هاي غوري خوارزمشاهي را شهر مغضوب لقب دادند .
به طرف جنوب شرق خرابه هاي بالا حصار شهر غلغله در داخل دهكده سيد آباد بدنه قلعه
مستطيل شكل با ديوارهاي بلند موجود است كه در نزد اهالي به قلعه دختر معروف مي باشد
داستانهاي محلي اين قلعه را مربوط به دختر جلاالدين منكبرني پادشاه خوارزمشاهي مي
دانند چنگيز حصار محكم شهر غلغله را گرفت نمي توانست و مدتي لشكر مغلي در اطراف
حصار سر گردان ماندند وحيران بودند كه به چه ترتيب و وسيله حصار را بگشايند و به
مجادله جهت اشغال بپردازند تا اين كه بالاخره اين دختر ناز پرور خيانت كرده و نامه
براي مهاجمين نوشت و نامه را با پيكان تير در صف مهاجمين انداخت و به آن ها فهماند
كه فتح اين قلعه مشكل است تازماني كه سر چشمه آبي را كه در داخل حصار مي آيد و
مدافعين شهر از آن استفاده و رفع تشنگي مي كند بسته نشود فتح نصيب مهاجمين مغلي
نخواهد بود لذا سر چشمه اي را كه در دره كالو است با نمد تخته سنگ هاي نمك مدود شود
و سپاه مغل به اين دستور سر چشمه آب را بستند و بدين ترتيب راه فتح قلعه را يافتند
وآن را گشودند و اما در مقابل دختر ناعاقبت انديش نيز فعل زود ثمره اين همكاري خود
را با اردوي دشمن چشيد و توسط سپاه مغل به وضع فلاكت باري كشته شد.
شهر ضحاك:
نام محليست كه به فاصله 17 كيلو متري شرق كه بين 67 درجه 58 دقيقه 13 ثانيه طول
البلد شرقي و 34 درجه 29 دقيقه و 34 ثانيه عرض البلد شمالي واقع است در نقطه اتصال
آب هاي باميان يا آب دره گالوروي پوزه هاي بلند و سرخ كوه برج ها ديوارها و بقايا
قلعه به نظر مي خورد كه يكي از مستحكم ترين قلعه هاي جنگي بوده قسمتي از برج هايي
كه رخ به طرف دره گالوا است به نام شهر تريمان هم شهرت دارد .
در دوره شنسباني هاي غوري در اين جا حصار مستحكمي ساخته شده بود كه مقاوت آن در
مقابل چنگيز خاطره فراموش ناشدني به يادگار مانده است چنان چه موتي جن نواسه چنگيز
در سال 628 ه 1222 م در همين جا كشته شد .
شهر سر خشك:
به فاصله 4 كيلو متر دورتر از دره شكاري در سواحل چپ آب هاي باميان بر فراز
پوزه بسيار بلند كوه ديوارهاي يك حصار خرابه كه شكل قلعه را دارد قرار دارد واقع
واز نظر استحكام و موقعيت سوق الجيشي اهميت بسزايي داشت اين حصار مانند شهر غلغله و
ضحاك آبادي هاي به شكل سموچ و عماراتي از خشت خام نيز از خود به يادگار مانده است.
كه يك تيغه كوه را به هم وصل كرده است .
1- خرابه هاي اصل شهر كه مسجد و بعضي عمارات آن هنوز باقي مانده است .
2- ارگ يا بالاحصار كه بر فراز خصص سلني دره و اراضي هم جوار واقع است .
دورادور شهر و حصار ديوارهاي ضخيم و برج هاي مدور ديده مي شود كه همه از گل وسنگ
ساخته شده اين حصار هم در اثر هجوم مغل در نيمه اول قرن هفت هجري ويران شده است .
منظره بودا از بالای شهر باستانی غلغله. (2006)
|