شبکه اطلاع رسانی افغانستان >> اطلاعات عمومی

لباس مردم افغانستان

هر قوم افغانستان لباس مخصوص خود را دارند و تا حدودي در پوشيدن و گسترش آن همت مي گمارند كه گمان مي رود در اين كار پشتونها پيشقدم باشند چون در هر كجا باشد ، همان لباس ملي خود را مي پوشند. ولي اقوام ديگر اين تعصب را ندارند و در هر محيط كه رفته اند رنگ همان محيط را به خود گرفته است.

لباس مردم پشتون:
مردان پشتون پيراهن ،تنبان ،لنگي ،چپلي و پتو مي پوشند. زنانشان پيراهن ، تنبان فراخ و چادر و پيزار مي پوشند . جز معدودي از پشتونهايي كه در شهر زندگي مي كنند بقيه در هر كجا اين يونيفورم را حفظ كرده اند و به آن افتخار مي كنند.
لباس مردم هزاره:
مردان هزاره برك مي پوشند و كلاه سر مي كنند، زنانشان پيراهن ، تنبان و چادر دارند. اين قاعده فقط در مناطق مرزي حاكم است. به محض اينكه از آن محدوده خارج شوند ،تغيير لباس مي دند . هزاره هاي نواحي شمال كاملا تغيير لباس داده بسياريشان برك را نمي شناسد.
لباس مردم تركمن- ازبك:
پيراهن و تنبان گويچه ،‌ شلوار، چپن قاتمه و موزه و مسي است ، ولي امروزه تغييراتي به وجود آمده جوانان مسي نمي پوشند. تمام نواحي شمال تحت تاثير لباس ازبك ها قرار گرفته چپن ، جيلك و گوبچه مي پوشند، زنان نواحي شمل چادر سر مي كنند و اين قاعده عموميت دارد . زنان تركمن لباس مخصوص دارند.
لباس مردم هرات :
لباس مردم هرات پيراهن ، تنبان ، آسكت و لنگي است. تنبان خيلي فراخ و چين دار مي پوشند. زنان و دختران در تمامي نقاط افغانستان لباسهاي شوخ و گلدار مي پوشند وليمردان لباس ساده را خوش دارند. فقط گاهي بچه ها هوس لباسهاي شوخ مي كنند كه آن هم خيلي كم است.
لباس مردم شهر :
شهري ها نظر به موقعيت اجتماعي مردم لباس مي پوشند ، در شهر كابل كه پايتخت كشور است بيشتر لباسهاي اروپايي به چشم مي خورد ، مردان كرتي و پطلون مي پوشند و زنان دامن و تعدادي هم پطلون كه اين فرم بيشتر در بين تحصيل كرده ها عموميت دارد . لباس تمام مامورين دولتي در تمام شهرها و حتي روستاها دريشي(كرتي و پطلون) است ولي مردم غير دولتي كه شغل آزاد دارند حتي در شهرها لباس محلي خود را مي پوشند.

فرهنگ لباس پوشي در ولايات و مناطق مختلف افغانستان متفاوت ميباشد و مردم هر ولايت نظر به رسم و رواج خود لباسهاي محلي با ديزاين هاي متفاوت استفاده ميکنند که بعضاً کاملاً از هم متفاوت ميباشد؛ اما در اين اواخر اين فرهنگ مورد تهاجم کشورهاي همسايه و ساير کشورها قرار دارد.
يکي از ولاياتي که لباسهاي محلي آن با طرز خاص طرح ميگردد، پکتيا است. فرهنگ لباس پوشي در اين شهر نسبت به ولايات ديگر خيلي ها متفاوت است.

در گذشته ها لباس قشر اناث در حدود ده الي پانزده متر پيراهن و پنج الي هشت متر تنبان و در حدود پنج متر چادر شان بود و بيشتر از لونگ (يکنوع گياهي که به فارسي آنرا ميخک ميگويند خوشبو ميباشد) مهره، تار زري به خاطر مزين ساختن لباسهاي خويش استفاده ميکردند و پيراهن شان به شکل کمرچين، تنبان گيبي بود؛ اما در اين اواخر تغييرات زيادي به وجود آمده و زنان بزرگسال از پيراهن کمرچين ولي کمتر از اندازه سابق يعني در حدود سه متر ميباشد استفاده ميکنند و دختران جوان از پيراهن هاي دامن اريب و چادر هاي گاج، استفاده ميکنند. قشر ذکور از پيراهن کمرچين، تنبانهاي گيبي، واسکتهاي ائينه دوزي، کلاه هاي قرص زري بلند که در آن دستار را بسته ميکنند استفاده مينمايند.
اما در بعضي از ولايات استفاده از لباسهاي محلي نظر به شرايط و تحولات اجتماعي در گذشته فرق نموده است. يکي از اين ولايات ولايت نورستان ميباشد. بعد از اينکه در زمان امير عبدالرحمن خان رو به اسلام آوردند ديگر از لباسهاي پيش از دوره اسلا م استفاده نکردند.

بعد از اينکه مردم اين ولايت رو به اسلام آوردند فرهنگ لباس پوشي در آنجا تغيير نمود، پيراهن قشر اناث نسبت به سابق که از لباسهاي کوتاه استفاده ميشد درازتر گرديد و از تنبان استفاده ميکنند، البته از پيراهن هاي کمرچين که در حدود شش متر ميباشد و از چادري هاي در حدود دو متر استفاده ميکنند و مردان از پيراهن و تنبان و چپن هاي دست دوزي شده و کلاه هاي پکول استفاده ميکنند. مردم سمت شمال کشور نيز داراي خصوصيات منحصر به خود مي باشند که در فصلهاي مختلف سال لباس خاص مطابق آب و هوا را انتخاب ميکنند.

زنان بدخشان بيشتر از پيراهن هاي کمرچين، دامن وريب و تنبان هاي گيبي (دهان پاچه تنبان کف دار است و داراي چين هاي زياد ميباشد و به طرف بالا چين ها ادامه دارد) تکه هاي کتان گلدار و چادرهاي کتاني استفاده ميکنند و قشر ذکور از پيراهن تنبان، لنگي، کلاه هاي دست دوزي، قاقمه (نوعي جيلک از تکه پشمي با ديزاين خاص) چپن و يا جيلک که حالا رئيس دولت نيز به تن ميکند استفاده ميکنند.