|
شبکه اطلاع رسانی
افغانستان >> اطلاعات عمومی
ولایت هرات
ولایت هرات ( هِرات و هَرات هردو تلفظ شده ) به مرکزیت شهر هرات٬
از ولایات کشور افغانستان است. ولایت هرات همراه با بادغیس٬
فراه و غور جمعاً ولایات غربی افغانستان را تشکیل
میدهند و با کشور ایران
هم‌مرز هستند.
هرات يکی از قديمی ترين ولايات افغانستان است که ريشه‌های آن به
آریانای بولایت می‌رسد.نام های هرات بولایت در دوره های
مختلف بگونه‌های ذيل آمده است:
به اوستایی: هَرَئیووا
(Haraēuua)، در
فرگرد نخست وندیداد اوستا
به پارسی بولایت : هَریوا (Haraiva)، در سنگ‌نبشته‌های هخامنشی
به پارسی میانهٔ ساسانی: هریو،
در سنگ‌نبشته‌های ساسانی
در دورهٔ اسکندر مقدونی: اسکندریه آره‌ایا (Alexandria Areia)
به یونانی: آره‌ایا
(Areia)
به لاتینی: آریا
(Aria)
هرات یکی از قدیم ترین ولایات افغانستان بوده که به هرات
بولایت مشهور شده است. هرات بولایت نقش بزرگی را در تجارت میان شبه قاره هند ،شرق
میانه ،آسیای مرکزی و اروبا بازی میکرده است که فعلا هم این نقش را کما کان به عهده
گرفته است .هرات یکی از گهواره های تمدن تاریخ بر کشور مان میباشد که سابقه
چندین هزار ساله دارد . در هر قدیمی که بر خاک هرات بولایت بردارید
بیک شاعر، نویسنده ، نقاش ، مساجد ،مدارس، آرامگاه های اشخاص نامدار ،گنبد های قشنگ
، باغ های بسیار زیبا ، نهر های دلفریب و تفریحگاه های عمومی و بنا های مدرن و
تاریخی بر میخورید.
ولایت هرات در شمال غرب افغانستان است. با
مساحت ۵۴٫۷۷۸ کیلومتر مربع هم مرز با دو کشور همسایۀ افغانستان یعنی ایران در غرب و
ترکمنستان در شمال و از دو طرف دیگر به ولایات بادغیس ، غور و فراه همجوار است.
هرات با جمعیت بالاتر از
دو ملیون نفر (درین اواخر) به دومین ولایت افغانستان مبدل شده است. باشندگان
اصلی شهر هرات را تاجیکها و پارسیوانها تشکیل میدهند اما اقوام پشتون زیادتر در
اطراف شهر و ولسوالی های این شهر مسکن گزین هستند. بیشتر باشندگان هرات به زبان
فارسی با لهجهٔ هراتی سخن میگویند.
تقسیمات ولایت هرات به شرح زیر می
باشد:
تاریخچه هرات:
هرات قبل
از کشف اقیانوس هند
در گذرگاه جاده ابریشم
قرار داشت و نقش بزرگی را در تجارت ميان شبه قاره هند، شرق میانه، آسیای مرکزی و اروپا بازی می‌کرد. هرات از لحاظ موقعيت جغرافيايی در طول تاريخ
بستر مناسب تلاقی مدنيت‌های شرق و غرب نيز به شمار می‌رفت. از اين رو هرات يکی از
گهواره‌های تمدنی تاريخ پر بار خراسان شناخته می‌شود.
تاريخ سياسی هرات پر از فراز و نشيب است.
چنانچه هرات همواره ميدان لشکر کشی‌ها جنگهای اشغالگرانه، ويرانگرانه و گذرگاه
جهان‌گشايان نيز بوده است. روی تصادفی نيست که تاريخ هرات مشحون از مبارزات آزادی
خواهانه و استعمار شکن بوده‌است.
در دوره‌های ماد و هخامنشیان٬ هریوا سرزمینی در اطراف رودخانهٔ هریرود بوده و یکی از ساتراپی‌های هخامنشیان بشمار می‌رفت. در سنگ‌نبشته بیستون داریوش بزرگ٬ هَریوا
(Haraiva) در فهرست ساتراپی‌های هخامنشیان آمده است.
به قول مورخ یونانی هرودت، اسکندر مقدونی در ۳۳۰ قبل از
میلاد، آرتاکوانا٬ مرکز
ساتراپی هریوه را گشود. سپاهیان اسکندر شهر را ویران و باشندگان آن را بقتل
رسانیدند. اسكندر سپس شهرى به نام «اسكندریه آره‌ایا " (Alexandria Areia)
در كنار هریرود بنا كرد و جمعيت و آبادى آرتاکوآنا را بدين شهر كه شايد هرات امروزين باشد تحويل كرد.
هرات در زمان ساسانیان در سنگ‌نبشته‌ای در کعبه زردشت واقع در نقش رستم بنام هریو یاد شده است. در دورهٔ ساسانی از مراکز مهم نظامی و منطقه
مرزی در مقابله با هیاطله بوده است. پیش از حملهٔ اعراب مسلمان به ایران دارای اقلیت مسیحی نستوری
بود. در سال ۳۱ ه.ق. (حدود ۶۵۰ م.) یا کمی پس از آن به دست اعراب مسلمان فتح
شد.
در دورهٔ اعراب، يعنى در قرون وسطی، هرات همراه با نیشابور، مرو و بلخ یکی از چهار قسمت (چهار ربع) ایالت خراسان بود و هم مرکزی برای مسيحيت تحت نفوذ کليسای نستوری و هم
پايگاه مهم تصوف، يعنی نظريه زاهدانه اسلام به شمار می‌رفت. افرادی از پیروان نقشبندیه و چشتیه ، انجمنهای اخوت صوفيه به مقامات وزارت
و صدارت عظمی رسيده اند.
هرات مثل اکثريت مناطق ديگر خراسان با هجوم مغول
در
۱۲۲۲ م. از بنياد ويران شد
و بیش از نیمی از اهالی بومی آن قتل عام و يا آواره شدند.
هرات بین سالهای ۶۴۳ تا ۷۸۴ ه.ق. پایتخت سلسلهٔ آل کرت بود.
تیمور لنگ در سال ۷۸۴ هرات را
گشود و آل کرت را نابود ساخت. در جریان این حمله هرات بار دیگر ويران و هزاران نفر
کشته شدند. شاهرخ فرزند تیمور و همسرش گوهرشاد پایتخت تیموریان را در سال ۱۴۰۱ م از سمرقند به هرات منتقل کردند.
در ۱۵۰۶ شیبانیان
آسیای مرکزی بر شمال افغانستان و هرات مسلط شدند. اندکی بعد هرات در تحت
کنترل صفويان ايران قرار گرفت. در دوران صفوی هرات مهم‌ترین شهر و مرکز
خراسان محسوب می شد و همواره مورد طمع ازبکان
بود حتی چندبار این شهر به دست ازبکان افتاد. اما سلطه ازبکان بر این شهر به صورت
کوتاه مدت بود و آنها از دوره های فترت در اوایل سلطنت شاه طهماسب اول
و اوایل سلطنت سلطان محمد خدابنده
و
شاه عباس اول استفاده کردند و هر بار برای مدت کمی این شهر را در اشغال
داشتند.
پس از سقوط صفویان هرات مدتی در اشغال طایفهٔ ابدالی بود و به
دست نادر شاه افشار
افتاد. پس از مرگ نادر افغان‌ها بر هرات مسلط شدند. در دوران معروف به بازی بزرگ
ماموران بریتانیایی در هرات فعال بودند و از جدایی آن از حکومت ایران پشتیبانی
می‌کردند. در ۱۲۴۹ ه.ق. عباس میرزا از سوی فتح‌علی شاه قاجار مامور پس گرفتن هرات از افغان‌ها شد.
مرگ عباس میرزا در راه مشهد این کار را ناتمام گذاشت. محمد شاه قاجار نیز کوششی برای فتح هرات کرد که ناکام ماند. در زمان ناصرالدین شاه قاجار٬ دوست محمدخان، حاکم کابل و قندهار هرات را گرفت. نیروهای ناصرالدین شاه تحت فرمان حسام‌السلطنه هرات را محاصره کردند و در سال ۱۲۷۳ این شهر را گرفتند. با مداخلات بریتانیا در
جنوب ایران و بحرانی شدن روابط ایران و بریتانیا طی عهدنامه‌ای که در ۱۲۷۳ هجری قمری (۱۸۵۷ میلادی) در پاریس بین نماینده ایران و سفیر بریتانیا امضا شد قرار شد که
نیروهای بریتانیا از بنادر و جزایر جنوب ایران خارج شوند و در عوض ایران نیز
سپاهیان خود را از هرات فرا خواند و استقلال افغانستان را به رسمیت بشناسد.
پس از جنگ هرات بسال ۱۲۴۹ ه .ق. قسمت‌های از شرق هریرود به بعد (شامل هرات) به افغانستان ضميمه گرديد.
در تاريخ معاصر افغانستان هرات از استبداد داخلی، تحجر، تعصب و تجاوزات خارجی بيش
تر از ديگران رنج کشيد. هرات سراسر سده نوزدهم را در ميان کشمکش‌های سرداران سدوزایی و محمدزایی و بازی بزرگ
سپری نمود.
ولایت هرات دارای چند رسانه تصویری و
صوتی محلی و چند روزنامه است که به شرح زیر می باشند:
از مناطق تفریحی ولایت هرات می توانه به باغ ملت، تخت سفر،
شیدایی،
پارک هیریرود،
پارک میر داود، دهنغار کروخ اشاره کرد.
ارگ هرات ، مسجد جامع، گازرگاه، مسجد گوهرشاد بیگم، خواجه غلطان ، قلعه اختیارالدین هرات، مجتمع مصلای هرات از اماکن دیدنی شهر
هرات می باشد.
هرات از نظر
زیربنا ، از نظر موقعیت ، از نظر منابع بشری ، از منابع منابع عایداتی ، از نظر
سیاحت و توریزم برای افغانستان دارای اهمیت زیادی است.
در حال حاضر در ولایت هرات 70فیصد مردم به خدمات تلفونی دسترسی دارند . و تمام
ولسوالی های هرات از طریق تلفون های دیجیتال به مرکز ولایت وصل هستند . ولسوالی های
گذره، انجیل، زندجان، غوریان، کشک، رباط سنگی و شیندند زیر پوشش خدمات مخابراتی
هستند و کمپنی های مخابراتی روشن، افغان بیسیم، اریبا، اتصالات، وکمپنی های
انترنیتی در ولایت هرات فعال می باشند.
56% راه مواصلاتی هرات بصورت نسبی در وضعیت
خوب قرار دارند و قابل استفاده برای ترافیک می باشند به گونه ای که
35% سرک ها قابلیت استفاده توسط وسایط گوناگون را دارند .
نمک، سنگ مرمر، گیپسن ( سنگ گچ)، ذغال سنگ، سمنت و سنگ های تعمیراتی از منابع طبیعی
ولایت هرات می باشد.
در حال حاضر 360 کارخانۀ خورد و بزرک به شمول 350 کارخانۀ تولیدی و دارای 103 قلم
مواد تولیدی با 19000 فرصت شغلی در هرات موجود است.
وُلُسوالی گُلران یکی از شهرستان‌های ولایت هرات
کشور
افغانستان است.
ولسوالی گلران در شمال غربی ولایت هرات واقع شده و از سوی غرب با ایران، از سمت
شمال با ترکمنستان، از شرق با ولسوالی کوشک و از سمت جنوب با ولسوالی‌های زنده‌جان و کهسان هم‌مرز است.
ولسوالي گلران داراى جمعیت تخمینی پنجهزار نفر بوده و تقريباً در ١٢٠ کيلومتري شمال
هرات قرار دارد. مرکز این ولسوالی، روستای گلران
است.
منطقه گلران در برخی سال‌ها با خشکسالی‌های سختی روبرو است و
توفان‌های شن جاده‌های آن را می‌پوشاند.
مردم این ولسوالی فارسیوان و پشتون هستند. پشتون‌های آن از اقوام اچک‌زی، اسحاق‌زی و علی‌زی هستند.
روستاهای این ولسوالی به شرح زیر می باشند.
نمایی از هوتلی در هرات ، در غرب افغانستان
|