ایتلاف تنها به‌معنای مشارکت در قدرت نیست بلکه ایتلاف به‌معنای ایجاد هدف مشترک و رسیدن به دورنمای مشترک است. در علوم سیاسی ایتلاف به‌معنای هم‌گرایی دو یا چند نهاد و شخصیت سیاسی بمنظور رسیدن به پس‌منظر و یا دورنمای مشترک است. پس‌منظر مشترک به «هدف کلی» برای نیرو های موتلف مبدل می‌گردد. از این‌رو نهادها و یا شخصیت‌های موتلف نیروی خود را برای برآورده‌ شدن این هدف مشترک، منسجم می‌سازند.

اشتراک مساعی برای رسیدن به‌هدف زمینه‌هایی را برای شکل‌گیری استراتژی مشترک مساعد می‌گرداند. این رویکرد، روند شکل‌گیری ایتلاف را مساعدتر و مناسب‌تر می‌سازد.

گونه‌ دیگر ایتلاف‌ها در سطح ماموریت‌ها شکل می‌گیرند. یعنی گرو‌ه‌ها و یا شخصیت‌ها برای ایجاد یک ماموریت مشترک، یکجا می‌شوند. این گرو‌ه‌ها دارای اهداف متفاوتی هستند اما برای رسیدن به اهداف خود هم‌گرایی و اتحاد نیرو را ارجحیت می‌دهند. این گونه‌ ایتلاف‌ها نمی‌توانند استراتژیک عمل کنند چرا که در شکل‌گیری هدف مشترک با همدیگر شفاف و حساب‌ده نیستند.

گونه نخست ایتلاف‌ها پایدارتر و با ثبات‌تر می‌باشد. در این شکل ایتلاف‌ها «اصول» و «ثبات» باهم به شکل متوازی مشاهده می‌شوند. زیرا اصول و ثبات هم میکانیزم استراتژیک برای گروه‌های موتلف است و هم به مثابه‌ ارزش رعایت و نظارت می‌شود.

گونه دوم ایتلاف‌ها شکننده و بی‌ثبات است. دلیل عمده بی‌ثباتی این گروه در نبود تعهد به منافع مشترک است که از هدف مشترک ناشی می‌شود. از اینجا است که اینگونه ایتلاف‌ها آبستن شکل‌گیری فراکسیون‌های درونی می‌شوند که از بحران اعتماد رنج می‌برند. این امر سبب می‌شود تا ایتلاف بجای یک عمل سیستماتیک و متعهد، به یک معامله‌ آسیب‌پذیر مبدل می‌گردد.

در افغانستان گونه دوم ایتلاف خیلی رایج بوده است. در احزاب چپی و راستی ما شاهد ایتلاف‌هایی بوده ایم که همه از بحران اعتماد رنج کشیده و منجر به شکست و بحران شده است. بهترین نمونه در ایتلاف شکننده، حکومت وحدت ملی است. دو نیرویی که اهداف متفاوت دارند ماموریت مشترکی را شکل داده‌اند. این دو نیرو نتوانسته اند دورنمای مشترک استراتژیک خلق کنند زیرا از دو جهان‌بینی متفاوت نمایندگی می‌کنند.

حالا تصور کنید که همین ایتلاف شکننده دست به ایتلاف دیگری با حزب اسلامی حکمتیار می‌زند. حزبی‌ که در پنج دهه اخیر رکورد ایتلاف شکنی در میان همه گروه‌های سیاسی را در افغانستان ثبت کرده است.

ملک ستیز

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است