9 زون بربنیاد چگونگی آب و هوای کشور از لحاظ زراعت ایجاد شده است. هدف نهادین آن به زراعت پیشگان می آموزد که چگونه با به دیده داشتن آب و هوای کشور در بخش های زراعت باغداری و مواشی رسیدگی کنند و این تقسیمات با ویژگی ها و شرایط آب و هوا گزینش گیاه ها را از کشت تا برداشت محصول رهنمایی می کند.

با درنظر گرفتن خصوصیات خاک و ویژگی های عمده اقلیمی و مشخص نمودن منطقی عملیات زراعتی براساس شرایط اکولوژیکی موجود با محیط و اطراف زون های ایجاد شده «نزدیکی به ساحل، دریاچه ها، یخچالهای طبیعی و جنگل» موثرترین عامل رشد نوع نبات در یک منطقه محسوب می گردد که این خصوصیات طبیعی حایز اهمیت خاص در انتخاب کاشت نباتات می باشد و تا اندازه ی زیادی به شرایط مناطق زون بندی شده بستگی دارد. در هر حال یکی از مفیدترین گرایش های استفاده از ارقام عناصر مهم اقلیمی در کشت نباتات، کاربرد ویژگی های عمده اقلیمی در بخش کشاورزی از مرحله کاشت تا برداشت محصول می باشد و در واقع کشاورزی نوین بدون مطالعه دایمی شرایط کشت، استفاده ارقام عناصر مهم اقلیمی و خاکشناسی قابل تصور نیست.

اهمیت ارقام عناصر مهم اقلیمی امروزه اطلاعات مربوط به وضع رشد و نما نباتات، پیش بینی مقدار عملکردها در تعیین نیاز آبیاری، مقدار آبیاری و دوره های آبیاری با رعایت درجه حرارت و رطوبت، تاریخ کشت و کود دادن و تهیه دستور العملهای مربوط به حفاظت نباتات در مقابل بعضی پدیده های نامساعد ویژگی های عمده اقلیمی چون « یخ بندی، ژاله، بادهای شدید، بلند روی درجه حرارت و کم آبی یعنی خشکسالی» در ارتباط با دانش هواشناسی کشاورزی « درجه حرارت، رطوبت، فشار هوا، باد، برف، باران و تابش آفتاب» می باشد.

نباتات به سه گروپ تقسیم بندی شده اند:« سخت سر مقاوم به خشکی، حد متوسط نیاز به آب، نیاز بیشتر به آب». بنابراین؛ زون بندی آب و هوای کشور ما از لحاظ زراعت بر همین اصول استوار می باشد. کاشت انواع نباتات نظر به درجه حرارت و رطوبت بارندگی در اراضی کشور کوهستانی باعث پیشگیری از بروز فاجعه زیست محیطی و تداوم تولید در بخش زراعت و در نتیجه باعث خودکفایی غذایی و اقتصادی کشور می شود. ضمنا باید خاطرنشان ساخت که افغانستان یک کشور بزرگ کوهستانی است، دارای پستی ها و بلندی هاست، پستی و بلندی ها موجب تعدیل آب و هوا می شود و همین پستی و بلندی ها باعث تفاوت بسیار آب و هوای شهر و نواحی ولایات شده است.

پستی ها و بلندی ها نقش بسیار مهمی در رشد اقتصادی کشور ما دارند زیرا همین دریاهای خروشان ما از کوه های برفگیری سرچشمه می گیرند و به طرف وادی های مستعد ما می ریزد. مطالعه پستی ها و بلندی های هوای « 9» زون ایجاد شده تاثیر گذار است سبب می شود تا محیط طبیعی خود را بهتر بشناسیم و از آن استفاده معقول در زراعت، باغداری و چارپاپروی کنیم. از دید تخصصی سه عامل در آب و هوا زون تاثیر گذار است. الف ـ رشته کوها. ب ــ وزش باد و ریزش باران . ت ـ دشت ها ی خشک و کویر .

کوه هایی که دارای یخچال های طبیعی برف چال ها هستند موجب کوتاه شدن فصل حاصل دهی غلات و درختان میوه در منطقه می شود و همچنان همین کوه ها زمینه های ریزش بارش موسومی در منطقه را فراهم ساخته است در حالی که دشت های خشک و نیمه خشک موجب طولانی شدن فصل حاصل دهی در منطقه می گردد.

به همین دلیل آب و هوای زون های ایجاد شده را مورد بررسی می گیریم:

زون شماره «2 و 3» شرق و شمال شرق به سبب وزش جبهات سرد سایبریا در زمستان 1 تا 2 متر ریزش برف دارد و زمستان نواحی کوهستان تا مدت شش ماه دوام می نماید. در این زون نباتات به گونه ای علفی می روید افزون بر آن در این زون زمینه های کشت نیز فراهم می باشد. زون شماره « 1 » شمال زیر تاثیر فشار پست جزیره آیسلند است که کتله های معین مرطوب از قسمت شمال غرب به این زون داخل شده سبب برف باری و بارندگی می شود و به اجرای پروژه های آبیاری در دشت های این زون تنوع خوب نباتی را برای کشور تشکیل می دهد. زون شماره « 5 » زون جنوب شرق این زون از وزش بارن های موسمی هند تمام مناطق زون از رطوبت مستفید می گردد و در این زون شرایط آب و هوایی و اثرات فصلی در رشد گیاهان و نباتات بسیار شبیه است.

زون شماره « 8 » زون جنوب غرب زیر تاثیر بخار هوای آب گرم خلیج فارس قرار دارد و به همین سبب هیچ برف ریزی در دشت های آن دیده نشده است و از همین جهت اکثر ساحات زون جنوب غرب خشک بوده و فرش نباتی در آن کمتر دیده می شود. به اجرای پروژه های آبیاری از دریای هیرمند، فرارود و کجرود بخش های بزرک منطقه قادر به رشد مواد غذایی برای 10 میلیون نفر زمین است و به یک زون مدرن کشاورزی و صناع تشکیل خواهد شد.

زون شماره « 9 » زون غرب نیز زیر تاثیر فشار پست جزیره آیسلند است که کتله های معین مرطوب از قسمت شمال غرب به کوه بابا می رسد و سبب برف گیری و بارندگی می شود و باعث رشد تنوع خوب نباتی در دامنه ها از قبیل بادام وحشی پسته زار جنگل ارچه تشکیل داده است. شرایط آب و هوایی خاک نواحی زون غرب زمینه مناسبی را برای کشت گیاهان دارویی فراهم ساخته است و زیره سفید « کرابیه » و زعفران قلم عمده تولیدی و صادراتی محصولات زراعتی زون غرب کشور را تشکیل می دهد.

آب و هوای زون شماره « 6 » زون مرکزی زیر تاثیرات چهار جبهه « جبهه ی خفیف گرم خلیج فارس، جبهه ی خفیف جزیره آیسلند و اثرات جبهه ی خفیف سرد سایبریا و جبهه ی مرطوب باران بحر هند» قرار می گیرد. در مناطقی با ارتفاع متوسط زون، پسته، انجیر، بادام وحشی، بلوط بته های ارغوان نیز می روید. آب و هوای گوارای زون با دره های شاداب آن از لحاظ آب و هوا و طبیعت یکی از مناطق کم نظیر در کشور ما است. زون مرکزی دارای تنوع وسیعی از چشم اندازهای طبیعی و انواع درختان میوه دار نظیر بادام، چهار مغز، زرد آلو، آلبالو، گیلاس، سیب شفتالو، ناک، انار، انواع انگور و انواع توت (سفید توت، کبود توت، شاتوت) وجود دارد. البته اجرای طرح ها و راه نمودها برای حل مشکلات زون های ایجاد شده آب و هوا از لحاظ زراعت یکی از مکلفیت های اساسی وزارت زراعت به همکاری کادرهای مسلکی اداره حفاظت محیط زیست کشور می باشد.

1 ــــ تحقیق در مورد تغییر موضعی آب و هوا در زون های ایجاد شده « ایجاد کمربندهای سبز حفاظتی در شرایط دشوار مناطق خشک و نیمه خشک، آبیاری دامنه ها جهت سرسبزی و شادابی، احداث سبزخانه ها و ایجاد طویله های حیوانات در مناطق یخبندان دیر رس نباتات».

2ــــ استفاده از ارقام عناصر مهم اقلیمی چون: « درجه حرارت، رطوبت و بارندگی» حرارت که از جمله عناصر اساسی و فوق العاده مهم اقلیمی یک زون به شمار می رود در تعیین مقدار آبیاری موثر و راه یابی جهت توسعه و ترویج نباتات پیش بینی برای دوره های آبیاری است.

3ــــ آموزش حرفه ای دانش هواشناسی« ویژگی های عمده اقلیم » کشاورزی؛ علاوه از تقویت تولید محصول زراعتی و حیوانی در اراضی نواحی کشور ما را از پشگیری بروز فاجعه زیست محیطی و تداوم تولید در بخش فعالیت های زراعتی که در نتیجه باعث سرسبزی کشور می شود. بخاطر اینکه ویژگی عمده اقلیمی یکی از مفیدترین گرایش های دانش هواشناسی کشاورزی در رشد زراعت علمی و حرفه ای از مرحله « کشت تا برداشت محصول » می باشد.
خلاصه، هدف زون بندی کشور از لحاظ زراعت؛ تهیه جدول های عناصر مهم اقلیم، زون های مشخص شده به عنوان یک راهنما می باشد.

داکتر یارمحمد « حیدر زاده »

>>>   در قسمت فشار هوای جزیره آیسلند که حدود شش، هفت هزار کیلومتر از افغانستان دور است، کاملأ یقین ندارم.
زیرا آیسلند یک جزیره کوچکی در شمال انگلستان است، که حتی در هوا شناسی قاره اروپا نیز از آن نامی برده نمیشود.
در اروپا یا جریان فشار پایین هوا از بحیره اتلانتیک و بحیره مدیترانه داخل اروپا میشود که سبب رتوبت و گرمی هوا میشود و یا هم جریان فشار بلند هوا که از قطب شمال و سیبریای روسیه به جانب اروپا می آید که سبب سردی هوا و بارندگی برف میشود.
بنأ از داکتر صاحب حیدر زاده خواهشمندم تا در مورد فشار های بلند و پایین هوا در افغانستان که در تغیرات آب و هوا رول اساسی را دارند، معلومات بدهند.
تا جایی که من خبر دارم در تغیرات جوی کره زمین تابش آفتاب و بخار های آب اوقیانوس ها و جنگل های بارانی خط استوا کره زمین و همچنان چرخش زمین بدور محور خود و یا حرکت وضعی زمین، ارتباط مستقیم دارند.
در اثر تابش آفتاب در خط استوا که مستقیمأ بالای ابحار تابش میکند، آب ابحار بخار میشوند و به بالا رفته سرد میشوند و به ابر و باران تبدیل شده و در اثر چرخش زمین این باران ها به جنگل های بارانی خط استوا میریزند و سبب سر سبزی آن میشود که سالانه ده ها متر آب درین جنگل ها به شکل آب می بارند. در حالی که در دیگر مناطق دنیا ریزش باران سالانه به میلیمتر اندازه گیری میشود.
باز هم در اثر تابش آفتاب در همین جنگل های استوایی از امازون گرفته تا افریقای مرکزی و جنوب شرق آسیا، اب از سطح این جنگل ها به شکل بخار بالا میروند و به شکل هوای گرم و مرطوب، در اثر چرخش زمین بطرف غرب کره زمین میروند که در نتیجه در شمال امریکا دشت های تکزاس و اریزونا به خشکی مواجه میشوند، در جنوب چیلی، در افریقا شمال افریقا و جنوب افریقا و در جنوب شرق آسیا نیز شمال آسترالیا به خشکی مواجه میشوند.
اگر چرخش زمین نبود و حرکت قوسی این جبهه های گرم و مرطوب هوا نبود، این مناطق به خشکی مواجه نمیشدند.
هر چند هر صد هزار سال بعد ساحه مقناطیسی زمین تغیر مکان میدهد که در اثر آن تغیرات اقلیمی روی میدهد و دوران یخ بندان کره زمین شروع میشود که تا خط استوا از برف پوشیده میشوند و دوباره در اثر تغیر اقلیم این مناطق خشک دوباره سرسبز میشوند.
در کره زمین حدود ده تا پانزده هزار سال دیگر، دوباره دوره یخبندان شروع میشود.
اما این که انسان ها شاهد آن خواهند بود، تعلق به موجودیت خود انسان تا ده یا پانزده هزار سال دیگر است.زیرا در طول سی و نیم ملیلرد سال موجودیت حیات در روی زمین، در اثر عوامل مختلف طبیعی حدود صد ملیارد نوع زنده جان ها اعم از حیوانات و نباتات و دیگر نوع زنده جانها میشوند که شامل نود و نو اعشاریه نود و نه فیصد زنده جان ها میشوند، از بین رفته اند و فعلأ حدود سی میلیون نوع آن در روی زمین و زیر زمین و روی ابحار و زیر ابحار و اتموسفیر در درجه حرارت بین منفی هفتاد درجه سانتی گراد و مثبت یکصد و بیست درجه سانتی گراد و فشار یک انموسفیر تا صد ها اتموسفیر زندگی و رشد و نمو و تولید مثل میکنند.

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است