روز گذشته در مصاحبه و نوشته‌ای از اینکه چگونه سیاست خارجی هند بر کنفرانس قلب آسیا غالب بود، تحلیل کوتاهی ارایه کردم. باور من این بود که این غلبه قدرت‌منشانه بر بی‌طرفی دولت افغانستان سایه افگند. من همیشه سیاست‌های انحصارطلبانه پاکستان در برابر افغانستان را به‌شدت نقد کرده حامی گسترش روابط استراتژک با هند هستم اما واقعیت این است که افغانستان آسیب‌پذیر ترین دولت در منطقه است و با تاسف ابزار اصلی این آسیب‌پذیری در دسترس پاکستان است. مهم‌ترین عنصر آسیب‌پذیری ما در برابر پاکستان، فکر جنگ است که به‌نام‌های گوناگون بر ما تحمیل می‌شود. این فکر «افراطیت» نام دارد.

من حامی سیاست خارجی «بی‌طرفِ فعال» هستم. این سیاست به‌صورت خاص با کشور‌های آسیای مرکزی، جنوب آسیا و خاور میانه به‌شدت ضروری است. در محور کلان به‌ویژه در سطح امریکا، روسیه و ناتو «بیچارگی»های افغانستان قابل درک است اما دپلماسی فعال آن‌است که بتواند قدرت انعطافی خود را در هر سطح به‌نمایش گذارد. بسان دولت‌های برازیل یا ارژانتین.

سیاست خارجی فعال و بی‌طرف به‌معنای مشارکت سازنده دولت در توسعه جامعه جهانی بر بنیاد اصول روابط بین‌الدول بوده و با تمام دولت‌های جهان مراودات فعال و بی‌طرف دارد. این نوع سیاست خارجی نیاز به ظرفیت بالای اکادمیک (قدرت تحلیل بین‌المللی)، دکترین فعال (فکر پویای استراتژیک) و منابع اقتصادی (دپلماسی متمول) در سیاست خارجی دارد.

کشورهای سویدن، فنلند، سویس، هند، برازیل و افریقای جنوبی بر بنیاد این اصل با جامعه جهانی مراودات خود را عیار می‌سازند.

در سیاست خارجی فعال و بی‌طرف، تعادل در حفظ منافع دولت‌ها اصل و یا خط قرمز تعیین می‌شود که نباید از آن عبور کرد. سیاست خارجی بی‌طرف و فعال می‌تواند با دولت‌هایی‌که همگرایی منطقه‌ای ندارند، نیز سازگار باشد.

سیاست خارجی بی‌طرف و فعال می‌تواند منابع بهتر در سطح همکاری‌های جهانی جذب نماید. محور اصلی سیاست خارجی بی‌طرف و فعال را اصل «سازندگی» شکل می‌دهد. یعنی دولت با سایر دولت‌ها در دیالوگ فعال و سازنده شامل است. این اصل، سبب شکوفایی و توسعه اقتصاد ملی دولت در نتیجه مراودات فعال بین‌الملل قابل دسترس است.

سیاست بی‌طرف فعال اغلبا برنده مذاکرات با جامعه جهانی است زیرا اصل سازندگی همیشه بر سایر اصول مذاکرات دست بالایی دارد. سیاست بی‌طرفی فعال برای هم‌باوری منطقه‌ای دولت‌ها، کارا تر از هر گونه سیاست جانب‌دارانه است. سیاست بی‌طرفی فعال می‌تواند سیاست خارجی را از حالت تدافعی، حالت تعرضی و حالت مستنکف‌بودن نجات دهد.

ملک ستیز

>>>   سیاست بی طرفی فعال ازجمله سیاست های نرم و متعال هم میتوان به آن گفت اما به قول نویسنده محترم تعداد زیادی کشور ها از این سیاست پیروی می کند اما آنچه مهم است و به ان توجه داشت سیاست بالمثل همسایه ها و کشور های منظقه نیر توقوع میرود از این سیاست بی طرفی فعال درسال های اخیر افغانستان زیاد پیروی کرده اما نتیجه آن یک نوع ساسیت خشن متداوم بدون درنظر گرفتن هیج گونه روابط حسن نیت از طرف پاکستان بوده است اگر دوسیاست دوام کند حالت نیز تغیر نخواهد کرد بهتر است افغانستان از راه های فشار دیپلوماتیک استفاده به راه رسیدن به صلح پایدار و حمایت های جهانی هرگونه سیاست های نامعقول کشور همسایه را برملا و اشکار سازد .
عدیل عادل

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است