ده ها سال است در مکاتب و دانشگاه های داخلی، تاریخ افغانستان را بصورت ناقص و اوسانه بلوسانه درس می دهند و از این رو فهم با سوادان جامعه از تاریخ واقعی افغانستان ابرآلود و خاکی است و آنهایی که خود به تکاپو و تلاش می پردازند و دستیاب به تحلیل درست می شوند از نظر تعداد بسیار اندک و کم اند اما با آن هم شعار محمد اشرف غنی که می خواهد فصل ناتمام شاه امان الله را به اتمام برساند حتی در دل آنهایی که تاریخ می دانند نیز چنگ نمی زند.

من از نزدیکان و حلقه خودی رییس جمهور نیز نشنیده ام که این شعار او را تکرار کنند و یا معنی اش را بدانند اما فرض کنیم یک تعدادی که می دانند شاه امان الله خان چه می خواست آیا می توانند میان برنامه های او و اشرف غنی شباهت منطقی و در عین حال مفید به حال کشور را پیدا نمایند. متکی به پژوهش ها و آثار فراوان که در ارتباط به شاه امان الله خان موجود است در این تبصره کوتاه من دیدگاه ها و خیال های بزرگ او را که بی نتیجه ماند و در نهایت باعث سقوط اش گردید فهرست می کنم تا دریابیم چرا ادامه آن روش نه یک افتخار بلکه تجربه یک ناکامی است.

1. شاه امان الله خان یک شاه و شاهزاده بود. اگر فصل او اخلال نمی شد سلسله حاکمیت به فرزند ارشدش یعنی شهبانو هندیه می رسید و امروز افغانستان زیر اداره ملکه حاکمه می بود هیچ نشانه ای از اینکه در آن زمان امان الله خان برای انتقال قدرت به شخص بیرون خانواده داشته باشد وجود ندارد آیا محمد اشرف غنی می خواهد همان فصل را ادامه بدهد و تجربه ناکام و پوسیده را که زعامت به خواست ارگ نه به خواست ملت به میان آید باز به تجربه بگیرد.

2. شاه امالله خان پس از سفر اروپا مجذوب پیشرفت های آنجا شده بود و مردم افغانستان را از دید فکری بسیار عقب افتاده می دید و باور به اجماع نداشت و می خواست قبل از اصلاح ذهن مردم نهادها را اصلاح نماید. حالا نیز اشرف غنی بدون ایجاد ذهنیت اصلاح طلب در جامعه مردم را شایسته مشوره و مصلحت نمی داند و می خواهد همان فصل ناتمام را ادامه دهد چون او نیز با تجربه از آمریکا و بانک جهانی فکر می کند رهبری است از قرن 21 در راس مردمی از قرن 18 و یا ما قبل آن.

3. شاه امان الله خان به خواست های مجلس بزرگانی (لوی جرگه) که خود به راه انداخته بود وقعی و احترامی نگذاشت و اکثر نماینده های مردم از تمام اقوام با کینه و خصومت کابل را ترک گفتند. اشرف غنی به هیچ فیصله مجلس نمایندگان حرمت نمی گذارد چون باید آن فصل را ادامه دهد و تمام نماید.

4. شاه امان الله خان آدم شهری بود و باورش به این بود که ولایات و حاشیه ها در موقعیتی نیستند که به مسایل مرکزی و بزرگ نظر بدهند و به همین خاطر دوران او پر از اغتشاش حاشیه ها بود زیرا مردم نمی دانستند او چه می خواهد و چرا می خواهد. او دستگاه پیام رسان نداشت و قشرهای موثر جامعه که باید در رساندن روایت و پیام او کمک می کردند همه از دستگاه دولت بیگانه شده بودند. ادامه فصل او در 2018 معنی اش چیست؟ آیا ادامه همان روش ناکام است؟

5. ملکه ثریا متولد دمشق بود و مادرش سوری بود و او در یک محیط و خانواده کاملا سکیولار بزرگ شده بود. بانوی اول آن زمان افغانستان از دید احساسات هیچ وجه مشترک با زنان افغانستان نداشت و در یک محیط کاملا مجزا از عوام بزرگ شده بود. شاه به یقین زیر تاثیر نظریات و احساسات او می خواست کارهای انقلابی به زنان انجام دهد خانم رولا غنی ممکن است نظریات خوب برای زنان افغانستان داشته باشد اما آیا دستگاه ارگ به زنانی که برخاسته از ته جامعه و درد دیده باشند تماس نهادینه دارد؟ آیا به زنان غیر درباری جایگاهی ایجاد شده است و یا اینکه باید همان فصل ادامه یابد؟

6. یکی از ناکامی های بیشتر زعمای معاصر افغانستان این است که روش و متود سنجش احساسات مردم را نمی دانند و می خواهند مردم را در قفس فکری خود داخل سازند هر کسی که علیه شاه امان الله خان انتقاد کرد شاه او را نادان خطاب کرد. آیا هرکس که انتقاد می کند بازهم نادان است و باید فصل ناتمام او به پیش رود؟ به یقین که ما نشانه های ادامه آن فصل را می بینیم.

7. شاه امان الله خان تفسیر خودش را از دین و دیانت داشت و برداشت های او در تضاد مستقیم با طبقه روحانیت قرار داشت. او بجای اینکه در امور دینی دخالت نکند و بگذارد ملا ها و روحانیون کار خود را کنند هر از گاهی تلاش می کرد نشان دهد که بهتر از ملاها می داند. همان روش امروز نیز در وجود اشرف غنی دیده می شود. مردم افغانستان هیچ توقعی از غنی در ارتباط به دانش و فهم دین ندارند، افغانستان در فقدان ملا و عالم دین قرار ندارد با دین بودن از دین دانستن فرق دارد، هر دیندار و با دیانت که کوشش نمایند نشان دهد در عین حال دین را می داند حداقل امروز با واکنش صدها هزار عالم، ملا، نیمچه ملا و غیره مواجه می شود چنانچه غنی مواجه است ولی چون شعار داده است که باید فصل ناتمام را ادامه دهد روش خویش را تغییر نمی دهد. کافی است غنی ثابت سازد با دیانت است نه دین شناس و متخصص دین.

8. شاه امان الله خان در مناسبات خارجی بر کرزما و جذابیت شخصی خویش بیشتر حساب می کرد تا بر جایگاه افغانستان در مناسبات منطقوی و بین المللی. هر رهبر که فکر کند حمایت خارجی یک ثابت است اشتباه بزرگی کرده است. این اشتباه که هرکه در ارگ رسید ثابت، غیر معقول و غیر مصرف است ذهنیت و باوری است مانند سرطان که صاحب اش را می پوساند و نابود می سازد. متاسفانه امروز ما شاهد همان رفتار و ذهنیت هستیم.

9. شاه امان الله خان نتوانست، نخواست و یا باور به ساختن اجماع نداشت و با اتکا به قوه قهریه و منابع دولتی در یک کشمکش گسترده و پراکنده زمین گیر شد و بالاخره فرار نمود اولویت بندی یکی از مهم ترین اصول رهبری است اگر تنها حبیب الله خان کلکانی دشمن شاه امان الله می بود به یقین که سلطنت او سقوط نمی کرد. به دلایل تاکتیکی و جغرافیایی حبیب الله خان توانست زودتر کابل را تسخیر کند درحالیکه نارضایتی از شاه سراسری و فرا قومی بود حالا نیز نیاز است که از منابع و امکانات دولتی به صورت هدفمند و به اساس اولویت بندی استفاده صورت گیرد. فهرست انتقام های اشرف غنی بسیار دراز شده است حداقل من پنجاه مورد از وعده های او را که گفته است انتقام می گیرم با خود دارم چرا باید دو پا را در یک موزه کرد؟ چرا انعطاف و نرمش نشان نداد؟ آیا ادامه فصل ناتمام اینقدر مهم است؟ آیا فصل شاه امان الله خان مهم است یا فصل افغانستان؟

10. شاه امان الله خان یک شخصیت در نیمه اول قرن بیست بود که در آن زمان مسلط ترین قدرت در منطقه انگلیس ها و روس ها بودند. او نه انگلیسی می دانست و نه روسی و بجز تاثیرپذیری احساساتی از پیشرفت های اروپا نشانه ای از اینکه مطالعه عمیق داشته باشد در دست نیست. هیچ اثر کتبی به جز از چند سخنرانی کوتاه از او بجا نمانده است در حالیکه او ده ها سال وقت داشت تا خاطرات اش را بنویسد و آنچه اشرف غنی ادعا دارد فصل اش را به قلم بکشد.

چیزی از دست و قلم شاه و حتی وزرایش وجود ندارد که ما به آن مراجعه نمایم. منابع و ماخذی که بر کارنامه های او پرداخته اند بیشتر خارجی و انتقادی اند وقتی انگلیس ها و روس ها دیدند او در برابر خشم مردم افغانستان قرار گرفته است و حمایت از او قیمت بلند کار دارد هیچ کاری برایش نکردند و در دسیسه علیه او شریک مستقیم و غیر مستقیم شدند ادامه این روش چه افتخاری را در پی دارد که باید اشرف غنی به آن تاکید کند.

باز هم اگر فصل شاه امان الله خان از دید توسعه اقتصادی و دولت سازی مولفه هایی دارد بهتر است که بصورت منظم و کتبی در اختیار مردم قرار گیرد تا همه بدانند تکمیل فصل ناتمام آن عصر معنایش چیست در غیر آن شعار فصل ناتمام به جز سرگیجی چیزی در اذهان تداعی نمی کند.

امرالله صالح

>>>   Nus
وجدان یک واژه است که هیچ زمامدار اوغانی از امان الله تا غنی صاحب اش نبوده.

>>>   Rezai
مرد و یا نامرد به امان الله نمیچسپد چرا؟
اگر مرد خطا کند میگویندش نامرد یعنی به مرد بودنش پشت کرده. حال امان الله هیچگاهی شخصیت یک مرد را نداشت که نامرد میشد کشتن پدر توسط پسر چه نامی میتوان برایش گذاشت( خنثی مشکل) یا چیز دیگری؟

>>>   Raheel
نه،
امان الله از هیچ دزدی باوقار نبود. صرفنظر از این که شما چه کسی را دزد خوانده باشید. امان الله یک شهزاده محمدزایی بود که بعد با کشتن پدر پادشاه شد. همین کافیست که هر دزدی را از او بهتر بدانیم.

>>>   Zafari
امان الله یکانه پادشاهی که مرز دیورند را دوبار در سالهای ۱۹۱۹ م و ۱۹۲۱ م به رسمیت شناخت.

>>>   Zafari
امان الله پدرش را کشت در حالی برادرش نایب السلطنه بود غیر قانونی قدرت را تصاحب نمود.

>>>   امان الله را انگلیسها لقب "بهترین خدمتگار امپراتوری انگلیس "را عطا کرده بودندkabuli

>>>   کاری را که درانی ها درطول 200 ساله پادشایی شان نتوانستن به این کشور انجام بدهند حالا قوم غلجی میخواهد انجام بدهد که تای جای هم موفق بوده در200 سال درانی ها کدام کاری به این کشور نشده است

>>>   امان الله هنگام گریز به ایتالیا تنها ۱۸ جوال طلای مردم افغانستان را دزدی کرده به خود برد.kandahari

>>>   Kohistani
کدام شاه محمد زایی غیر قدرت چیز دیگری را اهمیت داده مثالش دیورند. بخش بزرگ از همتبارانش را برایحفظ تاج معامله نمود ولی خوش شانسی شان که مدافعین رایگان دارند

>>>   Azizi
شما پیرو‌کدام‌ فرشته خوی و دانای کُل هستید ما هم‌ به او اقتدا کنیم !
مفهوم‌ " سواد " چیزی جز سیاهی و همان " مُرکب" که با آن‌ می نوشتند نیست، منظور شما از سواد چیست .
اشرف غنی را استاد دانشگاه های آمریکایی معرفی میکنند ( در حالیکه چنین نیست) و صاحب کرسی اکادمیک، ولی در سه سال گذشته نشان داد که نه از سیاست چیزی میداند، نه از اجتماع و نه از دین .
سواد امان الله و ترقی پسندی او جز ظاهر بینی که از نا آشنایی اش با جامعه خودی خبر میداد، چیز دیگری نبود. او سنت سخت جان حاکم بر کشورش را نمی شناخت و اصلاحات را از " دُم " آغاز کرد.
آخر کار هم به یک روایت با چادری از مرز خارج شد، و خزانه و نقدینگی را هم با خود برد.
در حالیکه در کابل تنها یکنفر خیاط که میتوانست مثلا کت شلوار، بدوزد سراغ داشتند شاه فرمان میدهد مامورین دولت لباس فرنگی بتن کنند و مردم کلاه شاپو و سلندر، بسر کرده بجای سلام یا به نشانه سلام و ادای احترام کلاه از سر بردارند.
و صد ها نمونه از جمله نظام نامه ناقلین و بعد هم الفرار!
فاتح گویا جنگ استقلال در برابر ملای لنگ ، لُنگ می اندازد و ترک وطن میکند، و بعد چرخی که سفیر او در روس بوده با لشکر سربازان روس و هواپیما های روسی وارد خاک افغانستان میشود و تا تاشقرغان پیشروی میکند تا شاه آزاده و مترقی را دو باره به تخت بر گرداند

>>>   Chopan
اگر رفتار اشرف غنی را مطالعه کنیم متوجه خواهیم شد که او خلاف آنچه میگوید و ظاهرا امان الله خان را الگو و سر مشق خویش معرفی میکند، در واقع بسیار تحت تاثیر داود خان یا همان لیونی سردار است. همه قرائن هم اینرا ثابت میسازد که اشرف غنی سعی کرد، در هئیت داود خان عصر جدید ظاهر شود. ولی این انترپتر حالش بتر لوجست ، فراموش میکند که عصر امروز عصر داود خان نیست که و خود خر اش هم داود خان نیست.
این بیچاره در تلاش برای پیروی از داود خان و امان الله خان ، اشرف غنی را مسخره کرد.

>>>   حسب و نسب امان الله سوال بر انگیز است

>>>   چرا صالح ضاحب درمورد تذکره هیچ نگفت ؟

>>>   چریک کوه تلویزون امرالله ناصالح توقع دارد فصل نا تمام دوذدان شروفساد ادامه یاید امرالله میخواهد فصل ناتمام مسعود پروتوکولی روسها ادامه یابد امرالله میخواهد فصل ناتمام شاه هنشاه دوذدان بسم الله ادامه یابد امرالله میخواهد فصل ناتمام ویرانی کابل ادامه یابد
بی خبر

>>>   دروغ ، جعل ، دسیسه ، شعار های اعوام فریبانه، افتخارات و القاب کاذب ، تحقیر و توهین اقوام ، زورگوئی برای تطبیق جهل و جهالت ، وطن و خاک فروشی ، غضب دارائی های عامه و اقوام
بد بختانه جز از عملکرد های حاکمان و تاریخ کشور ماست

>>>   ریاست جمهوری هم میراثی نیست که همیشه به دست یک قوم باشد ولو با تقلب و خیانت.

>>>   با این سیاست های « افغانی » شان ، افغانستان و مردم افغانستان را تباه کردند ولی هنوزهم هیچ درسی نگرفتند.

>>>   کشورما در طول حکمرانی پشتونها، هرچه بی آبروی وتخلف وبی لیاقتی وکارغیر انسانی تصورکنی هست. کدام نماد تمدن وجود دارد که ما ازآن یادکنیم، تنها نماد ضد تمدنی هرجه تصورکنید وجود دارد.

>>>   همین گفته اقای سعیدی ژورنالست موفق کشور که گفته اشرغ غنی لافوک است لاف میزند درست گفته و بجا گفته کار وجود ندارد اما لاف و پتاق ان گوش ها را کر میکند که این میکنم و ان میکنم اما یکی را همتمام نمیکند بکار های دیگران که قبل از تکیه کردنش به چوکی ریاست جمهوری صورت گرفته دست به سینه میزند که گویا او کرده باشد مانند پروزه تاپی و غیره اما در یک چیزیکه در طول بیشتر از سه سال کار اش زیاد توجه بیشتر داشته و کار کرده بدست گرفتن تمام قدرت از پایین تا بالا و قومگرایی و قومی اندیشی و عقده مندی در برابر اکثریت مردم خارج از قوم خودش و نفاق افگنی در بین اقوام به درستی کار اش را انجام داده است که نه به سود خودش است و نه به سود ملت شهروندان کشور .

>>>   آقاى امرالله صالح به شما:
اول : اگر تحلیل گران تاريخ سياسي کشور صرف به خواندن چند سطر از انترنت و يا از لابلای قصه ها وافسانه ها تحلیل گر ميشدند، پس ضرورت به ليسانس، ماسترى، دوکتورا، و پروفيسر ى و.. و.. نبود. لذا حدس زدن تاريخ ظلم باخود وتاریخ است.
دوم : يکى از عوامل بدبختى افغانستان فهميده هاى نافان است. هرکس که نوکر و لاتى بود وياشد، پول و قدرت پیدا کرد اوتومات در افغانستان فهميده، تحليل ګر هم است. يعنى جفا و ظلم به علم است.
سوم : شما ممکن يک سياست مدار باشيد يا شويد اما عالم هر ګز.
چهارم : اګر از خود نګويم، لطفا در همچو مسايل مانند شاه امان الله خان از تحلیل هاى علماى نامدار عصر استفاده کنيد. که ايشان بيدون به نظرداشت پشتو و فارسى نوشته‌ها ى مفيد نموده اند.
پنجم : آقاى صالح آدم که پنجشيرى بود ضرور نيست که نسبت دشمنى به غنى مخالف سرداران پشتون باشد. فراموش نه کنيد که پشتونها افغانستان را نام داده اند، سرحد داده اند و استقلال داده اند و در آينده هم تاريخ ساز اين ملک خواهند بود. اين يک واقيعت است که مرحوم استاد رباني در چند بحث بکلى تاييد نمود.
ششم: لذا بهتراست که همه ما وشما نه پشتون باشيم نه تاجک.... بلکه افغان باشيم.
هفتم : اشرف غني را با شاه امان‌الله خان ارتباط دادند جفا به مردم عام است. چون وى شمشير را وقتى در خلاف کرد که استقلال را ګرفت. اشرف غنى و همقطارانش که شما هم در آن حصه داريد شمشیر را از ترس استقلال کشور در زیر خانه پنهان نموده. و نموده ايد.
هشتم : در کار هاى روزمره تان لطفا علم را به عالم، کار را به کارګر، سياست را به سياست مدار بسپاريد وخود را مرکز ثقل جهان فکر نه کنيد. که اين روزهاى اسارت، غلامى، بردگى ميګذرد اما افغانستان انشالله باقى مى ماند.
و ح

>>>   سی آی ای درینمورد چه میگوید آقای صالح؟؟؟

>>>   من به اينکه شاه امان الله خان غازى چه ګفته و يا چه نوشته معلومات ندارم اما اين را مى‌دانم که ما افغانها اګر کسى قهر نشود بسیار بى عقل هستيم. در اين چهل سال اخير به امر و بى عقلى خود و دشمنان افغانستان ملک خود را خودمان خراب کرديم وهيج افغان که امروز زنده است و قلقله ميکند مبرا ازان نيست. حال اختيار به شما که افغانستانى ها يا افغان ها با عقل هستيم يا بى عقل???

>>>   عاليست!
تشكر

>>>   آغا جان اینقدر نا آگاه استی. هندیه جان کجا وشاه امان الله کجا.....‌‌
درست است که دختر او است اما در اروپا از هندیا جان کرده کدام خانم بد اخلاق تر پیدا نمیشه.....چای صبح اش واین و ویسکی است فیشن اش در آسانسور.....فوتوهای ... او و دخترش فضای مجازی را پر کرده است ........او هر روز از هرکجای ایتالیا برای افغانها خیرات ... تقاضا میکند وبعد آنرا در ایتالیا و کابل بفروش می رساند.. . او اکنون از قافله پسران شاه اخیر پس مانده در کابل در هوتل مجللی بمصرف وزارت زنان اقامت دارد، میخواهد اسناد جور کند بنام دارایی های پدرش و بعدا آنرا فروخته مانند پسران شاه اخیر در دوبی تجارت نماید.........به اشرف غنی و حکومت فاسدش از نام امان الله خان استفاده ابزاری میکنند...شاه امان الله کجا و این دختر و اشرف غنی کجا
خداوند ملت ما را پناه دهد

>>>   هرکس وهر انسان باید از خود تفکر درست ودقیق داشته باشد کسی که رییس جمهور باشد باید پروگرامهای خود را به پیش ببرد نه فکر وخیال خام دیگران را ،لازم است بگویم که شاه امان الله خود را پادشاه مترقی وبا فهم می انست اما او. در آن زمان قابلیت خود واندازه عقلانیت خود. را داشت از نظر تاریخی او یک انسان متکبر وخود خواه و خارج از تفکر اسلامی بود و زودترین فرصت همه داشت ونداشت افغانستان را که به خون شهدا وآذادی خواهان مسلمان آنزمان بدست آمده بود به مفت از دست داد ،او. نتوانست جامعه آنزمان افغانستان را حدس بزند وهر عمل ناقص تنفر جامعه را زیادتر میساخت ، او حتی نصحیت بزرگان آن وقت وقعه نگزاشت ،مردم از او. دلخور شدند ودر میدان جهالت خویش مانند غنی تنها ماند
عبدالله ریحان

>>>   زمانه سرچپه شده حالا هردزد غازی امان الله رادزد خطاب میکند

>>>   خلاصه هرپشتون برای شما قابل قبول نیست
واین کاربه نقص تان تمام خواهد شد

>>>   اغایی صالح این را باید بدانید که شما و نیکر امان الله خان بسیار فرق دارید چی ماند نام ان که به زبان میاورید شما وسیاست بسیار دور هستید بروید کدام جایی همان شیرفروشی تان را کنید و پنچرمینی تان را شما همرایی مسعود خایین چی کردید که بخاطر شما خود برای ابد داخل جهنم ساخت که برای مرړم کنید این قصه های فلم شادګل را برای بز شاد ګل نماید نه برای مردم افغانستان انشاللله که همه ایشان از شماکرده بهتر میداند

>>>   صالح نا صالح بیا وقضاوت کن:
۱- مان الله شاه بود.
و اولاده شاهان بود.وتاریخ گواه است اما تو اولاده کرزیها و یا پنهان شده در پهلوی ان بودی.
2- امان شاه مدنیت خواه بود درحالیکه همان سقاو دزد را هم درجمله انسان جساب میکنید
3-امان همان شخصیسه که امیر بخارا را به امید جهاد جای داد وتوصیه کرد اما اوبغیرت چای ناخورده جنگ نکرد
4-امان ار دنیا میشناسد و احترامش میکند اما شما این افتاب را نمیبینید
5- امان همان اولاده ارتجاع سیاه دین که شما مزدوران ایران امریکا وروس علیه تمدن برخاستید و سقاو با فرهنگ تاجیکی و مولانایی معارف رااز بین برد
6- کارکردگی شما در قبل وبهد از طالبان عملکرد یک ....بود

>>>   بهتر است اول بدنبال کاری برای افغانستان باشد زیرا درهمه عرصه ها ناکام است واگر بدنبال فرقه گرایی باشد ناکام تر خواهد شد

>>>   صالح! بگو کدام تاجک در 1000 سال گزشته حکومت کرده است؟ نامدار تاریخ تاجیک کی است وچه گل را به ابد داده بدون دادن تاجکستان تزاری؟ از لاف کسی باید ترسید که تاریخش نمایان است! وکسی تحلیل کند که در تاریخ بدون ریخ چیزی داشته باشد!
در تسلط تزار خو همه تاجکان گنگ بودند! غیرت واین احساسات جکه بود! زمانیکه امیران تاجکوستان از تزار بدون تنبان به دامن امان گریختند!
شرم ندارید همان بزی هستید که تنها در زمان خیز مقعد دیگران را می بینیند اما تاریخ پر از پشقل تان را نمیبینیند! بسیار بی شرم هستیت و باین لاشخواریتان با سیلاب افغان روبرو خواهی شد و کشمش انجامتان خواهد بود!!!!!!!!!!
نادان

>>>   از این تاریخ های ساختگی حرف نزنید آنانیکه به خاطر رسیدن به قدرت نه به برادر رحم میکنند نه به پدر چه ابرویی خواهن داشت واما سقاء مردی بود مستقل القاب دزدی را یکعده بی ...بد نام تاریخ ووطنفروشان ومعامله گران معلوم الحال به دستور انگلیس منفور بر اوگذاشته اند درحالیکه چور وچپاول توسط لشکر شیطانی نادر غدار وقبایلی های مزدور صورت گرفته بود

>>>   ماچی کنیم که حالا خیستی صفت سقاو رابرای ماشروع کردی ماوشما یکدیگرخود راخوب میشناسیم

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است