با درود و عرض ادب بر دوستان خردمند، آگاه و فرزانه ام!
در این اواخر چندین بار به این سَهان (جمله) در فیسبوک برخوردم که شمار زیادی از دوستان می خواهند بدانند، که چه اسراری در مدیریت منابع آبی نهفته است چون در آگاهی‌ها و گفتمان‌های تلویزیونی نیز این سَهان، (مدیریت منابع آبی) کاربرد بسیاری دارد.
این پَراسه(مساله، دشواری) خیلی ژرفتر و پیچیده‌تر ازآن است که گمان می رود. برای پی بردن به ریشه‌‌‌های دشواری‌ باید آنرا باز نمود.

بگونه‌ای فشرده بنویسم، ریشه‌‌های این پراسه از دو مسیر جداگانه آب می خورند:
نخست - رسم و رواج‌های اجتماعی، باورهای شبه دینی فرهنگی و چیزهایی از اینگونه.
دوم – ناتوانی و نیازمندی زبان پارسی دری در بیان کردن مسایل پَرسون(دقیق) علمی.

« زبان سنتی و ترادادی یعنی زبان ادبی به تنهایی پاسخگوی نیازهای دانش‌های پَرسون(دقیق) نیست و پارسی دری برای اینکه توانا باشد و بتواند علم را، دانش را فلسفه را بیان کند، ما برای واژه‌های بنیادین اندیشه باید برابرهای فارسی داشته باشیم. زبان پارسی از کمبود فعل‌های بسیط و پویا سخت رنج می برد.» سخنی چند از پروفیسور محمد حیدری ملایری

مثلا ما در بسا موارد یک واژه را که آنهم شاید عربی یا انگلیسی باشد، برای چندین مفهوم به کار می بریم، در حالیکه هرکدام ازاین بَگِرت ها(مفهوم‌ها) شاید معنای جدایی داشته با شد.
بطور نمونه: واژه‌ی آبیاری و یا واژه‌ی مدیریت منابع آب که با اصل کارهای علمی تکنیکی آن بسیار فاصله دارد و به بُنار(علت) نبود برابرهای درست و شایسته‌ای در زبان ما موجب ایجاد دشواری و سردرگمی فراوانی شده اند.

پس بیاغازیم از آغاز.
اول - آبیاری یعنی چه ؟
آبیاری عبارت از یک رشته‌ی بزرگ دانش نوین پَرگیر زاستاری کشاورزی(محیط زیست طبیعی زراعتی) است که در دانشگاه‌‌های بزرگ جهان دانشکده‌های با همین نام وجود دارند و پیش می روند.
مضمون‌های درسی آن( آب دادن زمین‌های کشاورزی به روش‌های گوناگون، آب‌کشیدن و زهکشی زمین‌های کشاورزی، تنظیم و محکم‌کاری رودخانه‎‌های که در آن کشتی‌رانی نباشد، خاکریزهای گوناگون، ساخت و ساز بندها با بلندای زیر 15 متر و انباشتگاه‌های زیر 5 میلیون متر مکعب و کانال‌ها، سازه‌های بلند کننده‌‌ای
تراز آب و پمپاژ آب وغیره).
شوربختانه از روی نبود برابرهای درست و مناسبی برای این بَگِرت‌ها(مفهوم‌ها) معمولن به تمام آنها آبیاری و یا سازه‌‌های آبیاری می گوییم، که این کار سهل‌انگارانه و نادرست است.

دوم – مدیریت منابع آبی یعنی چه؟
در زبان لهستانی بَگرت(تَرم) ویژسته‌ای(تخصصی) درستی برای این مفهوم وجود دارد و موضوع روشن است.
در مورد مدیریت منابع آبی ناهنجاری و سردرگمی به مراتب بیشتراست و نیاز به روشنگری زیادتری دارد.
روش علمی و درست، بازنمودن پَراسه(مساله) و رفتن به ریشه‌ها است.
رودخانه‌ها ستون فقرات محیط زیست طبیعی و به خصوص محیط زیست کشاورزی می باشند.
هر رودخانه از ابتدا تا آخرین نقطه‌ی مسیر طبیعی جریان آن، از ساحه و پهنه‌ای تقویه و تغذیه می شود، که در علم هیدرولوژی کاربردی به آن حوزه‌ی آبخیز، حوزه‌ی آبریز و یا بهتر پهنه آبریز رودخانه می گویند.
رودخانه و پهنه‌ی آبخیز آن مانند رگهای بدن یا تن یک موجود زنده است، هر گونه دستیازی، دخالت و بوجود آوردن سازه در یک نقطه‌ای از مسیر جریان آن، مستلزم بررسی همه جانبه و کاوش‌های گسترده در تمام پهنه‌ی آبخیز رودخانه می باشد، یعنی باید به درستی آگاهی بدست آوریم، که در اثر پدید آمدن سازه‌ی‌آبی، در بالا‌دست و پایین‌دست آن سازه، چه تغییرات مثبت و منفی در اکوسیستم‌های آبی رودخانه و پَرگیر زاستاری(محیط زیست طبیعی) آن، اکنون و در درازنای زمان 30 تا 40 سال پیشروی رخ خواهد داد.
(به این کاوش‌ها و بررسی‌های همه جانبه علمی- فنی در حوزه‌ی آبخیز رودخانه برای معلوم کردن امکانات، مزایا، الزامات و دشواری‌های ناشی از پدید آمدن سازه در درازنای زمان را می گویند (مدیریت منابع آبی.)

از دیدگاه و تجربه‌ی کاری من در این راستا این یک غلط فاحش زبانی گمراه کننده و زیان آور است، چون مدیریت منابع آب، انجام دادن یک رشته کار‌های اداری و غیر فنی است. بهتر است به آن عوض مدیریت منابع آبی چنین گفت: (بررسی همه جانبه‌ی اکوسیستم‌های آبی در پهنه‌ی آبریز رودخانه).

نتیجه:
در فرهنگ ریشه شناختی اخترشناسی- اخترفیزیک پروفیسور حیدری ملایری به واژه‌ی ‌‌(گناردن و گنارش)
برخوردم گرچه این واژه در معنا نزدیک به مدیریت است ولی به گمان من از حیث ساختار و پویایی به مراتب از واژه‌ی مدیریت بهتر و عملی‌تر است.
پیشنهادم این است که به جای مدیریت منابع آبی واژه‌ی گنارش منابع آبی بکار برده شود.
بسیار کوشیدم نوشتار گوتاه باشد ولی متاسفانه پیچیدگی پراسه به من امکان نداد.
سرفراز و شادان باشید.

نورالدین آذر

>>>   مهم این نیست که ما از کدام واژه استفاده میکنیم، بلکه مهم این است که هدف کاری ما فهمیده شود.
مدیریت آبی شامل ساخت و ساز بند های آب در روی دریا ها و ایجاد نهر ها و استحکام کاری دریاها ،غرض آبیاری زمین ها و استفاده انرژی برق آبی، با در نظرداشت حفاظت محیط زیست و تقسیم عادلانه منابع آبی برای کشاورزان و همچنان استفاده از منابع آب های زیر زمینی غرض کشت و زراعت و غیره مصارف، با در نظر داشت حفظ سطح آب های زیر زمینی .
یعنی مدیریت آبی هر آن چیزی را که به حفظ منابع آبی و استفاده از منابع آبی میباشد، در بر میگیرد.
خود کلمه و یا واژه آبیاری نیز شامل مدیریت آب ها میگردد.

>>>   مدیریت منابع ابی یعنی بستن رودخانه هیرمندبرروی مردم ایران وطوفان شن در سیستان وبوچستان ایران وخراسان جنوبی ایران وحضور هزاران افغانی درایران وقاجاق انواع موادمخدرو... توحیدی
زابل ایران

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است