در جهانی که ما زندگی می‌کنیم کشورهای زیادی وجود دارند که با سیستم فدرالی اداره می‌شوند. از ایالات متحده و کانادا در قاره‌ی امریکا تا آلمان و بلژیک و سوییس در اروپا تا روسیه و هند و پاکستان و عراق در آسیا تا استرالیا و کشورهایی دیگری که در سطح گیتی وجود دارند و بر نظام فدرالی استوار هستند.

چنان‌که دیده می‌شود کشورهای مهم جهان مثل امریکا، کانادا، روسیه، آلمان، هند و... دارای سیستم فدرالی اند و این کشورها در عرصه‌ی سیاست داخلی و خارجی خود به مراتب نسبت به خیلی از کشورهای دیگر موفق‌تر بوده‌اند.

به نظر می‌رسد برای افغانستان که متشکل از قوم‌های مختلف و زبان‌ها و فرهنگ‌های گوناگون است، بهترین نوع نظام، نظام فدرالی باشد. با وجود این دیدگاه‌ها در باره‌ی این گونه‌ی حکومت‌داری در سرزمین ما به قرار ذیل دیده می‌شود:

۱) بعضی از افراد بدون درک درست و داشتن اطلاعات لازم از چگونگی نظام فدرالی، فکر می‌کنند که با روی‌کارآمدن نظام فدرالی کشور تجزیه می‌گردد. در حالی‌که این دیدگاه با هیچ منطق علمی- سیاسی سازگاری ندارد و هیچ نشانه‌یی هم در سطح جهان وجود ندارد که نشان دهد نظام فدرالی بنفسه، مسبب تجزیه‌ی فلان کشور گردیده باشد.

۲) گروه دیگر کسانی‌اند که از تمام مزایای نظام فدرال آگاهی دارند و حتا در سایه‌ی آن بالیده‌اند و خوبی‌های آن را به چشم سر دیده‌اند؛ اما باز وقتی سخن از ایجاد نظام فدرالی برای این کشور رانده می‌شود، با آن مخالفت و همه خوبی‌های این سیستم را انکار می‌کنند. این گروه، بیش‌تر کسانی‌اند که از غرب برگشته‌اند؛ اما مفکوره‌ی فاشیستی در رگ‌رگ وجودشان جریان دارد و از سپردن حق و حقوق مساوی برای مردم این جغرافیا در هراس‌اند و می‌خواهند نظام، متمرکز و همه قدرت در دست خودشان باشد و دیگر اقوام به عنوان اتباع درجه دو و درجه چند در خدمت این جاه‌طلبان و افزون‌خواهان قرار داشته باشند. از این جهت دست به تبلیغات ناروا می‌زنند که با روی‌کارآمدن نظام فدرالی کشور به سمت قهقرا و تجزیه می‌رود.

۳) گروه سوم کسانی‌اند که با اصل نظام فدرالی مخالفت ندارند؛ اما بدون هیچ استدلال علمی و منطقی تبلیغ ناروا می‌کنند که گویا هنوز زمان مناسب برای فدرالی‌شدن کشور فرا نرسیده است. البته معلوم نیست که از دید این گروه زمان مناسب برای دادن حق مردم چه زمانی است؟ وقتی که تمام هسته‌های مهم کشور توسط فاشیست‌ها از بین برود و مردم توسط خون‌خواران ددمنش بلعیده شوند؟!

۴) گروهی دیگر کسانی‌اند که بر همه مزایا و خوبی‌های سیستم فدرال آگاهی دارند و می‌دانند که نظام متمرکز و مطلقه، جز تباهی و بدبختی دستاورد دیگری برای این کشور و مردم نداشته است؛ اما در عین حال جسارت بیان حقیقت را ندارند و از بیم گزند برتری‌جویان، ترجیح می‌دهند که هم‌چنان در برابر قضیه‌یی به این مهمی و در برابر سرنوشت نابهنجار خود که بر ایشان تحمیل شده، ساکت و خاموش باشند و زبان در کام فروگیرند که مبادا جایگاه آنان از سوی صاحبان قدرت و نوکران حاکمیت با مخاطره مواجه گردد. از این جهت تن به پستی بی‌تفاوتی داده و هرچه دارند در دل دارند و آن را بروز نمی‌دهند.

۵) و گروه پنجم کسانی‌اند که با توجه به گذشته‌ی دو سه سده‌ی اخیر، به ویژه نوع نظام‌های چند دهه‌ی پایانی و نظام حاکم کنونی، نسخه‌ی درمان آلام مردم تحت ستم حاکمیت‌های خودکامه را در ایجاد نظام فدرالی می‌دانند و نظام متمرکز یک‌جانبه‌گرا را برای این کشور و مردم آن که تفاوت‌های عمیق فرهنگی دارند، هم‌چون زهر قاتل تلقی می‌کنند و برای تغییر نظام صدا بلند کرده‌اند.

افزون بر آن‌چه گذشت، اگر به سیستم اداری کشور دقت شود، همین حالا کشور- جدا از اختلافات فرهنگی و قومی که می‌تواند فرضیه‌ی نظام فدرالی را تقویت کند- به چند زون جداگانه تقسیم شده است. باری اگر نظام فدرالی شود، هرکدام از این زون‌ها می‌تواند یک ناحیه‌ی فدرال شمرده شود. با این تفاوت که حالا زون‌ها از هیچ صلاحیت اجرایی برخوردار نیستند و کشور صرفاً در حد نام به چند زون تقسیم شده‌ است و در اصل همه‌چیز وابسته به مرکز است؛ در حالی‌که اگر این زون‌ها از صلاحیت قانونی نظام فدرال برخوردار باشند، مشکلات ناحیه‌یی خود را خود حل می‌کنند و این بار از دوش حکومت مرکزی زدوده می‌شود و آن حکومت می‌تواند به کارهای مهم‌تر به نحو درست رسیدگی کند.

پس یکی از راه‌های مناسب برای نظام سیاسی و اداری این کشور، تغییر سیستم متمرکز به فدرال است. سیستم فدرال مانند آینه‌ای خواهد بود که همه اقشار مختلف، بدون مسخ هویت فرهنگی و تباری، خود را در آن خواهند دید. با این تفاوت که پشتون‌ها زبان و فرهنگ و نظام محلی خود را مطابق عرف و عنعنات خود خواهند ساخت و فارسی‌زبانان نظامی برابر با فرهنگ و ارزش‌های خود خواهند داشت. به همین صورت ترک‌زبانان و سایر فرهنگ‌ها و اقوام کشور هم.

با توجه به تناسب سیستم فدرال برای جغرافیایی مانند این کشور، بهتر است که مردم ما از هر گروه قومی و فرهنگی که هستند، برای آسایش خود و رفاه و پیشرفت این سرزمین، بیشتر از این، خاموش و آرام ننشینند و برای رهایی از چنگال تمامیت‌خواهان صدای اعتراض و دادخواهی خود را به‌گونه‌ی گسترده بلند کنند! در غیر این صورت با نوع نظام حاکم تا صد سال دیگر هم، هیچ‌کسی روی آسایش را نخواهد دید. نه بلوچ، نه ازبیک، نه هزاره، نه پشتون، نه تاجیک و نه هم دیگران! و فقط یک مشت خائن هم‌چنان بر گرده‌ی این ملت سوار خواهند بود که جز منافع شخصی خود به چیز دیگری فکر نخواهند کرد.
نکته: رنگ سبز در نقشه، گستردگی کشورهای فدرال را در سطح گیتی نشان می‌دهد.

سید مسعود حسینی

>>>   خوبترین گزینه است برای بقای آرامش مردم افغانستان .
فضلی

>>>   بهتر است تا جزئیات سیستم فدرال به گونه علمی و تخصصی در سمینار ها و رسانه های عمومی مورد بحث قرار گیرد تا مردم آگاهی لازم از جزئیات سبستم فدرال پیدا کنند و موافقان و مخالفان در یک فضای آزاد و انسانی با هم به بحث و تبادل افکار بپردازند.
کلی گویی ها ما را به جایی نمیرساند.
احزاب اسلامی ۵۰ سال شد که دعوای ایجاد یک حکومت اسلامی را میکنند اما تا حال هیچ حزبی نیامده تا جزئیات یگ حگومت اسلامی را وضعیت موجود به تفصیل نشاندهی کند.
یا مثل طالبان که همه چیز را اسلامی میخواهند اما جزئیات و تفصیلات را در دسترس ندارند.

>>>   بنده ایرانی هستم با اطمینان میگم فدرال یعنی تجزیه مگه کشور افغانستان چقدر بزرگه که فدرال بشه فدرال فقط مشکلات شما رو بیشتر می کنه

>>>   در غرب اگر مهاجران بسیارند، دوست عزیز غرب کسی را به زور دعوت نکرده، مهاجران از جهنم طالبان و دیگر حاکمان آدمکش و مسلمانان متعصب و خونریز فرار کرده اند، لذا آنهایی که می خواهند زن را مانند مسلمان م متعصب به اسارت و به مالکیت شخصی و آلت جنسی و رفع شهواتی خود تبدیل کنند، پس همان بهتر که به افغانستان و یا عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران برگردید و در کشورهای اسلامی زندگی کنید. ببخشید که رک صحبت کردم.
فقیه شهر به رفع حجاب مایل نیست.
چراکه هرچه کند حیله، در حجاب کند
ایرج میرزا
ترک دنیا به مردم آموزند، خویشتن سیم و غله اندوزند
سعدی.
واعظان کاین جلوه در محراب و منبر میکنند..
چون به خلوت میروند آن کار دیگر میکنند
حافظ

>>>   نظر بسیار عالی درمورد نظام فدرال قلم تان رساباد. دقیقن نظام فدرال یک نظام عادلانه درجامعه ما است. ثبات پرستان کج آهنگ آگاهانه فدرالی را تجزیه معنا میکنند درحالیکه درجهان 70 کشورمدرن وبزرگ نظام فدرالی را تجربه کرده اند که نتیجه خوب داده وتاحال تجزیه نشده بلکه ازتجزیه جلوگیری مینماید.
بااحترام عبید فضلپور.

>>>   فدرال دوست صاحب اول خود را از سلطه كشورهاي مانند پاكستان . ايران. آمريكا، چين، روسيه خلاص كنيد بعد كنجاره را خواب بيبينيد ..... ب،م از كابل

>>>   درود برنویسنده این متن زیبا ، دقیق وعمیق.
علی تقوایی

>>>   فدرال آمدنی است چه کسی بخواهد چه نخواهد.

>>>   من به عنوان یگ ایرانی اطمینان دارم که شما افغان ها تا ایالت های جدا نداشته باشید نمیتونید به صلح برسین چون بعضی از اقوام افغانستان برایشان جنگ و درگیری حکم واجبات دینی رو داره چو پشتو ها بغییر از مذهب خودشون ما بقی مذاهب اسلامی رو کفر میدونند هزاره ها صوفی ها مسیحی ها و به سیگ ها نگه کنید که فرار کردن افغانستان با هیچ راهی برای خلاصی از طالبان القاعده وداعش نداره مگرتشگیل یگ یا منطقه متشگل از تاجیک ها فارس ها ازب ها ترکمن ها و پلوچ ها وزابلی ها و... و در طرف دیگر پشتون ها.
باتشگر علی از استان مازندران ایران

>>>   غیر از ان شما افغان ها از نظر فرهنگی اسمان تا زمین با هم فرق دارین مثل ما ایرانی ها نیستین ما ایرانی ها با این هنه تنوعی کا داریم باز هم چند هزار سال داریم باهم زندگی میگنم هر قومی هم که به اوج رسید سعی نکرد که زبانش فرهنگش رو بر دیگر اقوام تحمیل کنه ترک ها چند صد سال بر گشور ما حکومت کردن ولی کاری بر زد زبان فارسی نکردن و بر دیگر اقوام ایرانی اسیب نرسوندن چون خودشون رو ایرانی ودیگر اقوام ایرانی رورو هم وطن خودش میدونستن ویا کرد ها زابلی ها پلوچ ها و یا خو فارس ها ولی شما افغان ها چه زمانی در صلح بودین که حالا انتظار صلح دارین

>>>   همه كشورهاي جهان سوم تحت سلطه هستند و هيچكدام استقلال ندارند ابرقدرتهاي جهان كشورها را بين خودشان تقسيم كرده اند و با ضرب المثل اختلاف بيانداز و حكومت كن كارشان راپيش ميبرند مثل اينكه از ايران براي اعراب لولو ساختن تا پولشان را بالا بكشند در افغانستان و عراق وسوريه جنگ راه مياندازند تا سلاحشان رابفروشند و ما مردم كم هوش جهان سوم همچنان روي چرخه بدبختي ميچرخيم و اروپا و آنريكا به حماقتمان ميخندند

>>>   هرکسی توانیست نام یک نهاد دولتی در افغانستان را که به زبان پارسی دری باشد یاد آوری کند یا حتی نام یک اسناد ملی را بگیرد که به زبان پارسی دری باشد نه انگلیسی عربی فرانسه ای نه هندی یک هزار دالر دریافت کند پارسی ستیزی هم اندازه دارد

>>>   با سلام
ضمن حمایت از طرح فدرالی شدن کشور و اعلام انزجار از نظامهای مبتنی بر زیاده خواهی و قوم پرستی نکته ای را میخواستم در رابطه به نحوه شکل گیری نظام فدرالی باتوجه به ساختار اجتماعی کشورمان بیان کنم .
اگر کشور به سمت فدرالی شدن پیش رود باتوجه به اینکه کشورمان به لحاظ جغرافیایی سیاسی درونی به هشت زون یا ناحیه منقسم گردیده ودرهر زون چندین ولایت با ترکیب متنوع قومی قرار دارند درصورت فدرالی شدن آیا تفاوتهای فکری ، فرهنگی ورفتاری که درمیان اقوام مختلف بابرداشتهای متنوع حتی از دستورات دینی وجود دارد بازهم بحرانهای ناحیه ای را ایجاد نخواهد کرد وبرای جلوگیری از بروز چنین مسایلی چه راهکارهای را میتوان اتخاذ نمود.
دیگر اینکه اگر منظور از فدرالی شدن این باشد که هر قومی جهت احیا و حفظ هویت و شرکت در مسائل سرنوشت ساز زندگی شان به زون وایالاتی جابجا شوند که از نفوس بیشتری برخوردار باشند دراینصورت آیا حق وحقوق اقلیت‌های قومی تضییع نخواهد شد واجحاف و ستمی برآنان مستولی نخواهد گشت ؟
دیگر اینکه اگر گفته شود که در حکومت فدرال تمامی ایالات و نواحی برای اداره زندگی مردم و عملکرد حاکمان از قوانین و حقوق خاص خود درداخل ایالت وقانوت عام وایالات شمول حکومت فدرال برخوردار خواهند بود وبراین اساس تمامی حقوق و امتیازات شهروندان ساکن در نواحی وایالات براساس آن رقم خواهد خورد باید گفت که مخالفان فدرالی شدن افغانستان هم خواهند گفت که هم اکنون نیز قوانینی در کشورجاری و ساری است که بر اساس آن تمامی شهروندان میتوانند از کلیه امتیازات و حقوق شهروندی خود با استناد به مفاد قانون اساسی و سایر قوانین مصوب در کشور بهره مند شوند و دیگر نیازی برای پیمودن راه پر پیچ وخم برای فدرالی شدن نیست .
نکته دیگر اینکه باتوجه به اختیارات وصلاحیتهای که درنظام فدرالی نسبت به ایالات به دولت فدرال داده میشود و اداره ارتش و تمامی نیروهای امنیتی و مسلح کشور و ساختارهاونهاد های مهم و کلیدی در اختیار حکومت مرکزی ( فدرال) قرار میگیرد نحوه وترکیب آن به چه شکل خواهد بود آیا بازهم گروه های انحصار خواه و برتری طلب سعی نخواهند کرد که بیشترین نفوذ وحقوق قومی را در اینگونه نهاد ها داشته باشند ؟ و دهها مورد دیگر از این دست که فرصتی برای تبیین همه ای آنها در این مقال نمی باشد .
به امید آنکه در آینده نه چندان دور شاهد برقراری نظام وسیستمی در افغانستان باشیم که آینه ای تمام نمای ملت باشد نه قوم گراها و انحصار طلبان متعصب و مریض.
محمد کاظم حیدری مزارشریف

>>>   سیستم فدرال در افغانستان در این مقطع زمانی راه را برای هرج و مرج و تشکیل ملکالتوایفی باز خواهد کرد شما فکر میکنید که کدام اشخاص در رس قدرت در مناطق فدرال افغانستان روی کار خواهند آمد؟
من برایتان چند مثال ساده میدهم. تورن اسماعیل، دوستم،اعطا محمد، ظاهر قدیر ودیگر تاجران قومی و خون مردم بیگناه. سیستم فدرال بلوغ سیاسی و اراده خدمت به تمام مردم میخواهد نه اینکه ملک التوایفی.

>>>   بزرگ‌ترین مانع در راه فدرالی شدن قرارگرفتن بصورت تیت ‌پراگنده خود تاجیک‌ها درکشور اند که نه از تجزیه چیزی خیر خواهند برد ونه هم از فدرالی اگر افغانستان را بالفرض به پنج زون فدرال تقسیم کنید تاجیک‌ها در هیچ زون هم دارای اکثریت مطلق نخواهند بود که آب درشکم شان گرم شوند منطقه ایدیال برای تاجیک‌ها از بدخشان تا بلخ است که غیراز بدخشان تاجیک‌ها در هیچ یک از این شش هفت ولایت دارای اکثریت قاطع نیستند پس این فدرالی چه سودی به تاجیک‌ها در پی دارد غیر از ایجاد جاروجنجالهای جدید شما تاجیک‌ها اول اکثریت خودرا تثبیت کنید در یک واحد فدرالی بعدا سرنای فدرالی را بنوازید ولایات را از نگاه قومی مطالعه کنید بعدا فدرالی فدرالی صدا بزنید.

>>>   ولایت هرات بزرگ در غرب که شامل هرات فراه بادغیس و غور میشد همه تاجیک یا پارسیوان بودند و الآن هم اکسریت هست اما در نیم قرن اخیر پشتون ها زمین ها را برای خود گرفتند و به همه سرزمین تاجیک ها تاختند. تا وقتی دیکتاتوری باشد هم قسم است بدتر هم میشود.

>>>   شاید یکی از گزینه های مناسب برای افغانستان جدایی مناطق فارسی زبان‌ با مرکزیت کابل از افغانستان باشد و نام آن ایران شرقی گذاشته شود.
پشتونها نیز با مرکزیت قندهار کشور خود را تشکیل دهند.

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است