شب یلدا آخرین شب ماه قوس و درازترین شب سال می باشد که فردای این شب را (چله) می گویند و در برخی مناطق کشور تجلیل می شود.
شب یلدا یا شب جله از دیر زمانی با این سرزمین پیوند دارد و ریشه آن به ۷۰۰۰ هزار سال پیش از امروز می رسد.

بلخ نخستین سرزمینی می باشد که تاریخ را به دنیا هدیه داد، یعنی نخستین روز تاریخ از بلخ شروع می شود. به همینگونه آریایی که درین مرز و بوم زیست داشتند، کشاروز بودند و همیشه کوشش میکردند تا برای بهبود کشاورزی خویش سال و ماه را بدانند. به همینگونه جشن های زیادی را در هر موسم از سال میگرفتند که از انجمله یکی هم جشن شب یلدا می باشد که تا هنوز در سرزمین ما و در بین پارسی زبانان جهان در آخرین شب فصل پاییز از این شب(یلدا) تجلیل میکنند و با روشن نمودن آتش و نهادن میوه های گوناگون مانند تربوز، اجیل، انار و همچنان شیرینی ها رنگارنگ و در برخی از کشور ها با پایکوبی ها ، فال گرفتن از دیوان حافظ شیرین سخن و گذاشتن درخت کاج این شب را شب یلدا خوش آمدید می گویند.

یلدا چه معنی می دهد؟
یلدا واژه سریانی بوده به معنی زایش مهر یا زایش آفتاب می باشد که این واژه در زمان حکومت ساسانیان وارد سرزمین آریانا شده است که این شب پیوند دارد به ۷۰۰۰ سال پیش از امروز به آیین مهر یا میترا به باور گذشته ها.
شب یلدا یا درازترین شب سال نماد تاریکی و اهریمنی می باشد که فردای آنرروز دوباره رزو ها دراز شده و آفتاب بیشتر می تابد. چرا که در نزد پیشینان شب نماد اهریمن و روز نماد اهوارایی بود.
به همین سبب این شب به امید فردا تجلیل میکردند.
همچنان در زمان گذشته سال را به سه بخش جدا نموده بودند که هربخش آن ۴۰ روز بود و شروع سال را همین فردای شب یلدا میدانستند که بعدها به ۴ بخش جدا شد که هر ۳۰ روز می باشد.

تاثیر شب یلدا بالای دگر اقوام:
امروز در قمست های زیادی از کره خاکی از این شب به نام ها و باور های مختلف پذیرایی میکنند. اما ریشه تمام آنها به همین شب چله می انجامد.
این فرهنگ آریایی از طریق مانویان وارد اروپا شد از اینکه بسیار از اروپایی ها به آیین مهر گرویده بودند همه از این شب تجلیل میکردند. زمانیکه عیسویت ظهور کرد و آهسته آهسته در اروپا نفوذ نمود در سده چهارم میلادی در میان ترسایان به عنوان جشن تولد عیسی به هستی خود ادامه داد.

از اینجا آشگار می شود که عسویت نتوانست این فرهنگ را ریشه کن کند اما به گونه دیگر و بنام زاد روز عیسی تا به امروز از این شب بنام کریسمس تجلیل می شود. اما ریشه آن به ۷۰۰۰ هزار سال پیش در بلخ باستان بر می گردد.

یلدا از دید سراینده گان زبان پارسی دری:
پروین اعتصامی میگوید:
از عمر رفته نیز شماری کن
مشمار جدی و عقرب جواز را
درواست کاروان سر ز ینجا
شمعی بیاید این شب یلدا را

عبید زاکانی:
لعل لب به دلنوازی مشهور
وی روی خوشت به ترکتازی مشهور
با زلف تو قصه ای است مارا مشکل
همچون شب یلدا به درازی مشهور

یا شاعر دگر می گوید:
نظری به روی تو هر بامداد نوروزیست
شب فراق تو هرشب که هست یلدا ست

یا
باد آسایش گیتی نزند بر دل ریشی
صبح صادق نرود تا شب یلدا نرود

پایان سخن،
همیشه چون درخت کاج سر سبز و چون آفتاب بدرخشید.

کد (6)

>>>   تشکر از معلومات پر ارزش. وقتی تاریخ مکمل آن دوران ها را میخوانی گریه ات می گیرد که همه فرهنگ و رواج هایی مردمی توسط عرب های بربر بشکلی نابود و یا هم کم ارزش شدند. جای آن همه مهر را وحشت، قتل، آدم کشی و چورو چپاول زن و مال (بنام غنیمت) پر کرد.
با نام "یلدا" اکثر جهانیان بشکلی از اشکال آشنایی دارند (در معرفی شب یلدا ایرانی ها نقش پر رنگتر داشته اند) در خانه ما این نام همیشه زبانزد است زیرا نام دخترم یلدا است.
وهابی هایی بی فرهنگ حتی به نوروز هم رشک میبرند ولی فراموش کرده اند که خاموشی نوروز در این سرزمین تاثیری در بزرگ داشت آن در سراسر جهان نخواهد داشت.
به امید روزی که این زنجیره هایی بربری بسگلد و روشنایی آفتاب دوباره بتابد.
آزاده

>>>   شب یلدا بسیار محدود تجلیل میگردد

>>>   از زمان ساسانی وارد این سرزمین شد یعنی در آن زمان افغانستان زاده نشده و امپراطور ساسانیان ایران بوده است پروین اعتصامی که شاعر فارسی زبان ایرانی بوده (آذربایجان ایران )عبید هم ایرانی چرا شعرای افغانستانی چیزی نسرودن.
بدخشانی

>>>   خطاب به آزاده.
من فکر میکنم که شما از تاریخ هیچ آگاهی ندارید و عقده مندانه چند جمله ای نوشته اید که ناشی از ضدیت تان با دین اسلام میباشد اگر کمی به تاریخ سر بزنید و منصفانه بنگرید در می یابید که این دین اسلام بودکه اخلاق،انسانیت و محبت و مهر وعلم و فضیلت را به جامعه بشری به ارمغان آورد ‌ورنه شما در جهل قرار داشته درست رسی به انترنیت نمیداشتید واگر دین اسلام نمیبود حال شما فرق بین مادرو خواهر ویک دختر بیرون از فامیل در همبستر شدن نمی کردید و این اسلام بود که به ما فهماند که مادر و خواهر و زن ودختر چه حق وحقوقی دارد .ودیگر اینکه اگر از تاریخ با خبر می بودید دور نمیرفتید از جنایات چنگیز و کمونستان در حق این سر زمین یاد میکردید.
رحمتی

>>>   شب يلدا- ميراث پيشينه فرهنگى و يکى ازجشنهاى هفتگانهآريانا و آرياورتا مى باشد
شب يلدا در آثار بزرگاان ادبيات پارسى واهميت آن در فرهنگ تورانى وهند و ايران
دراينجا کوشش شده کليه تباران هندى و ايرانى توريانى از قبيل شاعران "تورکستان" (هزاره تورکمن واوزبيک ...) مانند انورى امير خسرو وغير گرامى باد مى گويم که براى ادبيات فارسى بويژه در غزنى خدمات شايشته انجام داده اند .اشعار شان را در باره شب يلدا پيش کش نمايند:
پشتونهاى شريف (در هند و پاکستان) نامهاى دختران خود را يلدا و نام پسران خود را "اسپند يار" يا معرب شده اسفنديار مى مانند. يار اسپند و همين نام کدام ماه فارسى به گفته پشتون پارسى اسپند.
نامهاى صادق ڀشتون و پټان و روهيله بى نهايت عزيز اند :

مولوی و بلخ و روم به زبان تورکى
مولوی » دیوان شمس تبريز » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۱۸۳
اوزن یلدا سنا بو در قلاوز
چپانی برک دت قر تن اکشدر

مسعود سعد سلمان » قصاید » شمارهٔ ۸
کرده خورشید صبح ملک تو
روز همه دشمنان شب یلدا

منوچهری » » قصاید و قطعات » شمارهٔ ۲۱ - در مدح خواجه احمد وزیر سلطان مسعود غزنوی
نور رایش تیره شب را روز نورانی کند
دود خشمش روز روشن را شب یلدا کند

خاقانی » قصاید » شمارهٔ ۸۱
یوسف روز، به چاه شب یلدا بینند
خوشی عافیت از تلخی دارو یابند

خاقانی » » قصاید » شمارهٔ ۱۷۶
هست چون صبح آشکارا کاین صباحی چند را
بیم صبح رستخیز است از شب یلدای من

امیرخسرو دهلوی » » غزل ۶۰۱
توبه به زیر گنه آورده‌ای
بر رخ تو که آفت جان منست
از شب یلدا سپه آورده‌ای
رسم تو آزردن خسرو شده

امیرخسرو دهلوی » » غزلیات » شمارهٔ ۲۴۱
گشت پرویز که در سلک تو لالایی هست
هر شبی در غم هجرت شب یلداست مرا
که به سالی به جهان یک شب یلدایی هست
چوب خشک است به پیش قد تو هر سروی

امیرخسرو دهلوی » » غزلیات » شمارهٔ ۱۷۳۰
کس نداند غم خسرو مگر آن کس که مباد
بی چراغی بود اندر شب یلدا …

امیرخسرو دهلوی » » غزل » شمارهٔ ۱۷۸۸
از شب یلدا سپه آورده ای
شانه کو گم کرده بر فرق تو ره

اقبال لاهوری » اسرار خودی » دعا
روز پهلوی شب یلدا زند
خویش را امروز بر فردا زند

اقبال لاهوری » رموز بیخودی » پیشکش به حضور ملت اسلامیه
اشک خود بر خویش می ریزم چو شمع
با شب یلدا در آویزم چو شمع
جلوه را افزودم و خود کاستم
دیگران را محفلی آراستم

اقبال لاهوری
چشم جانرا سرمه اش اعمی کند
روز روشن را شب یلدا کند

انوری متولد ابیورد تورکمنستانى زندگى در تبريز و آرمگاه درتبريز وبلخ
انوری » » قصاید » قصیدهٔ شمارهٔ ۱۷۷
درازی شبهای یلدا گرفته
مرا صنعت چرخ توسن شکسته
مرا صولت دهر رعنا گرفته

انوری » » مقطعات » شمارهٔ ۳۵۱ - کیسه‌ای به حکیم وعده کرده‌اند آن را با کاردی طلب می‌کند
که ز عشقت چگونه می‌سوزم
با بهار رخت تواند گفت
شب یلداکه روز نوروزم
در فراق رخ چو خورشیدت
روشنایی نمی‌دهد روزم

حافظ شيرازى
حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۳۲
دیو چو بیرون رود فرشته درآید
صحبت حکام ظلمت شب یلداست
نور ز خورشید جوی بو که برآید

سعدی شيرازى
سعدی » غزل ۴
هنوز با همه دردم امید درمانست
که آخری بود آخر شبان یلدا

سعدی » غزل ۱۱۲
به روی تو هر بامداد نوروزیست
شب فراق تو هر شب که هست یلداییست
خلاص بخش خدایا همه اسیران را

مگر کسی که اسیر کمند زیباییست
سعدی » » غزلیات » غزل ۲۶۴
باد آسایش گیتی نزند بر دل ریش
صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود
بر دل آویختگان عرصه عالم تنگست

سعدی » » غزل ۴۲۳
برآی ای صبح مشتاقان اگر نزدیک روز آمد
که بگرفت این شب یلدا ملال از ماه و پروینم


سعدی » قصیدهٔ شمارهٔ ۵ - در وصف بهار
روز رویش چو برانداخت نقاب شب زلف
گفتی از روز قیامت شب یلدا برخاست
ترک عشقش بنه صبر چنان غارت کرد
که حجاب از حرم راز معما برخاست

سنایی غزنوى
سنایی » قصیدهٔ شمارهٔ ۷ - در مقام اهل توحید
که از یک چاکری عیسی چنان معروف شد یلدا
قدم در راه مردی نه که راه و گاه و جاهش را
سنایی غزنوى
شب یلدا سراج ازو بودی
روز هیجا هیاج ازو بودی

مهستی گنجوی
مهستی گنجوی » رباعیات
دوشینه شبم بود شبیه یلدا
آن مونس غمگسار نامد عمدا
شب تا به سحر ز دیده دُر می‌سفتم
می‌گفتم رب لاتذرنی فردا

بلخى و قدباديانى ناصرخسرو
ناصرخسرو » دیوان قصیدهٔ شمارهٔ ۱
قندیل فروزی به شب قدر به مسجد
مسجد شده چون روز و دلت چون شب یلدا

ناصرخسرو » » قصاید » قصیدهٔ شمارهٔ ۱۴
او بر دوشنبه و تو بر آدینه
تو لیل قدر داری و او یلدا

عنصری بلخى
عنصری » قطعات و ابیات پراکندهٔ قصاید » شمارهٔ ۷

چون حلقه ربایند بنیزه تو بنیزه
خال از رخ زنگی بزدایی شب یلدا


سنایی غزنوى
سنایی » قصیدهٔ شمارهٔ ۷ -
که از یک چاکری عیسی چنان معروف شد یلدا
قدم در راه مردی نه که راه و گاه و جاهش را
نباشد تا ابد مقطع نبودست از ازل مبدا

سنایی » حدیقة الحقیقه
آدم گم شدهٔ خود را در نور صبح کاذب نطلبد. جمالی که از ضیاء او شب یلدا سوزن را در میان خاک بتوان یافت انگشت مرده ندهد. عاجزان دیده را به حول و حیلت صفا
سنایی »: اندر نعت پیامبر و علی‌بن ابی‌طالب
شب یلدا سراج ازو بودی
روز هیجا هیاج ازو بودی

صائب تبریزی » غزل شمارهٔ ۷۹۴
چون نامه های روز قیامت نقاب ها
بیدار شو که در شب یلدای نیستی
در پرده است چشم ترا طرفه خوابها

صائب تبریزی » غزل شمارهٔ ۱۱۹۳
آنچنان کز جمله شبها شب یلدا یکی است
غافلان از کاهلی امروز را فردا کنند

صائب تبریزی غزل شمارهٔ ۱۳۴۸
آنچه بر بیمار از طول شب یلدا گذشت
ترک دستار تعین کام بخش عالمی است

صائب تبریزی غزل شمارهٔ ۳۵۳۷
می کند زلف دراز تو به دلهای حزین
آنچه با خسته روانان شب یلدا نکند

صائب تبریزی » غزل شمارهٔ ۴۰۷۹
چون دست کوتهم به ترنج ذقن رسد
کوته نمی شود شب یلدای غربتم

صائب تبریزی » غزل شمارهٔ ۴۲۲۸

روز سفید خود شب یلدا نمی کنند
پیکان دهن به خنده چو سوفار باز کرد

صائب تبریزی »
شد دام زیر خاک ز گرد و غبار خط
زلفی که بود از شب یلدا بلندتر

صائب تبریزی غزل شمارهٔ ۶۱۲۴
دست کوته دار ای مهر از شب یلدای من
مشت خاکی چون عنانداری کند سیلاب را؟

صائب تبریزی » شمارهٔ ۳۷
گل فتد در دیده روزن مرا از ماهتاب
در شب یلدای بخت من نیارد شد سفید

>>>   خلص و یک گپ!! یلدا بسیار یک دختر مقبول و هشیار است، واقعا دوستش دارم

>>>   آمید اینبار سانشور نشود!!!
رحمتی!
گفته یی که:"این دین اسلام بودکه اخلاق،انسانیت و محبت و مهر وعلم و فضیلت را به جامعه بشری به ارمغان آورد" خوب تاریخ را اگر نمی دانم حال حاضر را همه می دانند:
اول: داشتن چار زن با یک مرد كدام قسمت اخلاق است؟؟؟
دوم: آیا این همه هموطنان ما خون شان را کف دست گرفته و از انسانیت اسلامی تو به انسانیت عیسوی، یهودی، بودایی و.....پناه نمی برند؟؟؟؟!!!!
سوم: بنظر خودت این پیشرفت هایی خدا داد کشور هایی اسلامی ( غیر از ایران) از نظر علمی و تخنیکی، طبی و..... نتیجه همان علم و فضیلت اسلامی است؟؟؟؟!!!!

در زمان جنگ هایی داخلی اشرار در داخل کابل (بعد از وحشت ۸ ثور) تمام کمک هایی ملل متحد توسط همین گروه های جنگی غارت میشد بشمول کارت های نان (شورای نظار قهرمان تر بود). این همه کمک ها نشانه انسانیت غیر مسلمانان بود.

اگر در کشور های غربی برای یک منطقه دردی برسد (سیلاب، حریق یا .....) آنأ مردمان دیگر مناطق به کمک می شتابند (پول، غذا، البسه و....). این مردم این انسانیت والا و محبت قلبی را از دین تو نیاموخته اند. و همچنان در پیشرفت علمی شان از دین تو چیزی به ارمغان نبر ده اند.

من با هر آنچه در بالا گفتم باید اسلام ستیز باشم مگر آنچه مرا باز میدارد احترام به سیدالشهداست. درس امام حسین بخاطر عدالت خواهی، انسانیت، دفاع از حق و....تاریخی است که هیچ کسی از آن انکار کرده نمی تواند.
آزاده

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است