(حلیم تنویر: آنانی که خود را افغان نمی دانند، ندانند. راه کولاب و قم باز است. چهره نجس تان را گم کنید! افغانستان مامن افغان هاست)

حلیم تنویر، نماینده‌ی گلبدین، که داستان زندگی ننگین، قصد قتلِ یکی از اعضای فامیل در هالند و فرار ا‌ش از هالند نزد گلبدین را داکتر سیاسنگ سال‌ها قبل نشر کرده بود تا هموطنان در سراسر جهان با این فاشیست و قاتل آشنا شوند، حالا دگر بی‌پرده از ادبیات فاشیستی استفاده کرده به نفع فاشیسم قومی شعار می‌دهد.

خب از یک گلبدینی، که برادر اش را تشویق کرد تا خواهر شان را بکشد، چه انتظار می‌توان داشت؟! برادر همین حلیم تنویر به تشویق حلیم‌خان، به قصد کشتن، خواهر اش را با ضرباتِ کارد زخمی کرد، که خواهر علاج گردید و برادران به دست پلیس افتادند. حلیم به‌حیث شریک جرم مدت کوتاهی در هالند زندانی شد و برادر اش به چند سال حبس محکوم گردید. خب واضح است که از این‌گونه آدم‌چهره‌ها نباید انتظارِ اندیشه‌ی نیک داشت اما به‌هرصورت صدای اعتراض در مقابل تفکر ضد انسانی و تهوع‌آور خودش و همفکرانش بلند باید کرد. ما اما بیشترینه مشغول نشر عکس‌هایی هستیم که در رستورانت‌ها از خود و میز غذای خود می‌گیریم و از همین قبیل نمایش‌های مسخره‌ی دیگر.

این فاشیست هنوز نمی‌داند، که خود را افغان‌ندانستن، به این معنی نیست، که خود را از آن خطه و خاک نداست.
راهِ حلِ عاقلانه و سازنده اش ایجاد یک دیالوگِ منطقی است و نه قوم‌گرایی.
یاد مان نرود، همین ما مردم بودیم که فرخنده را در روز روشن در جاده‌های کابل بر اساس یک تفکر گندیده زجرکش کردیم، زیرا صدای اعتراض نبود.
جور و بیدار باشید!

کاوه شفق

>>>   اظهارات برهنهٔ شئونیستی و نژادپرستانهٔ حلیم خان تنویر، هرچند تازگی ندارد، اما لُب و لعاب روایت، تفکر و رویکردی را برملا می‌سازد که به درازای تاریخ ِاین جغرافیا عمر کرده و فجایع هولناک و بیشماری را مرتکب شده است. تفکر منحوسی که مبنا، منشأ و عامل اصلی همه ناهنجاری‌ها، بدبختی‌ها، بربادی‌ها و سیه‌روزی‌های دیروز و امروز مردم و کشور بوده و در ادوار مختلف تاریخ، مستبدترین و خونریزترین حاکمیت‌ها را شکل داده است.

این نگرش، که بر پایه انکار، حذف و نفی هویت‌های متکثر و چندگونگی فرهنگی و اجتماعی کشور استوار است، همواره چرخهٔ تفرقه، سرکوب و دشمنی را موذیانه به حرکت درآورده و با شعارهای دروغین و ملی ملی گفتن های مزورانه به‌عنوان ابزارهای مقطعی در جهت تحکیم و استمرار سلطهٔ فاشیستی خود سود برده است.
درحالی‌که به گواهی تاریخ هیچ نظام و تفکری که بر نفرت‌پراکنی، تبعیض و تحمیل ارادهٔ یک گروه یا تبار خاص بر سایرین استوار باشد، دوام نداشته و سرانجام محکوم به شکست و فروپاشی است.

طرح مکرر چنین تفکر و رویکرد در فضای عمومی ، نه‌تنها زننده و توهین آمیز است بلکه هشداری است برای همه وجدان‌های آگاه و انسان‌های متعهد به ارزش‌های همزیستی، برابری و عدالت که در برابر این تفکر ارتجاعی و پوسیده نازیستی، بی‌تفاوتی و سکوت پیشه نکنند. چرا که سکوت در برابر چنین تفکر، معنایش مشروعیت بخشیدن به چرخه‌ای از تبعیض، سرکوب و نابودی است که همین حالا کل جامعه را در کام خود فرو برده است.
رزاق رحیمی

>>>   Mohsin Bakhtyari
نه این زامبی های جنایتکار آدم شدنی هستند، و نه هم نسل شان منقرض میشود.

>>>   Gulnoor Bahman
برخی از هموطنان او را خر بی‌فرهنگ خوانده و به خر این حیوان بی‌آزار اهانت کرده‌اند.
به گمانم در اروپا نهادی در دفاع از حقوق حیوانات وجود ندارد.

>>>   Adiba Saber Sadeghyar
دقیقن جناب کاوه شفق! اینها و رهبر شان جنایات نابخشودنی در حق کابل و کابلیان روا داشته اند که ثبت تاریخ است و سیاهنامه های ماندگار شان به خط سیاه درج است ، تاریخ گواه است که مذدور اجنبی از ما نیست ! درود بر شما جناب شفق عزیز .

>>>   Mortaza Mosavi
نفر با اینمی گپ خود صد شعار وحدت ملی ره ده ک.. خود برابر کد.
مچم گپ ای نرخر واقعیت دارد یا او که میگه دا وطن افغانستان دی، دا عزت د هر افغان دی..؟

>>>   Mohammad Akram Azizi
من متاسفم که تحلیلگران سیاسی که از طریق پرده تلویزیون با این فاشیست در زد و بند می باشند، چرا ازین متعصب قرن ۲۱ پرسان نمی کنند که شما که خود را مسلمان و مدافع اسلام می گویید و اسلام را منحیث شمشیر برنده بر فرق دیگر مردم استعمال‌ می کنید ، چرا خود شما طی قرن های متمادی خلاف سوره نسا دختران تان را از حقوق وراثت محروم کرده اید و از دارایی های پدر و مادر برای دختران تان حق نمی دهید، و هم چنان چرا خلاف سوره قصاص دختران را به بد یعنی خون بها می دهید، و ده ها مورد دیگر که خلاف اسلام کار می کنید و در شعار مدافع اسلام.

>>>   رجاء عمری
شکل_گیری_ تعصب
ادیان ابتدایی همیشه در میان مردمی ظاهر شدند که آن مردم از دانش و حکمت خالی بودند و در تکالیف خود جاهل و نادان.
مثلا لوتر حکیم ملت های اروپایی پروتستان را از تکالیف سخت کاتولیک ها رهایی بخشید،
صُحف ابراهیم مناسب حال عشایر افتاد،
احکام تورات با احوال مردمی خونخوار و بادیه نشین و متفرق سازگار آمد،
آیین کنفسیوس مطابق زندگی ملتی متمدن بود که گرفتار هرج و مرج شده بود.
احکام انجیل برای تهذیب اخلاق و رفع تعصب و لجاج از میان قومی پُرعناد و لجوجه قشری پیدا شد.
میر زا آقاخان کرمانی
و
(سرانجام[ اسلامیت و افغانیت جدید که هیچ ارتباطی به تاریخ افغانستان نداشت / ندارد] مناسب برای بعضی سران قبایل تند مزاج افغانستان که راهی برای معاش جز غارت و کشتار و یغما ی مال یک دیگر نداشتند پدید آمد تعصب متعصبان بیشتر دامن تحصیلکردگان و مکتب رفتگان را گرفت که اقای تنویر نیز جز انست مردم عوام همیشه از این مرض خطرناک بدور مانده اند .)

>>>   Said A Bani
من نمی‌دانم چرا اینها چسپیده اند به افکار مردود قوم پرستی. امروز هوش مصنوعی دنیا را زیر و رو کرده و این احمق ها بفکر قوم و زبان و نام مملکت شانند!

>>>   Habib Hd
این یابوی تاریک اندیش در زمان درس خواندن خود هم لکه ای ننگ برای دانشگاه کابل شمرده میشد و کثافت کاریهای زیاد او در پشاور بالای مهاجرین بیشمار است.

>>>   M Samé Jfi
از سخنان جناب تنویر استنباط می شود ، کسانیکه خود را افغان می گویند یعنی راه آی اس آی و موسسهء طالب سازی و‌انتحاری را قبلا“ پیموده اند ، ناگفته نماند که ماها وجدان خود مکدر و لکه دار نمی سازیم که مدعی شویم همهء کسانیکه خود را افغان می دانند خواه پشتون استند یا نیستند فاشیست قومی استند ، بلکه افرادی خبیر ، آگاه و‌ منصف و‌ حق بین استند که از این روحیه نفاق افگنی و برتری طلبی بیزار استند .
همین افراد بودند و استند که سرزمینی را به نام افغانستان به پرتگاه سقوط و محو سوق داده اند ، اگر این افغانستان برای دیگران مأمن امن و زندگی نماند ، برای خودشان هم دوزخ شده است .

>>>   ابراهیم راسخ
در کجای تاریخ دیدید که خر تعصب کرده باشد؟
نمی‌دانم شما و سید رضا محمدی با خر چه دشمنی دارید، ایشان هم به خر تشبیه کرده. اگر روزی خر به کمک تکنولوژی این مفاهیم را درک کنند و با انسان‌ها هم‌کلام شوند، از دست شما شکایت خواهند کرد. به نظر من، تشبیه این‌طور انسان‌ها فقط به خودشان و دسته‌‌ی شان درست و مناسب است.

>>>   Norys Mahmodi
‏سونتاگ در یکی از تحلیل‌هایش درباره فاشیزم می‌نویسد: فاشیزم خود را نه در شعارهای آشکار، بلکه در روایتهای پنهان و جذابیتهای ملی‌گرایانه‌ ای که در پس آنها خشونت و سرکوب پنهان شده است، نشان می‌دهد.

>>>   Nasim Khalid
واقعن ! اغای تنویر با استفاده از ادبیات کوچه و بازاری ذهنیت گندیده و تاریک خوبش را به نمایش گذاشته است!

>>>   Behgam Mahboob
این ادم از بنیاد بد است و اصلا نیکو نخواهد شد ،عقل شان هینقدر قد می‌دهد وبس

>>>   Bibi Aria
این بدبخت حتما تکلیف روانی دارد

>>>   M Ayoub Rasoli
کشور بد نام بنام افغانستان کجایش خوب و منطقی است که تنوبر باشد ..

>>>   Nahid Seyavash
ببین که مه از این ګندګی های از ای هیچ خبر نی😆. یک وقت در تلویزیون‌ها برنامه میداشت. از همان وقت مرا بدم می آمد

>>>   Saidmahbob Saeed
صبر داشته باشيد
بزودي به دزدي اموال يك ديگرتان شروع خواهيد كرد .

>>>   Alhaj Ahmad Ehsan Daqiq
نفرین‌ولعنت بهر نشنلست، مرده ونابود آن هرزه های ملعون وجواسیس که ازبرای ابقای وجود کثیف شان خلاف اصول ودستورات شرعی مصروف دامن زدن به تعصبات قومی،لسانی وسمتی استند.
این قشر همه بی پدران و ... هااستند اگر پشتون استنندیا تاجک،اگرازبک اند یا هزاره

>>>   Skander Spehr
این‌مردک گویا اینکه هرگز تاریخ را ورق نزده است .
بااینکه ‌تنویر تخلص می کند اما چنان در دریای ظلمانی عصبیت غرق است که مشکل است اورا در این سن و سال دجالی اش از غرق شدن نجات داد. بگذار همین گونه باعصبیت قومی جان‌بدهد.

>>>   Haroon Parwani
شفق گرامی،
درست و بجا فرمودید. باید صدای اعتراض را در برابر چنین اندیشه های زننده و کثیف بلند کرد و ادامه داد.
ناگفته نماند که جغرافیایی حریف هم بسیار ضعیف و زار است.

>>>   Arash Mart
همچون انسان ها سد راه توسعه و پیشرفت انسانی در جامعه هستند. بعضی برادران پشتون تا هنوز به آگاهی نرسیده اند که این‌ها با این شعارهای شان دشمنان اتسانیت، ترقی و پیشرفت هستند. حتی مانع رسیدن قوم پشتون به موفقیت های بزرگ انسانی این طیف انستن ها میشوند.

>>>   Salima Sharifi
این بدبخت نوشته زبان دری نزدیک به زبان اردو است

>>>   Salima Sharifi
از مقامات حکومتی(حال و گذشته)، دانشمندان و ادبیات تقاضا دارم که فارسی نگویند، از فارسی -دری هم بپرهیزند. زبانتان (دری) است!
تنویر

>>>   Mohammad Yousefi
حلیم بیخرد که هر روز استفراغ تعصب از گلونش بیرون میشود و بوی گنده ی آن ماحولش را کثیف میسازد۔
آنکه دارد در سرشت اش خوی بد
تا ابد در سینه دارد بوی بد

>>>   Ahmad-Zia Taherie
بلی، این فاشیست (منظورم آغای تنویر است) چندی قبل هم سخنانی توهین‌امیزی به هموطنان هزاره ما خطاب کرده بود...
تا این چهره ها هستند، قوم‌پرستی خاتمه نخواهد یافت...🤮

>>>   Samim Amin
مشکل اینجا است که یک تعداد از فارسی‌وانهای چیز فهم و خوشبولک دول افغان/اوغان بودن‌ را میکوبند اینستکه فاشیست اوغان پررو تر میشوند .‌ »اوغان را سلام دادی یک‌تنگه تاوان دادی«

>>>   Quyamuddin Jalali
نه حلیم است ونه تنویر
بلکه یک متحجر ودنباله رو قصاب کابل راکتیار

>>>   Wais Soroor
متاسفم به اقای حلیم تنویر و هم فکران او.
حیف انهمه درس و تحصیل!

>>>   Matin Rahmani
این آقای ( تنویر شده گلبدین حکمتیار ) دفعه اولش نیست که چرند می‌گوید

>>>   Safia Zahma
کشور ما متاسفانه یک جامعه قبیلوی و قرون وسطایی است ما هیچگاهی یک ملت واحد نبودیم .

>>>   احمد جواد عطائی
جای ظن نیست که رخنه ایجاد کردن و یا بزرگ کردن فاصله ها بین اقوام در یک کشور همیشه کار اجانب تجاوزگر است که به کمک نوکران فروخته شده شان تعمیل می گردد.افغانستان خانه مشترک تمام باشنده های این کشور است و کسانی که واژه افعان را مختص به پشتون های این سرزمین می پندارند، ناخواسته هویت خود را زیر سوال قرار می دهند، اگر افغان نیستی پس چی استی و از کجا آمده ای؟. سابق ها می گفتند که مگس هر دوغ، ولی امروز بعضی انسان نما های سفله و بی شخصیت مگس هر خندق شده اند.

>>>   Ali Qawir
قربانت ، که در مقابل پستی و رزالت درنده گان احساس مسولیت کرده و جواب می دهید .

>>>   سميع عزيزى
از کله خرابی و فاشیست بودن تنویر سالهاست با خبر بودم، ازینکه این بی دمب، در هالند شمله غیرت اسلامیت و افغانیت را برای کشتن خواهرش بلند کرده بوده نمی دانستم! یارا، چی بی دم های درین قرن ۲۱ تشریف دارند. بلاخره در دنیای خر بازی ترامپ و تنویر قرار داریم!

>>>   Mohammad Asif Jahish
کسانی که خود را افغان نمی دانند گپ مهم نیست دل شان با افغان نبودن شان افغانستان نا بود نمیشه بلکه از شر اشخاص غیر افغان نجات پیدا میکند صرف ده خوب ویا بد افغانستان کار نداشته باشند

>>>   Jalila Gulistani
دست تان درد نکند شفق گرامی شاعر توانا و نیک اندیش

>>>   Qadeer Jb
بعضی افراد هیچوقت آدم نمیشوند که یکی از آنها همین حلیم تنویر آکنده از جهالت است.
آغا جان تو کی و چه کار که مانند ترامپ سبک مغز حرف میزنی که میگوید فلسطینی ها باید به کشور های دیگر عرب زبان بروند.
برای هر دو باید تاسف خورد.

>>>   Aziz Karimi
این ها در افغانستان با پشتیبانی استعمار سال ها در اریکه قدرت و مصروف وطن فروشی معامله معاهده بودند این ها در طول تاریخ شکست را تجربه نکرده اند چون استعمار در پشت شان قرار دارد. چون برای لیلام وطن خوب تجربه دارند از این سبب است که اینها همیشه به زور تفنگ شمشیر استوار هستند.

>>>   Nasim Khalid
ایشان قبلن ارشاد فرموده بودند که دختران هزاره باید با پشتونها یا اوغانها ازدواج‌کنند نا تطهیر نسل شوند !

>>>   Es Darman
طفلکی خر، اگر وکیل و پشتیبان می‌داشت، شما و برخی دوستان دیگر را به خاطر توهین به آبرو و حیثیت‌اش، به محکمه می‌کشاند.

>>>   Assad Shamel
این است طرز تفکر یک موجود به اصطلاح منور!!!

>>>   Qassem Anam
« هر دم از این خاک خری می رسد»
مثل ( مومند) * بی پدری میرسد
* - محمد گل مومند
کاوه عزیز ببخش، ای مردم وقتی روی عصابم قدم میزنند، مام روی قبر نیاکانش …… میکنم.

>>>   Shuaib Lalee
درود کاوه شفق ارجمند، بله این ابله های فاشیست فریاد انسان را بلند می کنند، فاشيسم ديني و شوینیسم قبیلوی، داد هر کس را به آسمان ها برده است.
ای داد و بیداد.
سلامت و استوار باشی، عزیز

>>>   نکته‌ی مهم ابن است که بحث هویت ملی در افغانستان یکی از موضوعات پیچیده و حساس است که نیاز به بررسی تاریخی، حقوقی و اجتماعی دارد.
۱. افغان به عنوان هویت ملی در قانون اساسی
بر اساس ماده‌ی چهارم قانون اساسی افغانستان (مصوب ۱۳۸۲)، «واژه‌ی افغان به تمام اتباع افغانستان اطلاق می‌شود». این یعنی از لحاظ حقوقی، هر شهروند این کشور، بدون در نظر گرفتن قومیتش، افغان محسوب می‌شود. بسیاری از مردم، از جمله پشتون‌ها، تاجیک‌ها، هزاره‌ها، ازبک‌ها و دیگر اقوام، این هویت را پذیرفته‌اند و با آن مشکلی ندارند.
۲. اعتراض برخی گروه‌ها به هویت افغان
گروه‌هایی که می‌گویند «ما افغان نیستیم»، بیشتر به بُعد قومی این واژه اشاره دارند. آن‌ها استدلال می‌کنند که «افغان» در گذشته فقط به پشتون‌ها اطلاق می‌شده و نمی‌تواند نماینده‌ی همه‌ی اقوام باشد. برخی نیز با اشاره به تاریخ، این واژه را به پادشاهان و حاکمان پشتون‌تبار نسبت می‌دهند. اما باید توجه داشت که زبان و مفاهیم در طول زمان تغییر می‌کنند، و امروزه «افغان» بیشتر به عنوان یک هویت ملی به کار می‌رود تا یک هویت قومی.
۳. اگر افغان نیستند، پس چه هستند؟
این پرسش مهمی است. کسانی که خود را افغان نمی‌دانند، باید تعریف روشنی از هویت ملی جایگزین ارائه دهند. آیا آن‌ها فقط هویت قومی خود (تاجیک، هزاره، ازبک و…) را ترجیح می‌دهند؟ یا به دنبال یک عنوان ملی جدید هستند؟ مشکل اینجاست که در صورت رد هویت ملی افغان، جایگزین مشخصی وجود ندارد که همگان بر آن توافق داشته باشند. در نتیجه، این نگرش بیشتر به پراکندگی و تضعیف وحدت ملی منجر می‌شود.
۴. راه‌حل چیست؟
به جای نفی هویت افغان، بهتر است روی تقویت مفهوم جامع‌تر و فراگیرتر از این هویت کار شود. اگر «افغان» به معنی شهروند افغانستان باشد و همه‌ی اقوام در آن احساس برابری کنند، دیگر دلیلی برای مخالفت با آن باقی نمی‌ماند. مهم این است که این هویت نباید به نفع یک قوم خاص مصادره شود، بلکه باید نشان‌دهنده‌ی تمام گروه‌های ساکن این کشور باشد.
در نهایت، هویت ملی چیزی نیست که تنها بر اساس اسناد حقوقی یا تاریخ گذشته تعیین شود، بلکه باید بر اساس پذیرش عمومی و احساس تعلق شکل بگیرد. اگر اکثریت مردم افغانستان خود را افغان می‌دانند و این عنوان را هویت ملی خود می‌دانند، پس بهترین راه این است که این هویت به گونه‌ای تعریف شود که همه‌ی اقوام بتوانند در آن جای بگیرند.
اما پاسخ به آقای حلیم تنویر:
اظهارات شما مبنی بر اینکه «آنانی که خود را افغان نمی‌دانند، ندانند، راه کولاب و قم باز است» نه‌تنها موجب ایجاد تفرقه و شکاف در میان شهروندان افغانستان می‌شود، بلکه نادیده گرفتن واقعیت‌های تاریخی، اجتماعی و فرهنگی این کشور است.
۱. افغانستان متعلق به همه‌ی شهروندانش است
افغانستان کشوری چندقومیتی است که در آن تاجیک‌ها، پشتون‌ها، هزاره‌ها، ازبک‌ها و دیگر اقوام قرن‌ها در کنار یکدیگر زیسته‌اند. این سرزمین ملکیت انحصاری هیچ گروهی نیست و هیچ‌کس حق ندارد دیگران را به دلیل باور یا هویت‌شان نفی کند یا از کشور طرد نماید.
۲. هویت ملی باید از مسیر تفاهم شکل بگیرد، نه تحمیل
استفاده از اصطلاح «افغان» به عنوان هویت ملی برای برخی شهروندان قابل قبول است، اما برخی دیگر به دلایل تاریخی و فرهنگی این عنوان را برای خود نمی‌پذیرند. در یک جامعه‌ی دموکراتیک، هویت نباید تحمیل شود، بلکه باید از مسیر گفت‌وگو، تفاهم و اجماع عمومی تعریف گردد.
۳. احترام به تنوع زبانی و فرهنگی، عامل ثبات است
اشاره‌ی شما به «کولاب» و «قم» به گونه‌ای است که گویی برخی اقوام افغانستان به این کشور تعلق ندارند. در حالی که تاریخ نشان داده است که هر زمان یک گروه تلاش کرده دیگران را حذف یا نادیده بگیرد، نتیجه‌ای جز بی‌ثباتی و درگیری‌های داخلی نداشته است. افغانستان زمانی پیشرفت خواهد کرد که همه‌ی شهروندان آن احساس تعلق و برابری کنند.
۴. راه حل: گفتمان و پذیرش تنوع
به جای دامن زدن به اختلافات، باید به دنبال راه‌هایی برای ایجاد وحدت از مسیر احترام متقابل و پذیرش تنوع باشیم. هیچ کشوری با حذف یا تحقیر شهروندانش به ثبات و پیشرفت نرسیده است. آینده‌ی افغانستان در گرو همزیستی مسالمت‌آمیز، برابری حقوقی و مشارکت عادلانه‌ی همه‌ی اقوام آن است.
سخن آخر: هیچ‌کس «چهره‌ی نجس» ندارد، آنچه زشت و آلوده است، اندیشه‌ی تعصب و برتری‌طلبی قومی است چرا که وحدت ملی نه از طریق انکار و طرد و توهین یکدیگر، بلکه از طریق پذیرش و گفت‌وگوی سازنده شکل می‌گیرد.
رؤف مهدی

>>>   Massud Mostauli
امیدوارم،تنویر ها با خواندن چنین نگارش خود تنویر شوند!

>>>   Abdullah Ali-Ahmadi
دقيق نوشته اند
در اين مقطع زمانى "نوشته" تنوير ( اسم بدون مسمى) و امثالش جز نفاق ، دورى و كدورت و دشمنى هيچ كار آمدى ندارد

>>>   Nomān Nasīr
اگر افغانستان دو نام داشته باشد چه مشکلی وجود دارد؟ کشوری به‌نام خراسان/افغانستان؟ کسی اگر این گزینه دونامه شدن را نادیده می‌گیرد خب معلوم می‌شود خیلی «برابر» فکر نمی‌کند.

>>>   Sharifa Sharif
نوشته بسیار معقول. به نظر من وقتی هویت یک ملت در ذهن جامعه جا گرفت، اسم و کلمه معنای لفظی خود را از دست می‌دهد. ما خود را افغان میدانیم بخاطر تاریخ ، جغرافیه و فرهنگ مشترک.
کولاب و قم حلیم تنویر همانقدر مضحک و بی معناست که «اوغان » به مقصد توهین است.

>>>   Shafiqa Sadr
اگر جناب حلیم تنویر داد از افغانیت و افغان بودن دارند چرا در افغانستان زندگی نمی‌کند.
عمرش را در هالند با داستانهای عجیب و غریب سپری می‌کنند.

>>>   Sohei La
بهتر است حلیم تنویر اسم و تخلص اش را خشن تاریک بماند.این شخص در همه دوره ها مانند ماش میلولد.یکروز پرچمی است و روز دیگر طالب و حالا هم این گونه پرخاش اش منحیث ژورنالیست باید زورنالیست باشد.
به نظر من چون نام کشور ما را انگیس افغان گذاشته و باعث فغان همیشگی اش هم خود همین اشغالگر بوده است پس باید این اسم به رای همه ملت ما تغییر نماید.یا آریانا و یا خراسان بسیار زیبنده میباشد و همه اقوام و همه مردم ما آریایی و یا خراسانی محسوب میشوند.

>>>   Zabi Ansari
سلام جناب مهدي لطفن. وقت خود را. تلف تكنيد نمدانم اين حليم بي فرهنك كدام هيولا ست

>>>   Hamed Haijat
از یک نفری احمق چه انتظار دارید.

>>>   Kareem Ghaznawi
فراریان از بیکاری بجان هم افتاده اند .

>>>   Rahim Ahmadi
قلم تان رسا باد بايد مشکلات ملی ازطریق تفاهم وگفتمان ملی،عقل و منطق حل گردد نه تحمیلی .حلیم تنویر تخلص میکند ولی بسیار تاريک ضمیر است.

>>>   Mohammad Yousefi
نوشته عالی که درک آن برای حلیم تاریک خیلی مشکل است۔

>>>   Hasel Ashaychi
کاملان دقیق فرمودید

>>>   Farhad Shafaq
سلام مهدی گرامی
یک متل داریم ما ( پیش کله خر یاسین خواندن) این حلیم
زیر دست گلبدین آب خورده
به سلامت باشد

>>>   Zahir Baamdaad
نوشته عالى ، خردمندانه و ميهن پرستانه قلمت رسا و توانا باد مهدى گران ارج .

>>>   Nauroz Hamid
متاسفانه کم نیست تعداد تحصیل کردگان، مدرک داران و نخبگان جامعه ی ما، که با وجود تحصیل و آموزش و اقامت اکثرن مدید در غرب و یا کشور های دیگری با نظام های دموکراسی، از آنجا که تولد و نشو و نمای شان در دامن فرهنگ قومی و عقلانيت قبيله ی صورت گرفته است، همينکه وارد عرصه ی سياسی - اجتماعی کشور می شوند، دوباره اسير و مفتون عقلانيت قومی و فرهنگ قبيله ای شان می گردند و همه ارزشهای مثبتی را که در جوامع باز سياسی غربی تجربه کرده اند، به يک سو کنار می نهند و بجای آن در شیپور قومی می دمند. اصلن چرا باید موضوعات و مسائلی را که از دغدغه‌های مهم روزگار ما هستند، با برخوردهای عاطفی - احساسی و هتاکی و فحاشی به مخالفان، از طبیعت علمی - گفتگوی آن‌ها خارج سازیم و علیه همدیگر جبهه‌گیری کنیم؟ این کار نه تنها ما را در حل مسله کمک نمی‌ کند، بلکه باعث بزرگتر شدن زاویه ی اختلاف قومی هم می گردد و تهدیدی می شود برای زیست باهمی در یک جغرافیای مشترک. هویت ملی از طریق همانند سازی، که هویت های متنوع و متکثر قومی در یک هویت قومی به عنوان اکثریت گروه قومی هضم شوند، ایجاد نمی گردد. در حالیکه حاملان تفکر ناسیونالیزم قومی در افغانستان در صدد شکل دهی هویت ملی با این مدل هویت سازی هستند. دولت در افغانستان زمانی می تواند نقش خود را به عنوان دولت مدرن ملی در پروسه ی دولت - ملت سازی ایفا کند، که ارزش های مشترک ملی را در یک توافق ملی تثبیت کند و آنرا محور تقویت تفکر هویت ملی قرار دهد. بعباره ی دیگر هویت ملی زمانی می تواند شکل گیرد، که تمام اقوام افغانستان ارزش های مهم و هویت ساز فرهنگی، اجتماعی و تاریخی خود را در نماد های هویت ملی باز بیابند.

>>>   رجاء عمری
این مرد خدا بالاترین سخن روز را گفته است «خدایش اجر دهد هر کی این عمارت کرد ...» امروز رویکرد مردم و به ویژه جوانان به تعصب قومی از حد اعتدال خارج شده و به افراط یا تفریط گراییده است. به تعبیری دیگر، کمتر کسی و به خصوص کمتر جوانی هست که رویکردش به کلمه افغان ، چه رویکرد موافق باشد و چه رویکرد مخالف ، از تعصب، جزم و جمود، پیش داوری، آرزواندیشی، استدلال گریزی و بی مدارایی خالی و عاری باشد. تعصب گرایان، تعصب گریزان و تعصب ستیزان بیشتر تحت تأثیر احساسات، عواطف و هیجان های خودند تا تحت تأثیر عقل و عقلانیت. بعضی به افغانیت می گرایند، بعضی از آن می گریزند و بعضی با آن می ستیزند؛ اما آنچه در همه ی، یا بیشتر، این گرایشها، گریزها و ستیزها مفقود است، استدلال و دلیل موجه، معقول و قوی است. اگر عقل و عقلانیت در میان بود، افغانیت گرایان، افغانیت گریزان و افغانیت ستیزان فقط با یکدیگر سر ستیز نمی داشتند و در بدترین حالت، رقابت و مسابقه و مبارزه می داشتند، نه اینکه در یکدیگر به چشم عناد، خصومت و عداوت بنگرند و زندگی خود را مشروط به مرگ دیگری ببینند.

>>>   Zia Nesami
نام تنویرتصوریک تصویرزشت وسیاه رادرذهن من تداعی میکند

>>>   Emran Cheshti
.... به تو آدم که 50سال است ملیون ها انسان کشته شد هنوزم از تفرق اندازی دست نکشیدین

>>>   Shah Mohammad Djojan
درود بشما و برجناب مهدیزاده.
جناب استاد مهدیزاده یک شخصت دانشمند وآگاه نخبه اند.
با آقای تنویر هیچگونه شناسایی ندارم ورنه لازم بود برایش گفته شود؛ آنانیکه خودرا افغان نمیدانند؛ عده ازگروهای نفاق ودهشت افگن دستوری اند که آتش نفاق را جرقه میدهند.
درهیچ صورت نباید بر آتش آنان هیزم کشید وروغن انداخت.
برتری جستن آقای تنویر را نباید به عنوان برتری جستن قوم پشتون قبول کرد چون او صرفاً خودش را مقام ومنزلت میدهد.
دلایل زیادی منطقی وجود دارند که انکار ازهویت ملی افغان به نفع هیچ قومی نیست!
باابراز حرمت،
جویان

>>>   Skander Spehr
حیف این مردک( تنویر ) که در زمان‌ حاکمیت کرزی و یا غنی پُست معینت( بخش فرهنگی) وزارت اطلاعات و فرهنگ را به عهده داشت ، در حالی که سخنان بالا که وی نشخوار کرده بازتابگر نوعی بیماری روانی است.

>>>   Kamal Hashemy
گذشته از این که این طرز دید اصلا فاشیستی است و بد تر از حرف های تدامپ در مورد مردم غزه می باشد که فرمایش خارج شدن آنها را داده تا آنجا (غزه) را محل تفریح خود بسازد. بد تر بخاطری که مردم غزه هموطنان ترامپ نیستند اما اقوام تاجیک و اوزبیک و هزاره و دیگران، همه هموطن این آدم می باشند.
این شخص اصلا مانند داوود خان و نعیم خان به زبان پشتو هم صحبت کرده نمی تواند و اصلا در مناطق پشتون نشین گذاره نکرده تا با خصوصیات فرهنگی آنها آشنا باشد تا ازین رهگذر اثر پذیرفته باشد. بنابرین شعار های وی به پشتونیزم و افغانیت نه از روی شفقت و همدردی عاطفی، که یک نوجوان پشتون و یا یک مرد بیسوادِ دهاتی تحت تاثیر تبلیغات روزانه ی میدیا ها احساساتی برخورد می کنند، است، بلکه برخورد حلیم تنویر ناشی از شکست های حقارت بار دهه های چهل و پنجاه خورشیدی روشنفکری و رقابت های گلبدین با احمدشاه مسعود است که نتوانست جایگاهی برای خود بدست آورد. این شکست ها، وی را به بیماری سخت و علاج ناپذیر سوق داده است.
متاسفانه

>>>   Dawood Rahjo
فکر می‌کنید بنیاد های فکری فاشیستی قبیله این را می پذیرند؟

>>>   A Edrak Paryani
آیا از ملی بودن خسته نشده اید چنین چیزی هیچگاه وجود نداشته و در آینده وجود نخواهد داشت‌.

>>>   Ramin Ahmadyar
حلیم تنویر یک‌کتاب از کدام جای کاپی کرده بود عنوان کتاب بود «خر بی فرهنگ» حالا که میبینم هما الاغ بی فرهنگ خود همین آدم بوده ! کاپی بخاطر نوشتم که این آدمک وقتیکه به واسطه مشاور وزارت فرهنگ شده بود همیشه نوشته های دیگران را کاپی میکرد و بنام خوداش چاپ میکرد و خوداش را مولانا شناس میگرفت!

>>>   M Kazem Popal
با معذرت ، می بخشید که بدون اجازه شما در صفحه خود شریک ساختم

>>>   Shah Mahmood Nasiri
ایا مشکل کشور، مشکل هویتی است؟

>>>   Ibrahim Warsajee
تنویر وهمانندی های بی فرهنگش پیشتر پشتونستا نخوا هی علیه پا کستان کرده بودند واکنون همان پاکستان بنام طالبان شریر افغان افغانستان را اشغال کرده است واو بجای مبارزه علیه آن علیه دیگر قوم ها که 70 درصد نفوس خرا سان افغانستان نامیده شده توسط انگلیس را شکل میدهند چرندیات گوی می کند تا افغانگریی بیهوده خودرا نمایش دهد! درپسین بخش تبصره ، بیاد تنویربدهم که طالبان نمادبارز جهل وتوحش افغان های وحشی مانند تومیباشند. افغان های بی فرهنگی که توسط یک افسر پاکستان در قندهار اداره میشوند. اداره رسوا ومسخره که ادامه نمیابد وبزودی افغان گریی اش روانه زباله دان تاریخ میشود!

>>>   Nabila Rahimi
تندور. دیوانه. همیشه چنین دود کرده. حالا. از یک بیمار چه گلایه ؟

>>>   Sekander Shakib - Shakib
این بی خرد ها سست عنصر هر چقدار تحصیل یافته میشود همان قدار بی عقل بی خرد نادان و تعصب شان بیشتر میشود . 😜🤷‍♂️🤷‍♂️

>>>   Ashrafi Hafizullah
خوب این ... نمیداند که جای اصلی اش کجاست، معمولا اینها بیخبر از همه چیز استند.

>>>   Shafie Sultani
ازیک کاسه لیس راکتیار، /... بدوی چه انتظار میباید داشت،

>>>   Mehrab Nawabi
این روایت تفکر غالب سه سده است که ما، ما نشدیم و از قوم به ملت ارتقا نکردیم.
کسانی که در خارج هستند می دانند که شرم آور ترین نام کرفتن نام افغانستان است.
یک دلیل همین است که نوشتید!.

>>>   Mohammed Chaman
جناب حلیم تنویر که اسمت هم با تفکر فاشیستی شما در تضاد است.افغانستان که مامن شما فاشیست ها است چرا از کشور های بیگان ه جف زده روان هستی کم شرم کن در وطن بیگانه خیرات گرفته روان هستی ‌سیاست فاشیستی را تبلیغ میکنی فکر کنم ازموقیعت خود بی خبر هستی.

>>>   Jaffer Parsipur
تررررررمهمان نا خوانده اوغول ها آمده به ما راه کولاب و قم نشان میدهد در حالیکه خود اوغول از هند برطانوی کوه های سلیمان به مدنیت خراسان سرازیر شدند و اهلی ،،،🤛🐫

>>>   Jamal Naser
این تفکر را با کمی پس وپیش واژه ها اولین بار در سال ۱۳۵۴ آنهم در محط دانشگاه شنیدم....والخ

>>>   Enayat Nabiel Barekzai
این خنده دار است که عده ای میگویند ما افغان نیستیم، اما در عین زمان، به خود حق می دهند در مورد تعین سرنوشت افعانستان صحبت نموده و حق تصمیمگیری داشته باشند.

>>>   Najia Farhad
همه از ناتوانی و بی خردی شان است که روشنفکری را هیچگاهی تجربه نمی‌کنند و در چفنگ و چرند کوچه بدل می‌کند.