در تاریخ ۱۸ فبروری در حالی‌که نفرات مسلح نیروی هوا-دریایی ملی پاناما در برابر هتل مجلل دکاپولیس در پاناماسیتی مستقر شده بودند و به خبرنگاران اجازه ورود به این هتل را نمی‌دادند، دو دختر پناهجوی افغان در داخل یکی از اتاق‌های این هتل تلاش کردند پیام‌شان را با استفاده از کاغذهایی که روی شیشه یکی از پنجره‌‌ها چسپاندند به خبرنگاران (جهان) برسانند. روی چهار کاغذ سفید A4 در کنار هم به زبان انگلیسی نوشته شده بود: «لطفا دختران افغان را نجات دهید.»

این دو دختر همراه پنج دختر دیگر افغان جزو حدود ۶۰ نفر از ملیت‌های متفاوت بودند که از آمریکا اخراج شدند.
آن‌ها در چارچوب سیاست‌های دولت دونالد ترامپ برای اخراج افراد فاقد مدرک قانونی با سه پرواز به پاناما منتقل شده بودند.
بی‌بی‌سی توانست با شماری از این پناهجویان افغان و ایرانی صحبت کند؛ از جمله با آرزو بهبانو، دختری که کاغذهای درخواست کمک را پشت شیشه گرفته بود.

در واقع این دومین حضور آرزو در پاناما است. بار نخست برای رفتن به آمریکا، به دلخواه، و این بار هم پس از خروج از آمریکا، اما به اجبار.
او دو سال در سفر بود و در نهایت حدود یک ماه قبل به آمریکا رسید. آرزو در حالی‌که از طریق تلفن به آرامی صحبت می‌کرد تا صدایش را مسئولین کمپ نشنوند، به بی‌بی‌سی گفت: « من ۱۱ کشور را پشت سر گذاشتم تا به آمریکا برسم. کاملا دو سال در راه بودم. هر کدام از دخترانی که اینجا هستند، هیچ کدام‌شان زمان سفر و مهاجرت‌شان کمتر از دو سال نبوده است. برخی هم که در گذشته با دولت کار می‌کردند، همان روزی که طالبان به کابل آمدند، از افغانستان خود را بیرون کشیدند، ولی تاکنون که سال چهارم است، در سفر هستند تا بتوانند خود را به یک کشور امن برسانند.»

با سقوط نظام قبلی و بر سر کار آمدن حکومت طالبان، افغان‌ها برای رفتن به اروپا و آمریکا پا در راه‌‌هایی گذاشتند که یا قبلا نمی‌رفتند و یا هم کم مورد استفاده قرار می‌گرفت. یکی از آن‌ها گرفتن ویزای برزیل در ایران، سپس سفر به آمریکای جنوبی و از آن‌جا با عبور از بیش از ده کشور خود را به آمریکا یا کانادا می‌رساندند.
محدودیت‌های شدید بر زنان و دختران از جمله ممنوعیت کار و ادامه تحصیل از جمله مواردی است که آن‌ها را مجبور ساخته از کشورشان خارج شوند.

«با ما مثل زندانی‌ها رفتار کردند»
وقتی از آرزو در مورد وضعیت فعلی‌اش پرسیدم، هشت بار از کلمه زندان برای توصیف استفاده کرد. او گفت که با آن‌ها «کاملا مثل زندانی‌ها رفتار می‌شود.» موبایل‌های‌شان گرفته شده است و نتوانسته‌اند به خانواده‌های‌شان اطلاع دهند.
هنگام اخراج از آمریکا هم به گفته آرزو مقام‌های آمریکایی رفتار نامناسبی داشته‌اند.
«نصف شب آمدند و دست‌هایمان را دستبند زدند. حیرت کرده بودیم و نمی‌دانستیم قرار است ما را کجا انتقال دهند. مثل زندانی‌‌ها با ما رفتار کردند و دست‌های‌مان را بستند و با زور سوار هواپیما کردند. بعد از حدود شش ساعت پرواز، وقتی هواپیمای نظامی نشست کرد، متوجه شدیم که در پاناما هستیم.»
از فرودگاه آن‌ها را به یک هتل در پاناماسیتی منتقل کردند. جایی که توجه خبرنگاران را جلب کرده بود. اولین اخراج‌شدگان سیاست جدید دونالد ترامپ که وارد پاناما شده بودند.

«وقتی درهتل بودیم، ما متوجه شدیم که در بیرون از هتل، خبرنگاران آمدند و اجازه نداشتند به داخل هتل بیایند. من متنی نوشتم و نوشته‌ها را پشت شیشه هتل گرفتم که بتوانم به نحوی از داخل، صدای خود را بکشم. چون ما هیچ دسترسی به تلفن و انترنت نداشتیم. هیچ دسترسی به شبکه‌‌های اجتماعی نداشتیم که صدای خود را بلند کنیم. و (همان عکس) تنها فرصتی برای من بود که بتوانم صدای خود را بلند کنم که ما در وضعیت بلاتکلیفی قرار داریم.»

یک دختر افغان دیگر هم که هنگام مصاحبه تلفنی بی‌بی‌سی در کنار آرزو بهبانو بود، از بی‌سرنوشتی‌شان گلایه کرد. او گفت که تاکنون «هیچ مقامی با آن‌ها در مورد سرنوشت‌شان صحبت نکرده است.» او هم وضعیت کمپ را شبیه زندان تشبیه کرد: «کاملا بلاتکلیف هستیم و این نگران‌کننده است. اوضاع کاملا غیرقابل تحمل است. اینجا نامش کمپ است ولی، شبیه زندان است. هیچ کس به تلفن دسترسی ندارد. هیچ کس به انترنت دسترسی ندارد. هوا بسیار زیاد گرم است. بسیار امکانات کم، دست‌شویی، حمام همگی بسیار وضعیت بدی دارند. هیچ کولری نیست و هوا بسیار گرم است. وضعیت کاملا افتضاح است.»

از آن‌ها سوالی پرسیدم که پاسخش را هم تا اندازه‌ای می‌دانستم این‌که اگر به افغانستان فرستاده شود، چه نگرانی‌ای خواهند داشت؟
پاسخ داد: «ما راه برگشت به کشور خود را نداریم. بعد از آمدن طالبان، نه تنها حق تحصیل در کشور خود را نداریم، بلکه دختری هم اینجا هست که از ازدواج اجباری فرارکرده است. قرار بوده با کسی که هم‌سن پدربزرگش بوده (به زور) ازدواج کند، از چنین شرایطی فرار کرده است. بسیار نگران هستیم که دوباره به افغانستان بفرستند. این‌‌ها بیش از ده کشور را پشت سر گذراندند تا به یک کشور امن برسند و پناهنده شوند. هر کدام از این دختران، هزینه‌های متفاوتی را برای سفر خرج کردند، اما هیچ کدام‌شان کمتر از ۱۵ هزار دلار کمتر مصرف نکردند.»

وضعیت در کاستاریکا شبیه پاناما: بلاتکلیفی
بر اساس سیاست‌های مهاجرتی جدید دونالد ترامپ شمار دیگری از مهاجران غیرقانونی به کاستاریکا منتقل شدند. کشوری که همسایه پاناماست.
به نظر می‌رسد که مجردها به پاناما و افراد متاهل، همراه خانواده‌شان به کاستاریکا اخراج شده‌اند.
سه خانواده افغان هم در بین ۲۰۰ نفر دیگر به کمپی در کاستاریکا، نزدیک مرز پاناما منتقل شدند.

بی‌بی‌سی با پدر یک خانواده سه نفره افغان صحبت کرده است. او گفت: « از چندین کشور هستیم. از افغانستان، سه خانواده هستیم که هر خانواده سه نفر هستند و در مجموع ۹ نفر هستیم. دو خانواده از ایران هستند. بقیه از کشورهای چین، ازبکستان، ویتنام، قزاقستان، گرجستان، غنا و اردن هستند. همه فامیلی هستیم. مجردها، یک هفته پیش‌تر از ما به پاناما دیپورت شدند. فکر کنم فقط دختران مجرد از افغانستان، از آمریکا دیپورت شدند. دختران افغان که دیپورت شدند، قبلا همراه خود ما به آمریکا رفته بودند.»

آن‌ها هم شبیه آرزو دوباره به کمپی برگردانده شده‌اند، که شش ماه پیش هنگام سفر به آمریکا در آن‌جا مدتی ساکن بودند.
هنگام اخراج از آمریکا هم رفتار مشابهی با آن‌ها صورت گرفته است: «مردها را با زنجیر بسته کردند. پا، کمر و دست‌های‌شان را با هم با زنجیر بستند. همه را سوار اتوبوس کردند و مستقیم بردند به فرودگاه. خانم‌ها و اطفال زیر سن ۱۸ را با زنجیر نبستند. حتی داخل هواپیما دست‌وپای ما بسته بود. وقتی که نزدیک فرودگاه در کاستاریکا رسیدیم، یعنی ده دقیقه قبل از نشستن هواپیما، دست‌وپای ما را باز کردند. چون در فرودگاه خبرنگاران زیادی آمده بودند، نخواستند که ما با دست‌وپای بسته از هواپیما پایین شویم.»

وضعیت این افغان‌های پناهجو با دیگران مثلا ایرانی‌ها متفاوت است. آن‌ها پاسپورت‌های‌شان به راحتی می‌تواند ویزای برخی از کشورها از جمله ترکیه را دریافت کند، اما برای افغان‌ها دریافت ویزا حتی برای کشورهای همسایه‌شان مثل پاکستان کار بسیار دشواری است. حالا که در آمریکای جنوبی هستند، این دشواری به مراتب می‌تواند بیشتر شود.
از طرف دیگر از آن‌جا که تاکنون مقام‌های پاناما و کاستاریکا با آن‌ها (در هنگام مصاحبه با آن‌ها ۲۶ فبروری) هیچ صحبتی نداشته‌‌اند، افغان‌ها نمی‌دانند که قرار است سرنوشت‌شان چه شود، به ویژه این‌که هیچ علاقه‌ای به بازگشت به افغانستان ندارند.

علی حسینی
بی‌بی‌سی

>>>   این دخترهای الا گشت کجا می‌روند؟ از دور شنیده که علی آباد شار است. این دخترهای فراری خوب می‌شوند به این حالت هستند.