هجدهمین موضوع هفته شبکه اطلاع رسانی افغانستان ( afghanpaper ) در سال 1390 هجری خورشیدی مصادف شده است با 26 ماه سرطان که 38 سال قبل یعنی سال 1352 محمد داوود خان در نتیجه یک کودتای سفید ، نظام شاهی در افغانستان را به نظام جمهوری مبدل ساخت.

در چنین روزی محمد داود خان در یک کوتای نظامی بدون جنگ و خونریزی ، ظاهرشاه پسر کاکایش را از سلطنت برکنار کرد و نظام جمهوری را بنا نهاد.
وی تمایل به حزب پرچم داشت و از این حزب در پایه گذاری جمهوری استفاده نمود و به برخی از اعضای این حزب پست های کلیدی داد.اما در اواخر سال های قدرتش از مسکو و چپی ها فاصله گرفت و حتی در صدد نابودی آنها برآمد.
پس از این اقدام وی ، حزب دموکراتیک خلق به روز 7 ماه ثور سال 1357 هجری خورشیدی کودتا کرد و محمد داوود خان و 39 تن از اعضای خانواده اش را کشت.

به همین مناسب، موضوع را مناسب دیدیم تا این سوال را مطرح کنیم که آیا این همه مصیبتهای کنونی افغانستان ثمره کودتای سفید می باشد یا خیر؟ یا این سوال که برای افغانستان نظامی پادشاهی بهتر بود یا نظام جمهوری؟ آیا اگر افغانستان پادشاه مقتدری می داشت باز هم اوضاع کشور به این وضعیت می رسید یا ...؟

به هر حال این فرصتی است تا ضمن پاسخگویی به این سوال، نحوه عملکرد سردار محمد داود خان را نیز از زبان شما خوانندگان عزیز سایت جویا شویم.

>>>   من نظري در اين باره نداشتم ولي از اينكه ديدم اولين نظر شايد از من باشد حرف دلم را ميگويم كه در دنيا خلافت اسلامي خوب است، اگر باشد. ممنون

>>>   تنهايک کلمه تغيرخورده بلکه شاه خيلی دمکرات ترازداودخان ، حزب خلق وپرچم ، مجاهدين وطالبان وکرزی بودهمين امروزنظام شاهی است وکرزی پادشاه بلامنازع درنظام های فردمحورمانندکشورهای عربی وافغانستان وأسيای ميانه ودرمجموع أسياوافريقاوامريکای لاتين هرنامی که برحکومت بگذاريدبازهم قدرت درقبضة يک فردوباندخاص است ومردم هيچ نقش کيفی درتصاميم کشورندارندبنابرين اگرشاه بودوبروال طبيعی نظام تغيرميکردبهتربودولی کودتای سردارداوديک جفای بزرگ بوطن ومردم بودکه تاکنون شاهدپيامدش هستيم

>>>   اگر داودخان میدانست که وضع کشور ومردم به این حال و روز میفتد بازهم کودتاه میکرد؟

>>>   کدام جمهوری؟؟؟؟؟ جمهوری بنام!!!!!!!!
اکثریت ریس جمهور های افغانستان به وطن و به مردم خیانت کردند. و هنوز هم این تباهی ملت ادامه دارد.
جوزجان

>>>   دوستان عزیز نظام جمهوریت مانند استرداد استقلال کشور یکی از بهترین دستاورد های مردم افغانستان در قرن بیستم میباشد . بدون شک افغانستان از قرون متمادی دارای بحران های سیاسی و اقتصادی بوده ، یک کشور فقیر مانند افغانستان هیچگونه راه حل وجود ندارد تا حمایت کشور های ابرقدرت دنیا را بدست آورد. سال های زیادی ضرورت داریم تا دانش سیاسی برای تک تک افغان ها نهادینه شود و همچنان به شرایط خودکفایی اقتصادی نایل آییم . یکبار دیگر روح تمام شهدای راستین و خدمتگار مردم عزیز ما شاد و راهشان پر رهرو باد.
احمد تمیم صدیقی

>>>   بدون شک که نظام های جمهوری که بر مبنای اصول و اساسات دیموکراسی استوار باشند بهترین نظام ها هستند. اما نظام های جمهوری که بر مبنای دیکتاتوری استوار هستند پایه های ملی ندارند. البته دیگر در جهان مساله شاهی و یا هم پادشاهی گذشته و چند کشور محدود که هم باقی مانده مانند عربستان سعودی دیگر جایگاه مردمی ندارند .
م وکیلی

>>>   به نظر من آغاز بهران و جنگ در افغانستان از کودتای 7 ثور 1357 آغاز میگردد یکی از اشتباهات داود خان اینست که به حزب خلق و برچم اعتماد میکند و در بسیاری از امور خود همرای اینها مشورت میکند وقتی در سالهای اخیر قدرتش روابط وی با مسکو خراب میشود و حکومت شوروی سابق با استفاده از یاران اعتمادی وی علیه نظام داودخان کودتا میکند و نظام داود خان را سقوط میدهد و آغاز بهران در افغانستان هم بعد از کودتای 7 ثور آغاز میگردد که قسمآ تا حال ادامه دارد.
به نظر من بهترین نظام ،نظام جمهوری است نه به این شکلی که فعلآ در اففانستان داریم .

>>>   تمام مصيبتهاي سه ده اخيروعدم استقرارصلح دايمي ،جنگ وخونريزي هاي پيهم كنوني نتجه رقابت بين كشورهاي منطقه ازيك طرف وسلطه جوي ابرقدرتهاي شرق وغرب ازجانب ديگروداشتن منابع سرشار ودست نخورده طبعي وموقعيت فوق العاده سوق الجهشي كشورما ميباشد.
البته بهترين گذينه نظام جمهوري دمكراتيك براي افغانستان ميباشد.

>>>   از روزیکه جمهوری بنام آمده جوی های خون در کشور روان است و کشور ما روی آرامی را ندیده است. ما نظام بنام را چه کنیم در کدام که ما آرام باشیم . همان شاهی خوب بود

گلاب الدین فرهیخته

>>>   نه کل باند ونه کدو خاک برسر هردو

سایل از لغمان

>>>   بنظرمن نظام جمهوری خوب است اما بشکل که امروز جریان دارد نه.

>>>   ما افغان هستیم برای ما نه نظام جمهوری بسنده است ونه نظام شاهی . فقط برای افغانستان بهتر و افغانستان صفا که عاری از جنگ و خودکشی و برادر کشی باشد در قدم اول ضرورت شناخت افغانی بودن خود و در قدم دوم اتحاد اقوام و درقدم سوم قسم خوردن برای حفظ خاک و درقدم چهارم خروج ... های زمان حاضر(استعمار گران خبیث) .
چراکه همه مردمانیکه در روی زمین زندگی دارند خالق اش خداوند(ج) است هیچ فرقی بغیر از مسلم و عیسوی و یهود نصارا بودن بین شان وجود ندارد و اگر ما خود را از لحاظ توانائی علمی با دیگران مقایسه کنیم حالا ضعیف هستیم ولی این بدبختی برای ما از طرف استعمار گران خبیث اعطا شده است.
عفیف از اندخوی

>>>   به نظر من بهترین نظام در این کشور یک نظام دیکتاتور خوب است چون تعداد کثیری از هموطنان ما طوریکه تاریخ نشان داده است از نظام های دیکتاتور یا حمایت کردند یا از ترس رعیت بودند مثال زنده دوره رژیم طالبان است ظلم طالبان به حدی بود که هیچ تاریخ در دنیا شاهد اینطور نطام سفاک نبود اما مردم آن را قبول داشتند فعلاً که نظام جمهوری است و آزادی های برای مردم داده شده است زندگی مردم کمی بهتر شده است آزادی بیان است باز یک تعداد از هموطنان ما در سراسر افغانستان از نظام طالبانی حمیایت میکنند پس خودش نشاندهنده این است که نظام ظالم و دیکتاتور در این کشور خوب نتیجه داده است.
غمکش از ولایت بیکسان

>>>   سگ زردبیادر شغال است!!!
... به تمام خاندان آل یحی ومحمدزایی هاوسدوزایی ها
تمام شان خون این ملت راتقریبا"سه صدسال مثل مارنوشیدند

شاهی شناس وجمهوری شناس ازکابل

>>>   نمیخواهم در مورد اینکه کدام نظام موثر است صحبت کنم اما صرف میخواهم بنویسم که بعضی از دوستان بسیار به بی تفاوتی به موضوع پرداخته و بعضی ها متسفانه داود خان را نیز شامل لیست جنایتکاران و خاینان کرده که بسیار جای تاسف است. دوستان گرامی لطفا قبل از ابراز نظر در مورد شخصیت داود خان حد اقل زندگینامه وی را ملاحظه نمایید
تشکر

>>>   عینیت حکومت های را بر رسی کنیم، نه اسم و ظاهر حکومت ها را !!
رویکرد و برخورد های حکومت ها مهم است. که چگونه نظام پاسخگو و مسئول در برابر مردم وملیت است؟؟؟
شاید هر کس بگوید که حکومت شاهی از همه نظام ها بد تر است. ولی من میگویم که جمهوری حکومت کرزی بد تر از شاهی است.

یاور

>>>   نظام جمهوری بهتر است در صورتیکه صحیخ عملی شده و همه ارکان ان بجا شده باشد نه که بنام جمهوری خونریزی نمایم
دوســـت

>>>   بهترین نظام نظام پارلمانیست مانند هیندوستان
فاسیم علی از هیندوستان

>>>   خیانت که شاهان افغانستان مرتکب شده اند فراموش نشدنی است همه کشور ها اول نظام شاهی بودند بعدا به جمهوری تبدیل شده اند .فرق شاهان ما با شاهان دیگر کشور ها اینست که شاهان کشور ما عیاش وکوتافکر وبی عقل بودند نبوغ سیاست نداشتند اصلا بهتر بگویم بی سواد بودند . چرا ؟ بخاطریکه پایه های حکومت خودرا روی قبیله سالاری وقبیله گرای استوار ساختند ومردم را این قبائیل را بجان هم می انداختند وحکومت می کردند ولی کشور های دیگر نظام خودرا روی پلان واستراتیژی وافکار عامه استوار ساختند وحکومت می کردند واین نتیجه شان امروز اشکار وواضح است چراکه تا هنوز که هنوز است در افغانستان مردم قبیله ای زندگی می کنند ودر دیگر کشور ها مردم دیگر قبیله را نمی شناسند مردم ید واحد شده اند همه خودرا یک ملت حساب می کنند دیگر دربین شان تعصب زبان وقبیله ومذهب وحتی دین نیست واما در کشور ما بیا وببین چی خبر است گویا مردم ما در قرن حجر زندگی می کنند ومردم ما گشته عرب های جاهل قرن حجری از تععصب قبیله گرفته تا مذهب ورنگ ولباس وموی شان تعصب می بارند وان هم چی تعصبی کاش اگاهانه می بود ما درد نداشتیم مردم ما مملکت خودرا می فروشند که تا ریش خودرا بلند تر بگذارند ویا بابرقه روی زنان خودرا بپوشانند واز زیر برقه خبری ندارند که چی هست وچی کار می کنند والله وبالالله با برقه وریش ما رابجای نمی رساندما باید مردم خودرا روشن کنیم واگاهی بخشیم وبا سواد سازیم سود وزیان حجاب وبد حجابی را به انها اگاهی دهیم کار ما آمر به معروف ونهی از منکر است نه محاکمه ومجازات محاکمه ومجازات کار خداوند است وما در رابطه به قانون وضعی وتصویبی حکومت رسمی ومورد تایید همه ملت لازم به محاکمه ومجازات هستیم ولی در قانون طبیعی واصلی ما خودرا ملزم نمیدانیم کسی را مجازات کنیم .وانچه را از قانون می دانیم باید به دیگران اگاهی دهیم.
به امید انروز که حکومی جمهوری ومعنی وا قعی جمهوری را در کشور عزیز مان ببینیم واجرا شود

>>>   ســاده دلی مــزمن وعــدم بصیرت گــرداننده گان قــدرت ســیاسی افغــان پیشــنه تاریخی دارد محمد داود خان هم یکی از این اشخاص بود
جلا وطن

>>>   نظام جمهوری-بدون شک.

>>>   سلام به همه:
در سیستم دولت داری افغانستان تغیری رو نما نګردیده است فقد نام آن از شاهی به جمهوری تبدیل شده است ږ
سابق بهتر بود کاه خودرا در همه ابعاد مسوول میدانست اما امروز این شاهان بدون تاج و زور ګوی فقد تاج ندارند و بس ږ همه موضوعات دیکر و کارهای که میکنند از شاهی و دیتاتوری بدتر است ږ
اګر سیستم جمهوری درست میبود و مساوات وجود میداشت و یا اګر داشته باشد دموکراسی خود جیاګزین این همه زور ګوی ها میشود ږ اما بیشتر از ۲۰۰ سال حکومت هاس استبدادی شاهی و ۳۸ سال هم خږنریزی همه هستی این ملت را به دار فنا بورده و امید دیګری به اینده بهتر نمانده است ږ
داود خان حد اقل برای مرزهای مشخص افغانستان مبارزه کرد و بااکستان را همیشه دشمن میدانست اما دولتمردان امروز با وجود مداخلات آشکار باکستان و قتلهای زنجیره کدرهای کشور هنوز هم آنها را برادر خوانده و به ګفته هایشان لبیک میګویند.
غیاثی از هند .

>>>   هموطنان عزیز!
نه از نظر محتوا ونه از نظر مضمون هر دو نظام قلابی وفرمایشی بودند.
سردمدا ران هر دو نظام وابسته به یک خانوادء مفتحور بودند.
که سالها در عیش ونوش از پول مالیه دهندگان باشندگان بومی این سرزمین بودند.

امید

>>>   در افغانستان سگ زرد برادر شغال است نه جمهوری به درد میخورد نه وشاهی چون وطن پرست نیست این مردم بی ...
ناصریان

>>>   بنظرمن نظام جمهوری
خیانت که شاهان افغانستان مرتکب شده اند فراموش نشدنی است همه کشور ها اول نظام شاهی بودند بعدا به جمهوری تبدیل شده اند .فرق شاهان ما با شاهان دیگر کشور ها اینست که شاهان کشور ما عیاش وکوتافکر وبی عقل بودند نبوغ سیاست نداشتند اصلا بهتر بگویم بی سواد بودند . چرا ؟ بخاطریکه پایه های حکومت خودرا روی قبیله سالاری وقبیله گرای استوار ساختند.

>>>   نه شاهی نه جمهوری بلکه یک نظام که همته همته همته خوب همته همته میبود

>>>   نظام جمهوری خوب است اماسال 57برای برقراری این نظام زمان مناسبی نبود (جمهوری اصل نه جمهوری تقلبی رقم حال افغانستان)
رضایی

>>>   سیستم جمهوری فدرالی بهترین نوع میباشد، وجمهوری بهتر است ،به شرط آنکه کشورهای استعمار ګر مداخه ننموده و به مردم اجازه انتخاب آزاد را داده و مزدوران ګوش به فرمان قبیله از خر جهالت پایین آمده از فتنه ګری و بابایی بالای اقوام دیګر و غلامی به کشورهای خارجی ابرقدرت و غیر ابرقدرت مانند پاکستان ویا هرکشور ضعیفتر از پاکستان بپرهیزند و مستقلانه در فکر میهن باشند ، درغیر آن تجزیه بهترین ګزینه برای انسانی زیستن زیر نظام جمهوری میباشد.

>>>   نظام رياست جمهوري خوب بود در صورتي كه فردي مثل داود خان يا دكتر نجيب رئيس جمهور مي بود.

>>>   بهترین دوره برای مردم افغانستان دوره شاهی بوده قصه های که از بزرگان شنیده ام واقعاً بنده شیفه نظام شاهی میباشم .
بد ترین دوره برای مردم افغانستان سال 1371 تلخ ترین خاطرات مردم افغانستان بخصوص ما مردم کابل همین سال 1371 میباشد که هرگز فراموش ما نمیشود .
مجتبی از عاشقان وعارفان (رح)

>>>   به نظربنده نظامی برای کشورما خوبتر است که مقامات آن صادف وطن دوست ودارای تعهد کارکن وفکرخدمت به وطن را داشته باشند نه اینکه امروزحکومت جمهوری را بخاطر منافع شخصی شان به یک حکومت ایتلافی بی بنیاد تبدیل کرده اند وهروزیر به منافع حزبی وگروهی خودتلاش مینماید. که این واقعآ درد اور به تمام ملت است.
صیف الدین-- کابل

>>>   هیچ یک درد ملت را دوا نکرده است .به همسایه های ما
نگاه شود همه چراغان هستند ولی کشور ما خرابه بیش نیست !!!!!

>>>   عامل عقبماندگی سیاسی و اقتصادی و مدنیت مردم افغانستان این است که شاه آمد زد تو سر مردم و شیخ هم آمد زد توی سر مردم و چپ کمونیست هم همینظور . هیچگاه به این مردم آزادی داده نشده است که معرفت و کمال و مدنیت آن رشد کرده و اقتصادی متکی و مبتنی بر خلاقیتهای مردم داخل و صنایع و دست آوردهای ابداع و به خود خود تکیه کند. مردم ما را گیج کرده اند. هر کسی قلمی بردست گرفت خود را علامه دهر حساب می کند و سایتهای مزدور استعمار و ارتجاع نیز نیز نظرات مخالفین این بینش استبدادی و دیکتاتوری را درج نمی کند زیرا غرق در جهل و نادانی و عقب ماندگی می باشد و به خاطر داشتن یک سایت عقبمانده خود را منجی عالم می داند. خد به این مغرضین شفای عاجل عنایت کند.

>>>   برای مردمی سرکش چون مردم افغانستان یک رهبر دیکتانور بهترین راه حل معضله های کشور است چه نظام آن شاهی باشد یا جمهوری .
ق-م از مدینه منوره

>>>   مجتبی جان از عاشقان وعارفان!
به این معنی که حنماً بزرگان تو همهء شان مثل خودت اجیر بودند.

>>>   هیچکدام ...

>>>   دوستان سلام ! در جهان امروز هر سیستم دولت داری از خود خوبی ها و زشتی های دارد ، ولی وقتی با دول و اتن اوغانی یکجا شد ، پناه بخدا از آن سیستم ! حتی خود خدا میترسد که بالای ما اوغانها در جهان آخرت چگونه سیستمی را بقبولاند !! در دوزخ و جنت خدا جنگ و پاکستان نیست که ما در آنجا شمله خود را بلند کنیم و غیرت خود را بفروشیم ، پس خدا مجبور است برایما یگان میدانی را در نظر بگیرد که تا زنده ایم بجنگیم و به روی زنان خویش تیزاب بپاشیم و بینی شانرا ببریم ! اینرا گویند سیستم اوغانی !! مزاری

>>>   هیچکدام شان در افغانستان صدق نکرد متاسفانه

>>>   نظام پادشاهی برای مردم کشوری که از نظر فرهنگ واقعا در سطح پایینی هستند بهتر است البته باید پادشاهاه خدمت کننده باشد زیرا پادشاه میتواند در مواقع ضروری از زور استفاده کند و ما شاهد هستیم که خارجی ها با ادعای دموکراسی کشور را به این روز کشانده اند.
علی_تورنتو

>>>   واقعا اگر جمهوری اصیل باشد بهتر خواهد بود
یعنی جمهوری که همه مردم شرکت کند و از از نظر امریکایی ها هم دور باشد
یعنی جمهوری مستقل بدون نظر امریکای در این صورت همه مردم افغانستان به مطلوب خود می رسد.
فولادی ارزگان خاص

>>>   اون موقه که نظام پادشاهی در افغانستان بود چه وظعیتی داشتیم همین بدبختیها بود دیگه همه جای دنیا وقتی کسی به قدرت میرسه از روی ظاهر هم شده کاری برای کشورش میکنه و یه کم حس وطن پرستی داری از دوران پادشاهی ظاهر چی مونده برای ما 40 سال حک.مت کرد یک ریل قطار ساخته سرکهارو درست کرده که الان ما خرابهاشو ببینیم

>>>   نه شاهی و نه جمهوری بلکه فدرالی و یا تجزیه بهتر خواهد بود.
ایشان

>>>   در قدم اول درد افغانستان علی الحساب با یک دیکتاتور و یا گروهی دیکتاتور همچون صدام یا هیتلر که توانایی یکپارچه سازی و حفظ تمامیت ارضی افغانستان را دارا باشد . و بعد از آن وجود شخصیتی بی طرف که به معنای واقعی سیاستمدار و با نفوذ باشد به نحوی که بتواند عدالت را گسترش دهد و در جهت سازمان دهی عقاید به سوی وطن پرستی بکوشد .
شاید چنین شخصیت هایی بتوانند وطن را آرام کنند .
دعوای افغان ها بر دعوای صد من یک غازی است که هیچ قشری حتی به اندازه ی ارزنی نه تنها گذشت ندارد بلکه از حق خود نیز عدول می کند .
حبیب - تهران

>>>   اگر تعصبات زبانی و اتینکی در افغانستان ادامه یابد, تجزیه افغانستان غیر محتمل بنظر نمی رسد. اولآ شما به سرود "ملی" و شعر بی محتوای آن که توسط یک افغان ملتی دو آتشه مثل رحیم جهانی سروده شده که اصلا آبروی افغانستان را میبرد. انسان کودن وبیفرهنگ بسان خرم آگاهانه و یا هم از روی جهالت نام های با مسما و پر معنی چون نگارستان ...و غیره را دور میکند. در حالیکه خود زبان پارسی دری واژه هاو گزینه های با مسما و و بجا برای خیلی چیز ها دارد, برادران پشتون ما تصمیم میگیرند که باید از چه استفاده شود ویا نشود . دواخانه باید درملتون, زایشگاه باید زیزنتون, دانشگاه باید پوهنتون ....و هزاران مثال دیگر.ر کشوریکه سایر ملیت ها بدیده تحقیر نگریسته شود و برخورد دوگانه و متعصبانه برادران پشتون در مورد سایر زبان ها بخصوص زبان پارسی/دری خود کشور ما را به ورطه نابودی میکشاند.
حمیداله مهری

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است