نورستان یکی از ولایات شمال شرقی در زون « 3 » کشور واقع است، مرکز ولایت نورستان شهر پارون است. مساحت ولایت 9267 کیلومتر مربع است و از سطح بحر حدود 1000 متر ارتفاع دارد که فاصله آن از کابل 140 کیلومتر است.

شاخص محیط طبیعی نورستان:
نورستان به لحاظ جغرافیایی یک ولایت کوهستانی با جنگل انبوه است و حدود 9267 کیلومتر مربع مساحت دارد که مجموعاَ 75 هزار هکتار علفچر و 251 هزار هکتار جنگل دارد ، درخت کاج آن میوه جلغوزه گران بها است . اقلیم نورستان ملایم است، همه سال 600 تا 800 ملی متر بارش دارد، در فصل زمستان بارش شدید و در بخش شمال آن برف باری صورت میگیرد، سرد هوا در جه حرارت تا منفی 10 میرسد؛ اما دفصل های دیگر سال معتدل و برخی مناطق آن در تبستان بسیارگرم مشود. نورستان سه دریا بزرگ دایم جریان که از ده ها دریاچه کوهی « حوض های کوچک » سرچشمه میگیرد و هم از دره ها و کوه تیپه ها تشکیل شده، مناطق هموار ندارد و به همین دلیل دارای زمین های کم زراعتی است. مناظر و طبیعت زیبا تمامی مناطق ولایت نورسان به راستی دیدنی و دل انگیز بهشت پنهان افغانستان است. در جنگلات نورستان حیونات وحش نورستان مثل پلنگ، خرس، گرگ، بزکوهی مار خور، بز کوهی رنگ و پرندگان و مرغان در جنگلات زیست گاه دارند.

شاخص محیط اجتماعی نورستان:
نورستان« بلورستان » در زمان های باستان به نام بلو یا بلورستان قسمت های زیاد دره های کنر، چترل و کاپیسا یاد می گردید. بلور کلمه ای فارسی و عربی، ماخوذ ازکلمه « برلیس » یونی ( به معنای زمرد و زبرجد ) است. مردم نورستان نژاد اصیل اریایی اند ؛ بعد از سقوط دولت یون وباختری و بوجود آمدن دولت هخامنشی درافغانستان بلورستان با استقلال داخلی زندگی کرده است. نورستان از لحاظ موقیعت کوهستانی آن از حملات بیگانه گان در درازای تاریخ در امان مانده بود. اما حمله پنچ هزار نفری وفصله کن سال 1895 میلادی امیر عبدالرخان از راه دره عبدالله خیلی پنچشیر از طریق سپه سالارغلام حیدر خان« اولاد خواجه حرارولی » که او داما یکی ازخوانین بلورستان بود به فتح آن دست پیدا کرد و به حاکمیت دولت مرکزی افغانستان انجام داد. و از این خدمات شایان سپه سالار غلام حیدر خان رایج به فتح نورستان در جلد سوم سراج التواریخ درصفحه 384 درج است.

پیشه اصلی مردم نورستان« بلورستان » از گذشته ها تا حالا چاواداری است، چون سرزمین کوهستانی رنج و مبارزه همشیگی سختی روزگار به دلیل کم بودن زمین هموار یک تعداد مردم آن مصروف کشاورزی « زراعت، باغداری و چاوا داری « هستند وعده ای هم مصرف جمع آوری میوه جلغوزه درخت کاج خودرو و شکار مرغان جنگلی حیوانات وحش می باشند. پوست حیوانات وحش« پلنگ ،گرگ ، روبا ، خرس وهوا » را برای گذراندن روز زندگی خود به فروش میرسانند.

تاکنون در این ولایت کدام فابریکه ساخته نشده است و فقط نورسان در صنعت دستی پکول و چپن مشهور است که تولیدات این صنعت دستی در بین مردم ولایت پنچشیر، کاپیسا و بدخشان مورد استفاده از قرن ها قرار گرفته است. در ولایت نورستان تا کنون 211 باب مکتب وجود دارد که 117 باب ابتدایی و 92 باب متوسط و دولیسه میباشد. همچنان دولسه مسلکی زراعت وسه دارالمعلمین نیز وجود دارد. باتاسف باوصف ازجمله 211 مکاتب تنها 65 باب آن تعمیر دارد. مردم این ولایت مصروف صناعی دستی بافت تیکه های پشمی ونخی میباشند و در ساخت لباس های محلی از آن کار میگیرند.

شاخص های مصنوعی نورستان:
نورستان از جمله ولایاتی است که دارای جنگلات انبو کوهی و زیاد تر ین بخش آن زمین نا هموار است و دارای زمین زراعتی اندک میباشد، باتاسف در این عصر فناوری راه مواصلاتی نورستان بشکل پخته واساسی ساخته نشده است و از نواحی آن هنوزهم راه مواصلاتی شان با جاده پاروان مرکز وصل نشده است و مکاتب اکثر نواحی آن تعمیر ندارد.

شاخص های آینده انکشاف نورستان :
1 - محیط و آب و هوای نورستان برای ایجاد فارم زنبور داری و فابریکه پروس بسته بندی جلغوزه مساعد است.
2- نورستان منابع خوب آبی نورستان سه دریا دایم جریان آن بدون ساخت کاسه بند قدرت چرخاندن پره های تور بین برق آبی و انرژی مورد نیاز مردم ولایت دارد و تولید برق آبی راه به مشکلات زیست محیطی ولایت یعنی جلوگیری از قطع درختان برای جمع آوری هزم سوخت در در نورستان یاری خواهد رساند.
3- ایجاب و ایجاد کارخانه دولتی چارتراش چوب و فعالیت این کار خانه را با قطع درختان کهن سال تحت نظر متخصص جنگل داری که دوبار جای خالی درخت قطع شد را با غرس نهال تازه پر کرد.

هموطنان این رساله اندیشه مسلکی من در مورد آینده انکشاف ولایت نورستان است اگر قابل نقد است نقد کننید به نظریات تک تک شما آگاهان قلم بدست برای رفع پیشگیر رویدادهای طبیعی این ولایت حادث خیز طبیعی خواهشمندم در پای این مضمون تبصره سومند کنید تا یک طرح جامع برای مدیریت سیلاب ها آن و شاخص آینده انکشاف ولایت نورستان که حکومت توجه لازم به دست گیرد داشته باشیم و قایا قبل از وقع این سرزمین زیبا جلوگیر تام تما نماید.

داکتر یارمحمد « حیدر زاده »
داکتر علوم در بخش محیط زیست سویدن
منابع :
.اتلس افغانستان اداره و کار تو گرافی جیو کارت پولید 1978 کابل .
.شناسنامه افغانستان بصیر احمد دولت آبادی 1371 کابل .
. یاداشت های تحقیقاتی دوره داکتری من سالهای 1991 الی 1995
. جلد سوم سراج التواریخ صفحۀ 384 خدمات سپهسالار غلام حیدر خان در ج است. نگا یی به سر زمین پنچشیر شجره نامه میر کلان خان جد بزرگ سپسالار غلام حیدر خان. نوشته شادروان استاد محمد ها شم انتظار اکرمی 1353 هجر شمی.
. پنچشیر سرزمین مرد خیز ( دهبید یان سمرقند خواجه احرا ولی جد بزرگان سپسالار غلام حیدر خان ) حکیم قربان اف باختری به خط کریلک تاجیکی چاب 2012 میلادی. ستان ریشه های تارخی و فاهنگی سمع الله « تازه » وزرات اطلاعات و کلتور کابل 1367.

>>>   معلومات خوب تان داکتر صاحب عزیز خداوند متعال عمر طولانی نصیب تان کند

>>>   معلومات مفید به تحریر اوردید بسیار عالی قلم تان رسا باد موفق وسلامت باشید درود.

>>>   جناب داکتر صاحب زحمات شباروزی که شما در پروسه تحقیقات دراین کشور متحمل میشوید قابل سپاس گذاری است

>>>   وطن ما بسیار جا های تاریخی دارد امثال این ولایت اما همه روزه زیر تهدید دشمنان وطن ما هستند‌.خداوند متعال کشور عزیز مارا آرام داشته باشد تابتوانیم از طبیعت خوب وطن خود اسفاده خوب بکنیم به امید پیروزی کشور ما افغانستان
قلم تان سبز داکتر صاحب عزیز

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است