آیا افغانستان پس از خروج امریکا به چند منطقۀ حایل و مناطق نفوذ همسایگان و قدرت های منطقه ای تبدیل می شود؟
افغانستان در سدۀ نزدهم میلادی تا سال های سلطنت امیرحبیب الله در دو دهۀ نخست سدۀ بیستم در واقع منطقۀ حایل در بازی بزرگ میان دو قدرت استعماری بریتانیا و روسیۀ تزاری بود. مقولۀ بازی بزرگ از رومان "کیم" نوشتۀ جوزف رودیارد کیپلینگ(1936 – 1865) نویسنده، رومان نویس و خبر نگار بریتانیایی گرفته شد که به رقابت های سیاسی و نظامی امپراتوری های بریتانیا و روسیۀ تزاری در آسیای مرکزی اطلاق شد. "پیتر هاپکرک" نویسنده و روزنامه نگار امریکایی کتاب "بازی بزرگ، مبارزه برای امپراتوری در آسیای میانه" را نوشت که در مورد رقابت سیاسی و نظامی بریتانیا و روسیۀ تزاری میان سال های 1813 تا 1917 بود.

بریتانیا شبه قارۀ هند را مستعمرۀ خود ساخت و با روسیۀ تزاری بر سر آسیای مرکزی وارد رقابت شد تا جلو نفوذ روس ها را بر شبه قاره سد کند. اما افغانستان که شامل حوزۀ این رقابت می شد به عنوان منطقۀ حایل در بازی بزرگ میان هر دو قدرت استعمار گر قرار گفت؛ هر چند که بریتانیا دو بار در قرن نزده(1839 و 1879) از مرزهای جنوبی و شرقی به این کشور لشکر کشید و در آخرین سال دهۀ دوم قرن بیستم(1919) بر سر استقلال سیاسی افغانستان برخورد نظامی صورت گرفت که به شناسایی استقلال افغانستان منتهی شد.

علیرغم لشکر کشی های انگلیس در قرن نزده، افغانستان حیثیت و موقعیت حایل بودن خود را میان بریتانیا و روسیۀ تزاری با توافق دوطرف حفظ کرد و افغانستان در اشغال دراز مدت بریتانیا قرار نگرفت و مستعمرۀ آن نشد؛ هر چند که در زمان سلطنت امیرعبدالرحمن خان نفوذ بریتانیا در افغانستان گسترش یافت، مرزدیورند در جنوب و شرق با توافق دو طرف تعیین و تثبیت شد و انگلیس ها بر سیاست خارجی افغانستان تسلط یافتند. اما فراموش نباید کرد که این امیر عبدالرحمن خان دوست و برگزیدۀ انگلیس ها، دوست روسیۀ تزاری نیز شمرده می شد و ده سال را در قلمرو نفوذ و سلطۀ روس ها در آسیای مرکزی سپری کرده بود.

افغانستان پس از کسب استقلال سیاسی در سال 1919 تا سال های نخستِ پس از جنگ جهانی دوم هم چنان حیثیت و موقعییت حایل بودن خود و در واقع بیطرفی خود را میان قدرت های کلان جهانی که این بار جای روسیۀ تزاری را روسیۀ شوروی و جای بریتانیا را ایالات متحدۀ امریکا گرفته بود، حفظ کرد. اما افغانستان این وضعیت را پس از جنگ جهانی دوم متدرجاً از دست داد. نزاع و خصومت با پاکستان بر سر دیورند این کشور را بسوی اتحاد شوروی قدرت رقیب امریکا و غرب نزدیک ساخت. سرانجام افغانستان در حوزۀ نفوذ دولت کمونیست شوروی درآمد و در 1979 مورد حملۀ نظامی و اشغال آن دولت قرار گرفت.

افغانستان در دورۀ حضور نظامی شوروی در جهت حمایت از حکومت چپ حزب دموکراتیک خلق دیگر از حالت منطقۀ حایل و بیطرف کاملاً بیرون شد و به میدان واقعی جنگ گرم در رقابت های جنگ سرد جهانی تبدیل گردید. اما شوروی یا در واقع روس ها در سال های پایانی حضور نظامی خود که در حدود ده سال ادامه یافت به این نتیجه رسیدند که حفظ تمام افغانستان برای آن ها و در حاکمیت مورد حمایت آن ها بسیار پر هزینه و غیر عملی است. از این رو در برخی حلقات دولت شوروی و سپس فدراتیف روسیه فکر انتقال حکومت حزب دموکراتیک خلق به شمال افغانستان یا در واقع ایجاد نوار امنیتی و در واقع یک منطقۀ حایل برای حفظ مرزهای جنوبی شوروی از آمو تا هندوکش بوجود آمد. اسحق توخی دستیار دکترنجیب الله آخرین زمام دار و رهبر حزب مذکور در ششم میزان 1382(27 سپتمبر 2010) در برنامۀ به عبارت دیگر با تلویزیون فارسی بی بی سی گفت که فدراتیف روسیه از نجیب الله خواست تا برای ایجاد نوار امنیتی در شمال افغانستان، پایتخت از کابل به مزار شریف نقل کند که به مخالفت وی روبرو شد.

صرف نظر از درستی و نادرستی ادعای توخی، فروپاشی شوروی، نابودی پیمان نظامی وارثا و سقوط دولت های اقمار شوروی در اروپای شرقی فکر ایجاد نوار امنیتی در شمال افغانستان را برای روس ها عجالاتاً پایان داد و افغانستان اهمیت خود را در بازی بزرگ میان قدرت های رقیب بین المللی که شوروی به عنوان یک طرف این رقابت متلاشی شد، از دست داد. اما ده سال بعد که افغانستانِ تحت امارت طالبان در آستانۀ حملۀ نظامی امریکا با همکاری جبهۀ مقاومت ضد طالبان قرار گرفت، طرح تشکیل حکومت در شمال افغانستان از سوی روسیۀ تحت حاکمیت پوتین بار دیگر مطرح شد.

مارشال محمدقسیم فهیم در سال 1384(2005) در گفتگو با من که کتاب امریکا در افغانستان را می نوشتم موضوع مشابه را از قول وزیران دفاع، امنیت، خارجه و حالت اضطراری روسیه مطرح کرد. وی گفت که این وزیران روسی در اکتوبر 2001 با من در دوشنبه دیدند و گفتند که ولادیمر پوتین در حاشیۀ مجلس شانکهای در مذاکره با جورج بوش بر سرافغانستان توافق کردند تا افغانستان بدو قسمت شمال و جنوب تقسیم شود. بوش گفته که پاکستان را قانع میسازد، شما هم قانع شوید و در شمال حکومت تشکیل دهید ما از شما حمایت می کنیم، اما من به شدت آن را رد کردم.

سقوط سریع امارت طالبان در تمام افغانستان با حملۀ هوایی و موشکی امریکا و تعرض جبهۀ مقاومت ضد طالبان، ضرورت تشکیل حکومت جداگانه را در شمال از میان برد و دولت جدید به ریاست کرزی در کابل جانشین دولت اسلامی به ریاست استاد ربانی و امارت طالبان شد. ده ها هزار نیروی امریکا و ناتو با تائید شورای امنیت سازمان ملل وارد افغانستان شدند و در حمایت از دولت نوتشکیل بریاست کرزی قرار گرفتند. اما پس از گذشت سال های نخست حضور نظامی امریکا و ناتو طالبان با حمایت پاکستان و عوامل دیگر چون ناتوانی دولت افغانستان در ایجاد یک ادارۀ سالم و موثر، دوباره وارد میدان جنگ گردیدند. این جنگ برای امریکا که حالا وارد بیستمین سال خود می شود به طولانی ترین جنگی تبدیل شد که دونالد ترامپ در دوران مبارزات انتخاباتی چهار سال پیش خود وعده داد تا تمام نیروهای امریکایی را از افغانستان بیرون کند. مذاکرات یک و نیم سالۀ حکومت ترامپ توسط زلمی خلیلزاد با طالبان و توافقنامۀ قطر(10 حوت 1398 / 29 فبروری 2020) نتیجۀ عملی وعدۀ انتخاباتی ترامپ بود که خروج کامل قوای امریکا را در چهارده ماه آینده مشخص کرد.

حالا پرسش اصلی این است که اگر امریکا مطابق توافق نامۀ قطر تمام قوای خود را از افغانستان بیرون کند و به کمک نظامی و مالی خود برای دولت افغانستان پایان دهد، افغانستان در چه وضعیت سیاسی و نظامی قرار می گیرد؟

اگر خروج قوای امریکا و قطع کمک های نظامی و مالی برای دولت افغانستان به بازگشت امارت و حکومت طالبان در یک زدو بند و توافق مشترک میان امریکا، پاکستان و طالبان بینجامد که روسیه، ایران، هند و کشورهای آسیای میانه از غایبان این زدو بند باشند، آیا افغانستان به میدان جدید جنگ در مرحلۀ جدید رقایت و بازی های منطقه ای تبدیل نمی شود؟

کدام عقل سلیمی باور می کند که طالبان دوباره با کمک پاکستان و با ایجاد شرایط مساعد امریکا به قدرت برگردند و امریکایی ها برای برداشتن بار افغانستان از شانه های خود از این کشور پشت کنند، اما روسیه و جمهوری اسلامی ایران و حتی هندوستان برای امارت طالبانی – پاکستانی دست استقبال و تسلیمی بلند کنند؟
آیا برگشت حاکمیت و امارت طالبان مورد پذیرش عمومی جامعۀ افغانستان قرار می گیرد و جوامع مختلف سیاسی و قومی گردن خود را برای کیبل طالبان خم خواهند کرد؟

تداوم دولت و دولت داری در افغانستان همچون آب و نان اهمیت حیاتی دارد، در حالی که گسست و فروپاشی دولت یک فاجعۀ دردناک و بسیار ناگوار است. بازگشت امارت طالبان به معنی تداوم دولت و دولت داری نیست. طالبان گروه مدنی دولت ساز نیستند که حافظ و سازندۀ نهاد دولت به ویژه دولت ملی، متعارف و مدرن باشند. هرگاه فاجعۀ گسست دولت بنا به هر دلیل و عاملی با برگشت طالبان به قدرت واقع شود، ممکن است جغرافیای افغانستان گرفتار وضعیت سده های شانزدهم، هفدهم و هژدهم میلادی شود که در این سده ها، دولت های صفوی ایران، شیبانی آسیای مرکزی و بابری نیم قارۀ هند این جغرافیا را به حوزۀ سلطه و نفوذ خود تقسیم کرده بودند.

آیا چنین وضعیتی بوجود خواهد آمد که پاکستان، روسیه و ایران جغرافیای افغانستان را به سه حوزۀ نفوذ خود تقسیم کنند و ثبات و بی ثباتی در این جغرافیا وارد مرحلۀ جدید و نامشخص آینده گردد؟

محمد اکرام اندیشمند

>>>   Bashir Ahmad Bashemi
اگر قرار باشد که افغانستان به حوزه نفوذ چند قدرت تقسیم شود بهتر است که زیر حوزه نفوذ یک کشور یعنی پاکستان باشد. حداقل امنیت برقرار می شود.

>>>   Nooria Saidi
افغانستان به یک دولت فدرال ضرورت دارد که اگر قرار باشد همسایگان هم منافع خود را جستجو کنند بازهم حکومت مرکزی ثبات کشور را حفظ میکند. این یگانه راه حل معضلات در کشورست.

>>>   Mohammad Ashraf Sharif
درین شکی نیست که پاکستان ، روسیه و ایران میخواهند که افغانستان را به سه حوزه نفوس خود تقسیم کنند و طرفدار دولت قوی مرکزی نیستند و چانس آوردند که امریکا توافقنامه را با طالبان امضاء و ترامپ بخاطر کمپاین انتخاباتی خارج ساختن عساکر خویشرا هر روز یادآور می‌شود و نا گفته نباید گزاشت که چین و هند را درین باره نادیده نباید گرفت دیده شود که‌کشور چین و هند چگونه‌موقف را درقبال افغانستان اتخاذ می‌کند ؟

>>>   سید محبوب عباسی
همین حالا شما یک دولت طالبی در ارگ دارید و تالب های بیرون ارگ هم برای نثبیت پایه این دولت خیلی با هم علیه مردم در جنگ اند تا گروه های پسا خروج را از صحنه دور کرده اوضاع را کنترول کنند شما هیچ شک نداشته باشید خلیل زاد ع وغ تالب وجمع کرزی همه باهم در یک خط علیه مردم بومی در حرکت اند ؟

>>>   شاه سید تحفه
در قرن۱۶ که سلطان حسین بایقرا ار بین رفت گسست اغاز گردید شیبانی حوزه غرب و بابریان شرق و شاه حسین صفوی در ایران وضع کشور را خراب کرد و رشته اتحاد و اتفاق در هم کوبیده شد و یک و نیم قرن دوام کرد تا روشنگران مثل نهضت روشان در غرب و خوشحال خان در شرق و بلاخره میرویس بابا بعد از یک و نیم قرن گرگین را درغرب تار و مار کرد و حکومت مستقل هوتکی ها را تاسیس نمود کشور صاحب حکومت مستقل و مربوط بخودش شد و این حکومت زمینه حکومت احمد شاه بابا ابدالی را فراهم ساخت اگر تاریخ تکرار شود مشکلات ان قسمیکه شما حدس زده اید پیش خواهد امد و اگر صلح استقرار یافت و همه با هم متحد گردید انشا الله تاریخ تکرار نخواهد شد

>>>   Zijad Yadgari
ملا فهيم جفاي بزرگي در حق اين كشور و مردم مظلوم حوزه ضد ترور كرده بود
يگانه راه حل سيستم فدرالي و يا تجزيه كشور است در غير آن پاكستان بار ديگر كشور ما را تحت عنوان طالبان اشغال خواهد كرد
گرچه طرفدار تجزيه نيستم
اما بخاطر رهايي از شر طالبان وحشي و اسغال پاكستان راه حل محسوب ميشود
نظر شما چيست دراينمورد؟

>>>   Razaq Rahimi
تا زمانی که افغانستان به یکی از قدرت های بزرگ جهانی وابسته باشد، جنگ پایان نمی یابد. نه آمریکا و نه روسیه در تعهدات شان صادق نیستند و بدنبال منافع شان استند. سیاست بیطرفی مانند دورۀ ظاهر شاه می‌تواند توازن را میان شرق و غرب برقرار سازد. اگر جهان می‌خواهد صلح در افغانستان تامین شود، باید از یک دولت بیطرف حمایت کنند.

>>>   Said Kamal Reza
هیچ شکی نیست چونکه وطن فروشان سر قدرت هستند شاید روزی همین پلان شان تطبیق گردد ملت باید از هوشیاری خود استفاده کند فریب دزدان وطن فروشان نوکران دزدان را نخورند

>>>   Mohammad Haroon
آقاي انديشمند آنچه كه نگاشتيد باب گذشته پژوهي و نقش دولت ها در تحولات و شكل گيري افغانستان و تفاهم كشورهاي دور و نزديك منطقه باب نكته حايل افغانستان ميان كشورهاي قدرتمند خواندني ست.
اما باب آينده پژوهي از منظر بنده شايد سوالات و پرسش هاي ديگري را نيز نزد عده ي خلق نمايد كه پاسخ آنها لازمي ميگردد آنهم ازينرو كه سرنوشت افغانستان همواره پس از ورود خارجي ها در آغاز آرام و خلاص شده بنظر رسيده اما پس از چندي همه برداشت ها و دريافت معكوس گرديده و كشور ازيك دست به دست ديگر انتقال يافته است. چند سوْال كه پس از خروج امريكايي ها نظربه سرگذشت تاريخي كشور درصدسال اخير پيدا ميشود چيز هاي عجيب را در ذهن تداعي ميكند. مثلن آيا منافع روسيه و ايران باب كنترول سرحدات اش در افغانستان يا هند جهت تهديد از نظام احتمالي امارت طالباني تا اندازه است كه انها را دريك لشكر كشي ديگر وابدارد اگر فرض را برين بگيريم كه شايد درصورت نياز چنين كنند درين حال آيا امكان اين را بعيد ميدانيد كه باز امريكا مانند دهه اخير هفتاد ميلادي كه زيرنظر مشاور امنيتي خود برژينسكي زمينه ورود قشون سرخ اتحاد جماهير شوروي را مساعد گردانيد تا اينكه اقتصادش فروپاشيد و قدرتش سخت تضعيف گرديد، و اينبار هم بازي مشابه و ديگري را جهت كشانيدن پاي آنها مهيا گردانيده است!؟
آيا اين كشور چنان شكل گرفته است كه دوباره ميان همسايه هايش يا منبع وخاستگاه اصلي اقوام اينجا تقسيم شود يا به منظور زور آزمايي كشورهاي قدرتمند توسط مردم خودش تشكيل گرديده است!؟

>>>   Zabihullah Fayez
تحلیل خوبی بود که مستفید شدم. اما با این دیدگاه تان موافق نیستم که نوشتید: "ده ها هزار نیروی آمریکا و ناتو با تایید شورای امنیت سازمان ملل وارد افغانستان شد"، زیرا نیروهای آمریکایی و ناتو اول به افغانستان حمله کردند، بعدا مجوز شورای امنیت سازمان ملل را با فشار اخذ کردند.

>>>   Sina J. Etemad
جناب اندیشمند صاحب شما در جریان بودید و پیشنهاد ملا عمر به قهرمان ملی رح
همچنان پیشنهاد مشابع پرویز مشرف یکسان بوده و اما حالا فقط مشکل اساسی بالای کابل است ..
طالبان میدانند که در هیچ حالتی به آرامی حکومت نمی توانند دیگر بنام اسلام و شریعت مردم فریب نمی خورد..طالبان از دیگران یک قدم پیشتر در تجزیه کشور گام برمیدارند

>>>   Shawali Jalili
جناب انديشمند صاحب گرامي!
بعد از نتيجه انتخابات رياست جمهوري امريكا در صورتي پيروزي ترامپ معلوم خواهد شدوممكن بر توافقات صلح كه با طالبان دارند مانند چند ماه قبل مبني بر عدم رعايت شروط كه در توافقات شان درج است پشت پا زده آنرا باطل اعلان نمايند.
آن زمان با توجع بر مخالفت نظاميان آن كشور بر خروج كامل نيروهاي شان كه هنوز هم پا برجاست برطالبان وحكومت داكتر غني فشار هاي لازمي را وارد دارند تا از يك جانب پايگاه هاي نظامي شان حفظ گرديده واز جانب ديگر دولت وطالبان مجبور به تشكيل حكومت مشترك شوند.
فرضيات تقسيم كشور به شمال وجنوب به دليل مخالفت قاطع طالبان هم دولت در كُل اكثر مردم افغانستان منتفي ميباشد!واين حساسيت مردم افغانستان را خارجيها دروست ميدانند كه امكان نخواهد داشت موفق باشيد .

>>>   Sadat Ariaee
متاسفانه هبران جبهه شمال قبل از ورود امریکا به افغانستان فرصت های زیادی را دست خوش غرور بی جا ، جهل و بی سوادی سیاسی خویش کردند وگرنه کشور در چند قدمی آرامش و پایان جنگ قرار داشت .

>>>   Khaliq Karimi
همان طرح شمال وجنوب که فهیم رد کرده ظاهرا طرح بدی نبوده مردم چقدر هزینه ای سنگینی را بابت این به اصطلاح افغانستان متحد از سوی زیاده خواهان بپردازند که چه بشود؟؟

>>>   Raghi Said Aslam
ما مردم افغانستان نتوانستیم متحد و یکپارچه شویم بخاطر منافع شخصی خود از همه چیز تیر هستیم این ره به جهانیان ثابت کردیم و در فساد تعصب و قوم پرستی دست بالای داریم از این جهت مردم مظلوم افغانستان بهای سنگین میپردازد و‌ خواهد پرداخت تا کی بهتر ان است که افغانستان به دو قسمت تبدیل شود شمالی و جنوبی و دیگر بنام افغانستان کشوری نباشد

>>>   Rahmatullah Najmi
براى آرامش مردم و محو فسادورهايى از ارگ بهتراست افغانستان ميان كشورهاى منطقه تقسيم شود
چون كسانيكه در پشاور و زاهدان و ترمذ زندگى ميكنند به مراتب در وضع بهتر از ما استند كه تحت سايه حكومت هاى متقلب مستبدو مفسد زندگى ميكنيم!

>>>   Ali Safa
هر آنچی میشود، شود. فقد جنگ ختم گردد و ملت که در این جغرافیا تحت نام افغانستان همه روزه قربانی میدهد حد عقل از این بدبختی رهائی یابند .
اگر ما توانمندی و درایت کشور سازی را میداشتیم در همین بیش از دو قرن یک کشور مقتدر را باید در منطقه ایجاد میکردیم ....!

>>>   Farook Pasdar
اگر بحث را از همین منظر و تحلیل نگاه کنیم گزینه بهترین ساختار دولت فدرال میباشد که هم کشور را از تجزیه نجات میدهد وهم نزاع قومی را که دشمنان افغانستان از آن بهره میگیرندو زمامداران فاشیست از آن سود میجویند پایان میبخشد وچانس حفظ یک دولت مقتدر که تمام آحاد ملت از آن حمایت نمایند بیشتر میشود ،در آن صورت دولت ملی در اتکا به مردم کشور برا همسایگان و جهان حرفی برای گفتن داشته میباشد.

>>>   Farid Younos
عزيز من
پنج سال قبل اگر به ياد داشته باشي نوشتم كه امريكا از افغانستان خارج نميشود و حالًا هم باز مي گويم كه امريكا با اينكه يك موافقه احمقانه با طالبان دارد خارج نميشود .

>>>   افغانستان تا متحد نباشد همین آش وهمان کاسه است

>>>   منطقه حائل بودن بین ۴ کشور ذینفع نیاز به یک مدیریت مدبرانه دارد که هر چهار تا را بدوشی و به یکی هم نه فروشی.
این تدبر در تبار قبیله نیست.
نسل موجود یعنی همه آنهائی که فعلن از یک روزه تا صد ساله هستند از رسیدن به حالت اعتدال و شکوفایی دست بشویند و نسل های بعدی اگر آب و باد و مه و خورشید و فلک جمله بر وفق مراد عمل کنند شاید روزی همچو یک حالت اعتدال و شکوفایی را تجربه کنند.
پس چه باید کرد؟
فکر کنیم که صحنه امتحان است و یک عالم سوال که باید جواب بدهیم.
به جای گله از طراح سوال و تفکیک سوالات به مشکل و آسان ، بسم الله گفته شروع کنیم و تا حد توان هر قدر ممکن است به سوالات جواب بدهیم و در نهایت منتظر اعلان نتیجه باشیم.
هر کار دیگر غیر این ، فرصت تعین شده امتحان را از دست دادن است و در نهایت تاسف و حرمان و پشیمانی.

>>>   دونالد ترامپ در صورتی قوای خود را در افغانستان حفظ میکند که یک کشور متطقه آماده باشد ،مصارف سربازان امریکایی را در افغانستان بپردازد.
چنانچه اخیراً روی مصارف سی و پنج هزار قوای امریکایی که در آلمان وجود دارند،با دولت آلمان به موافقه نرسیدند.دونالد ترامپ ده هزار عسکر خود را از آلمان به پولند انتقال میدهد و پولند وعده داده است که مصارف این سربازان را میپردازد.
اما این که پولند از کجا مصارف این سربازان را میپردازد،معلوم نیست.
بعد از انتشار ویروس کرونا تمام کشور های جهان به بحران اقتصادی دچار شدند،بشمول امریکا و اروپا.
قروض امریکا امسال سه تریلیون دالر دیگر نیز اضافه شد و به بیست و شش و نیم تریلیون دالر رسید.
کشور های اتحادیه اروپا نیز با قرض هفتصد و پنجاه ملیارد ایرو از بودجه اتحادیه اروپا،به قروض این اتحادیه افزوده اند.
خود کشور های اتحادیه اروپا نیز جداگانه قرضدار شدند.
آلمان با اخذ سیصد و ده ملیارد دلار،سطح قروض اش شش فیصد بالا رفت.س امریکا نیز در فکر تمویل مصارف سربازان اش در سراسر دنیا است.
در جاپان،جاپان میپردازد،در کوریای جنوبی،کوریای جنوبی،در شرق میانه،کشور های عربی.
در افغانستان باید هند و چین و روسیه و ایران و کشور های آسیای میانه به عهده بگیرند.
در غیر آنصورت امریکا قوای خود را از افغانستان بیرون میکند و کشور های همسایه افغانستان میدانند و مقابله با داعش و طالبان.
این که کدام حادثه دوم سپتامبر صورت خواهد گرفت و یا نه،آینده نشان خواهد داد.

>>>   صبر بسیار ببایدپدر پیر فلک را
تاکه بازمادرگیتی چوتوفرزندبزاید
جناب اندیشمند نمیدانم روزگار ومرور ایام چه حالت وفلاکت را بالای شما اورده بود که بسیار صبر نمودیم تاهمچو یک مضمون عالی وابراز واقعیت را در رشته ای تحریر در اوردید اگر خوانده باشید ویادتان باشد یک بار از شما گیلایه نمودم وگفتم ان اندیشمندی که من میشناختم عوض گردیده دیگر ان اندیشمند پوهنحی ادبیات ولیلیه ای پولی تخنیک وپیشاور و... نیست محافظه کار گردیده وان جراءت وشجاعتی را که در برابر مظالم واشغال روسها داشت درین اشغال وتجاوز که ۴۶ برابر بزرگتر ازانست محافظه کار ومحتاط شده گاهی با خود میگفتم که پاسپورت اروپای بالایش عزیز تر از کشور ابای شده خدای نخواسته و...باخواندن این مضمون عالی دیگر انهمه تکهنات وحدس وگمان ها حد اقل برای یکمرتبه وفعلا تعبیر غلط شد واندیشمند ما باز انقلابی شده و به باز گو نمودن حقایق رو اورده اند خداوند خیرتان بدهد
قاضی غوث الدین از سمنگان

>>>   درود جناب اندیشند، اگر افغانستان رو میدان بز کشی تشریح کنیم بد نخواهد بود و این میدان که همه جایش درب داغون است و بز کش بد تر از میدان تشریف دارند و همه بز کش ها منطقه میخواد که برنده بز باشند و تربیت کننده بز ها خیلی‌ها زرنگ تر از بز کش ها تشریف دارن مبالغه نیست بز کش های بیچاره از ناخورده گی آنقدر ضعیف آند که توان پرتاب بز رو به میدان ندارند و همیشه ضعف دارند از تعلیمات میدان،عرض ، طول وسعت پرتاب بز و...دیگه برنامه های میدان و نبرد با چاپان انداز های حریف خودی و بیگانه همه با درگیری های الکی و پدر بز کش های بیچاره رو در آورده و تربیت کننده بز کش ها آنقدر تیز و بر نامه ریز اند که حتی ریس بز کش ها رو بگیل ساخته که حتی نمیدونن و چجوری با این همه سال ها نتوانسته یک بز کش قدرتمند تربیت کند که حداقل بتونه یه بار بز رو به دایره حلال برسونت .

>>>   اگر پاکستان شیطنت نکند ایران و روسیه مجبور به ساختن افغانستان هستند تا بتوانن از امتیاز سازندگی و ترانزیت به اسیای میانه و خلیج فارس سود ببرند ، نگران پاکستان باید بود

>>>   افغان همیشه در طول حاکمیت سیصد ساله خود عوامل تخریب جنایت بدبختی را بر دیگران می اندازد و خود را از زیر بار تقصیر خالی میکند فقط افغان آدم خوب است همه مشکلات از سوی غیر اوغان است!

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است