آنهایی که از نگاه تعلق آیدیولوژیک، وابستگی گروهی یا قومی در باره سلیمان لایق گفتند و نوشتند و از وی شخصیت برتر تاریخ معاصر ساختند، برای من حرفی نیست. اینکه مرگ کسی برای دوستان و خانواده او حادثه دردناکی است حتا اگر در ۹۰ سالگی رخ دهد، هم حرفی ندارم. سلیمان لایق شاعر برجسته بود و هم به فارسی شعر میسراید و هم به پشتو، برای خانواده شعر و ادب مرگ او یک ضایعه است، این را هم میفهمم. ولی برخی جوانان آگاه، رهبران نسل فردا یا استادان بزرگ شعر و ادب و عده کثیری از جوانانی که از تاریخ نیم قرن اخیر کشور خود بیخبر اند، تحت تاثیر همین بزرگان به سلیمان لایق نگاهی دارند که تا حدی درد آلود است. چرا؟

هیچ کسی را، هرکی باشد، شاعر، نویسنده، سیاستمدار... را نمیتوان جدا از مجموعه زندگی وی دید. حتی "قهرمانان" ما جایی خطایی کرده اند. زنده اعتراف به خطا به آنها قدر و عزت میبخشد نه نا توانی. مرده، نگاه به مجموعه زندگی پیچیده آنها، روشی بخشیدن به کم و کاستی های آنها، کمک میکند که شناخت از آنها عاری از پییشداوری و ذهنی گری باشد. من برخی از اشعار سلیمان لایق و بارق شفیعی، رفیق و همرزم او را دوست دارم. ولی آنها تنها شاعر نبودند. فعالین سیاسی و اجتماعی بودند، سلیمان لایق یکی از بنیان گزاران "حزب دموکراتیک خلق"، این گروه سیاسی که غولهای وحشناکی چون امین و نجیب را بار آورد بود. هنگامی که تیغ بران جنایتکاران خلق و پرچم گلوی بهترین فرزندان مردم را میبرید، سلیمان لایق وزیرهمان نظام منفور بود. هیچ مسئولیتی در جنایات این حزب ندارد ؟ آنهایی که در سلیمان لایق یک شاعر بزرگ میبینند، اطلاع دارند که این رژیم جوانانی را کشتند که اگر زنده میبودند مانند واصف باختری از بهترین شعرای ما میبودند.

در روز اول مرگ سلیمان لایق کمنت ذیل را زیر نوشته یکی از دوستان گرامی و صادق که شیفته شعر و ادب و زبان فارسی است گذاشتم:
"خوب هر کس سرانجام میمیرد. در برابر مرگ همه یکسان اند. مهم این است که یک انسان و آنهم هنرمند و شاعر چگونه زندگی کرد. وزیر حکومات جنایتکار خلق و پرچم برای برخی شاید لیاقت "لایق" باشد ولی برای مخالفین، برای قربانیان این رژیم، همه رهبران آن بشمول لایق، بارق شفیعی ( شاعر دیگر)، کشتمند... همه کمترین جرم شان همراهی این رژیم جنایتکار در زمان وزارت و صدرات شان بود. گاهی خاموش بودن در برابر یک جنایت همراهی با آن است.

راستی میدانید که شاه شجاع شاعر زبردست بزبان فارسی بود. دیوانی از او باقیمانده و یکی از بهترین کمپوز ظاهر هویدا، هنرمند برخاسته از مردم و تا آخر وفادر به مردم، و آهنگ دلخواه من روی شعر شاه شجاع است:
صبح دمید و روز شد یار شبینه خانه رفت
مرغ سحر تو گم شوی یار بدین بهانه رفت".
بیآید حداقل ما حافظه کوتاه از تاریخ خونین نیم قرن اخیر نداشته باشیم.

کریم پاکزاد

>>>   اگر تعصب را کناربگذارم.
لایق براستی لایق بود.اگاه،داناوبینا،شاعروادیب،سیاستمدار ووطندوست.
.....
من سالهاست که میدانم،مادراحمقستان زندگی میکنیم.
ثبوت ادعای من نظرات مغرضانه شما است.
تاجک وایرانی به نوشته های لایق میبالد،وماتوهینش میکنیم.
عاقل

>>>   سلیمان لایق شاعر حماسه سرا ،نوسنده چهره دست وسیاست مدار کارآزماتیک کشور بودایشان درحین شور وحرارت نظام دموکراتیک خلق افغانستان عضو کلیدی کابینه دولت خلق و پرچم بودن بدون شک قسمتی از بیداد گری وتاریک نگری های آن زمان به جانب لایق برمی گردد

>>>   بودن ویا نبودن یک شخص با رژیم های حاکم چندان عیب نیست میشود کسی با یک سیستم حکومتی کار کند ویا دران محیط زیست نماید امااز عیوب وکاستی های ان اغماض ننماید ویا لا اقل به کار کردهاومظالم انوقت افتخار نکرده باشدولی خلقی ها وپرچمی ها وبصورت کل همه اعضای حزب دموکراتیک خلق در حالی که سیستم حکومتداری خوب محمد داود را از بین بردند وبا فرهنگ ملت افغان به قول خودشان مبارزه ای بی امان نمودند ونزدیک به یک ملیون افغان را به شهادت رسانیدند وبیش از دوملیون انسان را معلول و معیوب ساختند وحدود پنج ملیون افغان را مجبور به هجرت وترک خانه وکاشانه نمودند وپای یک ابر قدرت ومتجاوز را به دیار مقدس کشیدند وسیستم معارف واموزش وپرورش وطن عزیز را تار ومار کردندوهزاران شاعر وادیب این مرزوبوم را به دیار نیستی رهسپار کردند وسویه ای تحصیلی اولاد این کشور را به صفر تقلیل دادند واساس منازعات قومی ونژادی را بنا نهادند و... اگر شاعر وادیب ویا یک اهل هنر وفرهنگ اگاهانه ودیده ودانسته با انها همکاری نموده وتا وقت مرگش این نا لایقهاجزءی ترین عیب ونقص را به انهالایق ندیدندپس چگونه میتوان بخاطر این که ان شخص مورد تاید قصر نشینان امروزی بوده و خویش رااز هواخواهان و مویدین فاشیزم وقبیله سالاری جلوه داده وتحت غطای استعمار دیگری عیوب ونواقص خود و مظالم همرزمان خویش راتغطیه نموده مورد تاید وتوصیف قرار داد وبه کسی که اصلا خدا را نمیشناخته ومعتقد به ماتریالیزم دیالیکتیک یعنی مفکوره ای لایک وبی خدای مانند تکنوکرات های امروزی باشد برایش بگویم که اورا خدا بیامرزد!!! برای انها توهین روا داشته ایم یا ارزو داشته باشندکه ملت عزیز از تقصیراتش بگذرد ویا مادر وطن این خاینین ملی وبین المللی رافرزند بخواند هرگز چنین نخواهد شداین غلام ابن غلام ابن غلام وسایر همقطارانش بدانندکه در هر مقام ومنزلت قرار داشته باشند وبه هر اندازه ای سویه ای علمی وهنری شان بلند باشد تاریخ امروز وفردای کشور انها را اجنت ونوکر می نویسد ولعن ونفرین مینماید
حاجی ولایت خان صافی از فرانسه

>>>   اقای پاکزاد.
افتخار من به سلیمان لایق درقدم اول مربوط زندگی سیاسی اوودرقدم دوم مربوط فعالیت های ادبی اوست.
بینا

>>>   ای بارخدایا به بزرگیت این بنده گنهکارت راببخش.
جوان بودم،احساساتی وکور بودم.حزب دیموکراتیک را کافرووطنفروش خطاب میکردم.واقیعت های بعدی چشمانم راباز کرد وفهمیدم که همه انها وطندوست ووطنپزست بودند،بل این دشمنانشان (اشرار) بودند که همه کافرووطنفروش اند.
بیدار

>>>   حیف وقت تان که در مورد یک خاین جاسوس چندین کشور و شخص ابن الوقت دشمن مردم و خاک کشور ما صرف گردد خوب شد یک ..... ازین جهان کم شد و رهسپار .....گردید .

>>>   هموطن ساده دل وساده لوح سلام!
مگرگاهی اندیشیده ای که خارجیهابه عنوان مطبوعات ازاد رادیو،تلویزیون،اخبار ومجله راتمویل مالی میکنند تایکی یامثبت یامنفی درموردممسایلی چون مارشالی دوستم ویامرگ لایق چیزی بنویسدوبعدمن وتواستین رابالازده به جان هم افتیم وانها باخاطرراحت همه هستی مادی ومعنوی من وتوراغارت کنند.
باورداشته باش قبل ازبیداری من وتودهل قیامت نواخته میشود.
ناله

>>>   سلیمان لایق با داکتر نجیب از یک جنس کمونست است
اما بیشتر چوب کمونست ها را دوستم می خورد
دوتا به اوغان بودن شهید گفته می شود
دوستم به خاطری ازبک بودن توهین می شود
قربان شوم خدا را یک بام و دو هوا را

>>>   لایق تالایق بود.

>>>   (اگر شعر به تنهایی معیار سنجش شخصیت افراد میبود، شاه شجاع یکی بهترین شخصیت های کشور میبود.)
مسعود

>>>   پاكزاد صاحب سليمان لايق دزد نبود سياست مدار بود خاين ومفسد نبود . اينكه چكگونه كي هارا دربطن حزب دموكراتيك خلق افغانستان پرورش داده بود از دزدان ومفسدين امروزي صد چندباعزت وشرافتمند بودند.
ب،م از كابل

>>>   هرکس اوغان است
لایق است
مغز اول جهان است
شهید است مثل داکتر نجیب
بعد از کشته شدن هم رتبه میگیرد مثل جنرال رازق
مالیات نمیدهد مثل کوچی ها
از بیت المال بی حساب میگیرد مثل کل اشرف
بیت المال را آخور خود میداند
راه گیری میکند مثل طالبا
این ها صفات خوب اوغان است
نعره ای تکبیر
الاخو اکبر الاخواکبر الاخواکبر

>>>   لایق اگر لایق میبود در رکاب روس ها عضو هیات ریبسه و عضو بیروی سیاسی نمیبود.
تمام جنایات کمونیست ها بر میگردد به تصمیم سران کافر این حزب که لایق یکی از آنها بود.
جهنم مبارکش باد.

>>>   لایق یک فاشیست تمام عیار بود واو یکی از طراحان تیوری « حفظ قدرت به هرقیمت » پشتونها در افغانستان بود ، اگر لایق نبود داکتر نجیب فریب اقتدار تاریخی قبیله خودرا نمیخورد. لایق در نیم قرن با هوشیاری سیاسی قبیله خودرا تا توانست تقدیس کرد وبرای حفظ قدرت این قبیله کتاب « سقوی دوم » را توسط اسماعیل یون نوشت.

>>>   به فرد عاقل!
حیف این نام و یا هم لقب به جنابعالی. تبصره های شما را همیشه میخوانم؛ تبصره های تان هیچگاهی از یک انسانی که بهره ای از .....را دارا باشد نمایندگی نمیکند٬ چه رسد به آدمی به نام عاقل.
اگر نوشته ای مختصر جناب پاکزاد را با عقل و خرد یک طفل خردسال هم بدقت میخواندید این تبصره غیر عاقلانه و ....را نمیکردید.

>>>   شاید به فارسی شعر وسخنی دارد ولی لایق, لیاقت سخنرانی ویا سرودن زبان پارسی را نداشت ، چونکه او تحت تاثیر افکار قومگرایی قرار داشت ونمیتوانست پارسی بزرگ را پاس دارد.
(کدکد اینجا و تخم آنجا)
پارسیوان

>>>   حاجي ولايت خان صافي صاحب به اين نكته هم بايد اشاره ميداشتيد كه از شروع حكومت مجاهدين ، طالبان الي امروز ارقام كشته شدگان جمع دزدي هاي بي سابقه وچورو چپاول بيت المال وبفروش رسانيدن تجهيزات نظامي و طيارات جيت mg 23 كه تعداد ان به دهها فروند ميرسيد به كشورهاي پاكستان باداران شان كه تا فعلا" در رجيم كنوني كه خودرا مجاهد ميگويند دوربرغني را معاصره نموده اند به منافع pak عملا" كار ميكند به فكر من ارقام ...شان زياد است لطفا" درمقابل واقعيت بايد تسليم باشيم.
ب،م ازكابل

>>>   ب .م از کابل! اینکه دیگران وطن فروش است وطن فروشی نالایق را توجیه نمیتواند واگر دیگران دزد وخاین باشد نمیتواند دزدی های حزب دموکراتیک وقتل وغارت انها را براءت دهد خاین خاین است ودزد دزد است وسفاک وخون ریز همه در یک ردیف قرار دارند بلی این که کمونیستها مزدور بودند نمیشود دیگر مزدور هارا تمجید کرد اگر انها پیشاپیش متجاوزین وسوار با تانک وطیاره ای اجانب اشغال روس راباعث گردیدند نمیتوان مزدوران امروزی را بخشید این نالایق دومرتبه خودرا در زمان دموکراسی به وکالت کاندید نمود ولی ناکام شد اینها همه به زور وبازوی روسها برگرده های مردم سوار گردیده سیاست مدار شدند انهم غلام ومزدور .از خودت بهتر سلیمان نالایق را پدرش میشناخت که اورا غلام مجدد نام گذاشته بود که همچنان تا اخیر غلام ماند اگر غلامی حضرات مجددی را نپذیرفت در غلامی روسها افتخار ومباهات میکرد این غلام بچه فقط فاشیست وتفرقه افگن ولا ابالی وبی باک بود
گل نبی عیدی زاده

>>>   لایق نه نالایق ترین و ... ترین انسان همین شخص عوام فریب ابن الوقت خاین به کشور و مردم عاق پدر و مادر بنام سلیمان نالایق است که در ورق سیاه تاریخ نام این شخص درج تاریخ کشور ما شده است کسی که چنین خاین وطنفروش بی غیرت را ثنا و صفت میکند واضحست که همفکر و همرزم این خاین مزدور بیگانگان است .

>>>   به نویسنده(به فردعاقل)
بکوشید خواندن تبصرهایم رادوام بدهیدبه یقین روزی ازموثریت ان مستفید خواهید شد.من دراول نوشتم که ما دراحمقستان زندگی میکنیم که شما یکی ازباشندگان اصیل ان هستید.احتراماتم رابه ان طفل یکساله که خوانده میتواند وسیله شوید.
عاقل

>>>   لایق هم از جنس حاجی احمدزی تنبانی است
هرکس از دوغ تعریف می کند
لایق نالایق

>>>   شاد روان سلیمان لایق، لایق ستایش و حرمت است ، لایق ستاره تابان در اسمان شعر و ادب کشور مابود لایق دوست و فرزند صدیق این وطن زخمی بود شعر لایق غرور ، وطندوستی و انسان دوستی را بیان میکند شعر لایق تحت عنوان ( دوست دارم این وطن را.... ) بیان واضح بزرگی شخصیت و وطن دوستی وی است لایق فقید همه هموطنان خودرا یکسان دوست داشت و برای همه دلسوز بود.
خداوند مغفرت کند، به همه افغانان صدیق ، دوستان و همفکران شان و خاصتاٌ به فامیل محترم شان خداوند صبر جمیل عنایت نماید.
محمد امین ناصر

>>>   به نظر دهنده پانزدهم!
شما هر کسی را که عضو حزب دموکراتیک خلق افغانستان بوده است و یا در رهبری این دولت قرار داشته است،منفور و قاتل و جنایتکار میدانید.بدون آن که به کارکرد های آنها نظر بیاندازید.
طور مثال:
رییس ارزاق وقت رژیم خلق و پرچم،عضو حزب بود و مسؤل توزیع مواد کوپونی،برای میلیون نفر کارمندان دولت و کارگران و اجیران و سربازان و خانواده های شهدا و غیره بودند که هر ماه میلیون نفر مواد کوپوتی که شامل آرد و روغن و بوره و چای و دیگر اقلام ضروری رندگی مردم بود،از طریق ریاست ارزاق به مردم توزیع میشد و هیچ کس هم در هیچ زمانی شکایت نمیکرد که مواد برای من نرسیده است.نه این که شاروال فعلی چهار دانه نان را به مردم نتوانست درست توزیع کند.
پس آیا ما باید رییس ارزاق وقت را بخاطر عضو حزب بودن و یا کمونست یودن محکوم کنیم؟
سلیمان لایق نه در ارگان های امتیتی کار میکرد و نه هم در قتل مردم دست داشت.
او یک عضو حزب بود و بیشتر مصروف شعر و شاعری و روزنامه گری و نوشتن آثار ادبی بود.
آیا ما او را باید خاص بخاطر بودن عضو حزب و یا این که در دولت کمونست ها کار کرده است،مورد پرسش قرار بدهیم؟
آیا کدام وقت شما کارکرد های سلطان علی کشتمند را که صدر اعظم وقت بود و عضو کمیته مرکزی و بورای سیاسی بود،مورد انتقاد قرار داده اید؟
چون که او هراره بود.
با وجودی که ما نیز تمام کارکرد های او را مورد انتقاد قرار نمیدهیم،چون که او درین حالت بحرانی،مسؤل امنیت و رسانیدن آذوقه به مردم و رشد اقتصاد و ساختمان سازی و خلاصه تمام عرصه های اقتصادی و امنیتی و غیره عرصه ها را رهبری میکرد.
پس نباید به تمام اشخاص از روی ملیت آنها قضاوت کنید،بلکه کارکرد های آنها را در نظر بگیرید.
عاقل.

>>>   لایق (نالایق) هرچه هم اگر در چانته داشت از فیض زبان گهربار پارسی اندوخته بود ! ولی او خود به اندوخته هایش پاس وقدری نگذاشت چون قوم پرست وپشتون پرست بود!
او از روی مهر وعشق پارسی نه گفت ونه هم نوشت بل مجبوریت او ! و بزرگی وجامع بودن زبان شیرین پارسی او را وامیداشت چون بدیلی دیگری نداشت ورنه .....
دوست

>>>   وقتی کسی هر که باشد دزدی کرده ویا میکند ویا خیانت کرده ومیکند معنیش این نیست که جرم وخیانت دیگران را تبریه نماید من وقتی میگویم کمونیست ها چنین وچنان کرد هرگز نگفته ام که دیگران کار های خوب کرده اند منتها مجاهدین واقعی که در برابر کمونیست ها وروسها جهاد کرده اند وجانهای عزیزشان را فدای وطن وملت قهرمان نموده اند هزار بار بهتر از انهای اند که با روسها یکجا یک ملیون افغان را کشته اندو... ولی انهای که پس از سقوط نجیب تا امروز باعث قتل وکشتار مردم عزیز ما شده انددرین دوره فقط سه چهار سال ان دوره ای کشتار مجاهدین نما هابودهومسبب اصلی ان کشتار ها هم خارجی ها بوده اند بقیه همه را یا مزدوران وغلامهای روس کشته ویا از غرب وباز ما قتل وازار ملت را از سوی هر که صورت گرفته محکوم مینمایم وهرکه پاس مام میهن را نکرده وبه تجاوز واشغال صحه گذاشته بدون استثنا محکوم مینمایم وبالای جرم هیچ کدام سرپوش نمیگذاریم دزد دزد است هرکه باشد خاین خاین است هرکه باشد وطن فروش ومزدور بد است هرکه باشد
حاجی ولایت خان صافی از فرانسه

>>>   هرکس اوغان باشد لایق است
همه غیر اوغان نالایق
اگر او جنایت های کمونستی در زندگینامه نمیداشت به یقین ازو بابا و شهید می ساختند و او را زیارت می کردند

>>>   به نویسنده عالیقدر(به نظردهنده پانزدهم)!
افتخاردارم که جنابعالی هم مطالب وحقایق جالب واموزنده رابنام عاقل نوشید.
افتخاربه شما.خیلی هم بهترازمن نوشید.
شماعاقل اول ومن عاقل اخیر.
عاقل

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است