سال ميلادي در افغانستان همان سال مالي است كه از ماه جدي تا جدي سال تقويمي ديگر را در بر ميگيرد، در حاليكه سال تقويمي از ماه حمل (نوروز) تا سپري كردن ٢٩ حوت ادامه مي يابد.
علت جدايي سال مالي و سال تقويمي عبارت بود از هماهنگ شدن امور مالي افغانستان با سال كشور ها و سازمان هاي مالي و پولي بين المللي.
حالا نمي دانم هنوز سال مالي و تقويمي جدا خواهد بود و يا مانند گذشته ادامه خواهد داشت.

افغانستان و ايران تقويم هجري خورشيدي را استفاده مي كنند.
نيپال تقويم سمبات نپال را استفاده مي كنند.
اتيوپي تقويم اتيوپي را استفاده مي برند.
سال گذشته عربستان سعودي سال مالي خود را از قمري به ميلادي تبديل كرد.
باقيمانده ١٦٨ كشور از تقويم ميلادي استفاده مي كنند.
حالا در سال مالي ٢٠٢١ ميلادي مالي افغانستان، مملو از تغييرات دراماتيك خوب و بد و مالامال از مزيت ها و كاستي هابود.

اكنون بصورت شتابزده مهم ترين ها را بر مي شماريم:
١ - فقر:
- در زمان جمهوريت خط فقر به ٩٠ درصد رسید با وجود حمايت آمريكا.
- در زمان امارت اين درجه به ٩٧ فيصد رسيد البته با فشار هاي منفي آمريكا.

٢ - نظام اقتصادي - اجتماعي:
- در اين سال از ديد اقتصادي در هشت ماه اول نظام ليبرال و در پنج ماه اخير بدون داشتن نظام حركت كرديم، گرچه دولت فعلي خود را امارتي و اسلامي مي خواند ولي نسبت نبود قانون اساسي و اسناد حقوقي ديگر نظام پنهان است.

١- نبود قانون اساسي:
هشت ماه اول جمهوريت:
- هشت ماه نظام اقتصادي - اجتماعي ليبرال.
نظام ليبرال با وجود نا همخواني شرايط و ذهني جامعه ما گام هاي دشوار و پر چالش داشت.
- امارت پنج ماه:
- در سال گذشته نسبت نبود نظام كه قاعده هاي اصلي حركت و ارتباطات قوانين را معين مي سازد دشواري ها در پنج ما پسين ايجاد گرديد.
با غير اجرايي شدن قانون اساسي تمامي قوانين ناشي شده از آن تا هنوز كار مي كند، اين بدان معني أست كه قاعده قوانين (قانوناساسي) مرعي الاجرا نبوده ولي از قوانين بر آمده از آن استفاده مي شود، اين يك تناقض آشكارا است.

٤- پروژه انكشاف ملي:
- هشت ماه اول جمهوريت:
در هست ماه اول به تعداد ٧٥٠٠ پروژه بكار گرفته شد كه از يك الي ١،٥ میليون نفر روستايي بصورت مستقيم و غير مستقيم مشغول شدند و تمويل اين پروژه ها از كمك ٨ میليارد دالري بانك جهاني صورت مي گرفت.
كاستي:
در ذات پروژه مشكل وجود نداشت ولي فساد اداري دشواري هاي معين را بوجود آورده بود.
- پنج ماه اخير امارت:
از ٧٥٠٠ پروژه ٧٠٠٠ پروژه كار هايش متوقف است.
منبع: سخنگوي وزارت ماليه.

تنظيم آب:
١- بند كمال خان:
حركت براي تنظيم آب كمي جدي تر شد، با وجوديكه كمپايني و تبليغي زياد براي دولت بود ولي يك گام جالب و جسورانه به شمار آمد.
كاستي:
١- بند كمال خان افتتاح شد ولي تعداد باقيمانده كانال هاي آبياري آن بعدا بايد تكميل شود.
٢- بيانيه رييس جمهور نه اقتصادي و براي جلب بيشتر حمايه امريكا بسيار احساساتي بود و انگيزه هاي مخالفت ايراني ها را زياده تحريك كرد.

ارزش پول افغاني:
١-جمهوريت در هشت ماه اول:
براي ثبات نسبي و تصنعي ارزش پول افغاني ١٨٠ میليون دالر به ادامه سياست زرق پول در بازار پمپ شد و ارزش پول را در دايره ٨٤ افغاني في دالر نگهداشت.
- كلدار يا روپيه پاكستاني در رده دوم معاملات پرچون صرف در شش ولايت در رده هاي اول.
- نشر پول جديد از جانب پارلمان خنثي گرديد.
٢- امارت در پنج ماه آخرين:
كاهش بيسابقه ارزش پول ملي تا ١٣٠ افغاني و دادن اختيار بصورت غير مستقيم به اوليگوپول بازار و پيشكش كردن ١٠ میليون بصورت رسمي و ٢،٥ میليون بصورت حقيقي در بازار كه فوق العاده ناسنجش بود (محترم زيرك معاون صرافان افغانستان).
- كلدار پاكستاني در ٢٤ ولايت در رده هاي اول معاملات.

مسايل پول در دوران:
١- جمهوريت در هشت ماه:
- رژيم پولي افغاني ١٤٤ میليارد با سرعت دوران ٥
- رژيم پولي ارزي ١،٨ میليارد دالر با سرعت دوران ٥
ذخاير پولي و مبالغ براي تمويل پروژه ها:
- مبلغ ٩،٥ میليارد دالر به آمريكا و سرمايه گذاري پولي به منظور گريز از مصارف فرصتي.
در ميان ٢،٥ میليارد آن متعلق به سكتور خصوصي و ٧ میليارد آن مربوط سكتور عامه مي باشد.
- مبلغ ٨ میليارد براي تمويل ٧٥٠٠ پروژه انكشاف ملي.
- مبلغ ١،٨ میليارد در صندوق كمك افغانستان آ آر تي اف.
- باز بودن حسابات بين المللي كشور و حركات با دشواري هاي كوچك تجاري.
- تعاملات سياسي خوب زمينه هاي حركت پولي را مهيا ساخت.
٢- امارت در پنج ماه:
- همه پول ها مسدود شده اند.
- تعاملات سياسي به بن بست رسيده است.
مقدار ارز و پول ملي به نازل ترين سطح آن رسيده است.

ماليات:
١-جمهوريت در هشت ماه:
- ماليات پر از فساد بود.
- سرپرست وزارت ماليه گفت در هر روز ٨ میليون دالر مالياتي مورد دستبرد قرار مي گيرند به اين ترتيب١،٩٢٠ يك میليارد و نهصد و بيست میليون دالر در هشت ما دزدي شده است.
٢- در پنج ماه امارت:
حدود ٦٠ میليارد افغاني جمع إوري شده فساد تا هنوز گزارش رسمي داده نشده ولي...

تجارت و سوداگري و بازرگاني:
١- جمهوريت در هشت ماه:
- اقتصاد افغانستان بر اساس تجارت محوري استوار شد.
واردات در دوران تجارتي كشور ٩٥ درصد را تشكيل داد.
حجم تجارت رسمي و غير رسمي ٧،٥ میليارد را در هشت ماه ساخت.
- بازارها باز و تجارت نزديك به مرحله رونق بود با وجوديكه كالا هاي تجاري ٩٥ درصد خارجي و وارد شده بودند.
- تجارت با هند و كشورهاي منطقه و عربي خط اول را تشكيل داد، معافيت هاي گمركي از هند و كاهش تعرفه از امريكا و چين استفاده شد.
كسر بيلانس تجارت ٩٥ در صد را نشاني مي كند.
٢-امارت در پنج ماه:
قرار گزارش وزارت ماليه واردات كشور از ٥٠ تا ٧٥ درصد كاهش يافته است ولي صادرات از ٧٥٠ میليون دالر در سال گذشته به يك میليارد افزايش دارد.
بازارها نيمه باز اند و سطح مصرف به نازل ترين كاهش يافته است.
- قدرت خريد نزول بي سابقه دارد.
- تجارت با آسياي ميانه ادامه داشت ولي به اين تناسب:
با قزاقستان ٠،٠٠٢٣
با تركمنستان ١ و ٣٨
با تاجكستان صفر
با قرقيزستان صفر
با ازبيكستان ٢
ولي تقريبا پاكستان در موقف انحصاري محدود در برابر ما قرار گرفته است.

استخدام و كار:
١-جمهوريت در هشت ماه:
- با وجود همه كاستي ها استخدام در بخش هاي نظامي و ملكي حركت خوب داشت. (كاستي ها در معاشات و رابطه ها)
- معاشات كاملا به موقع اجرا مي گرديد كه سبب رونق بازار مي گرديد.
حركات ساختماني كارگران و انحنيران زيادي مصروف بودند.
٢- امارت در پنج ماه:
- ٣٥٠٠٠٠ هزار كارگر بيكار و ٣٥٠٠٠٠ قوت مسلح و ٧٠٠٠٠ كارگر فابريكه ها و بيكاري ١،٥ میليون كارگران پروژه هاي انكشاف ملي يك دشواري بزرگ را براي امارت ساخته است.

صنعت:
١-جمهوريت در هشت ماه؛
٥٠٠٠ فابريكه فعال كه بيشتر از ٢٠٠ فابريكه به حالت خود كفايي و يا نزديك به خود كفايي رسيد.
٤٥ فابريكه ذوب آهن با سرمايه گذاري ٥٠٠ میليون دالر و توليد كننده محصولات آهني و ٥٠ فابريكه ساخت كيبل هاي المونيوم در افغانستان بي سابقه بود.
- اولين برمه سكتور خصوصي براي استخراج نفت توسط شركت غضنفر، يك حادثه تاريخي بشمار مي رود. اين مساله را جناب مرحوم حاجي يوسف غضنفر برايم گفتند.
٢- امارت در پنج ماه:
نسبت مشكلات مسدود شدن حسابات بين المللي كار فابريكات ها متوقف شده اند.

بانك:
١-جمهوريت در هشت ماه:
- در هشت ماه اول ١٢ بانك خصوصي و دولتي فعاليت خود را ادامه داد و بيشتر از ٣،٥ میليارد دالر را بدوران گذاشت.
٢- امارت در پنج ماه:
بانك ها نسبت مسدود شدن حسابات بين المللي و عدم واريز شدن پول به بانك ها، قدرت انتقال و پرداخت ها را از دست داده اند و كاملا غير فعال از ديد بانكي اند.

ترانسپورت:
١-جمهوريت در هشت ماه:
ترانسپورت هوايي مسافر بري در حد مطلوب بود.
- ترانسپورت هوايي تجارتي كار مي كرد.
- ترانسپورت زميني براي دولت درآمد زا بود با وجوديكه دشواري هاي نيز داشت.
٢- امارت در پنج ماه:
-ترانسپورت هوايي به مشكل جدي مواجه است.
- ترانسپورت زميني بهتر كار مي كند.

عاملين جي دي پي:
١- جمهوريت در هشت ماه:
- ٢٣ درصد زراعت
- ٢١ درصد صنعت
- ٥٦ در صد خدمات
٢- امارت در پنج ماه:
- نسبت خشكسالي ١٣ درصد از بخش زراعت بيجا شدند.
- ٢١ درصد صنعت بيكار شدند.
- ٤٥ درصد خدمات بيكار شدند.
در مجموع عاملين جي دي پي به اندازه ٧٩ در صد بيكار اند.

مديريت::
١- جمهوريت: در هشت ماه
- به مشكل مديريتي از ديد تمركز گرايي شديد دچار بود، ادارات موازي اقتصادي بخصوص مالي ضعف بزرگ بود.
٢- امارت در پنج ماه:
پراگندگي مديريتي، بزرگترين دشواري را بوجود آورده است.

استاد مسعود

>>>   طلب=بحران اقتصادی=فقر و گرسنگی=آی اس آی=مزدور=تروریست=قاتل=فاشیست=نژادپرست=تک قومی=جاهل=به فاشیسم و انارشیسم پس طالب از سال مالی و تاریخ و سنوات تاریخ چیزی نمیداند از پاکستان دستور میگیرد

>>>   Hamed Elmi
برنامه استخدام و اصلاحات اداری یکی از بدنام ترین پروسه بود که در حکومت غنی تطبیق و عملی می شد. هر کدام ما که در اداره های دولتی کار کرده ایم دهها مثال با خود داریم.
هنوز نویسنده این مطلب از مقرری های اداره امور، جگر معینان، جگر رییسان، جگر مامورین ووو در کابل و ولایات و نصب مقام های بلند رتبه ی دولتی از مهمانخانه های وزیر اکبر خان چیزی ننوشته است.

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است