رنج آوارگی و مهاجرت از دردهای ویران‌گر و فراموش‌ناشدنی برای هر فرد است. شهروندان افغانستان در تحولات مختلف تاریخی متحمل مصیبت‌های بی‌شماری از جمله‌ بی‌خانمانی و بی‌وطنی شده‌اند. پس از ۲۴ اسد ۱۴۰۰ خورشیدی که طالبان مجدداً بر افغانستان تسلط یافتند، هزاران شهروند این کشور مجبور به کوچ گروهی از افغانستان شدند. در این میان بیش از سه میلیون شهروند کشور به پاکستان پناه بردند و بیشترشان تاکنون در این کشور زنده‌گی می‌کنند. همچنان هزاران تن آنان در برنامه‌های خروج کشورهای مقصد، منتظر دریافت ویزه هستند.

وزارت داخله پاکستان اما به تازگی با نشر خبرنامه‌ای از شهروندان کشورهای دیگر به ویژه افغان‌های ساکن در این کشور که ویزه ندارند، خواسته است که تا تاریخ ۳۱ دسامبر ۲۰۲۲ میلادی پاکستان را ترک کنند؛ یعنی حدود ۴۰ روز دیگر. بر بنیاد این خبرنامه، افرادی که بیش از یک سال اقامت غیرقانونی در این کشور داشته باشند، در فهرست سیاه این کشور قرار خواهند گرفت و همچنان حضور بیشتر این افراد به‌گونه غیرقانونی در این کشور، تا سه سال زندان را در پی خواهد داشت. این اقدام دولت پاکستان نگرانی گسترده‌ای را بین مهاجران افغانستان در این کشور برانگیخته است.

وزارت داخله پاکستان با نشرخبرنامه‌ای در سایت رسمی‌اش طرحی را همگانی کرده که بر بنیاد آن، شهروندان کشورهای دیگر که مدت یک سال را در این کشور سپری کرده باشند و پس از ختم مدت ویزه، پاکستان را ترک کنند، تا تاریخ ۳۱ دسامبر برای‌شان مجوز خروج بدون جریمه داده می‌شود.
وزارت داخله پاکستان در خبرنامه خود این طرح را «طرح عفو برای اتباع خارجی» نام گذاشته و گفته است که برای شهروندان خارجی‌ای که یک سال در این کشور اقامت داشته‌اند و حالا مدت اعتبار ویزه‌های آنان پایان یافته است، مجوز خروج بدون جریمه داده می‌شود و افرادی که بیش از یک سال اقامت بدون ویزه در این کشور داشته‌اند مجوز خروج با پرداخت جریمه صادر می‌شود.
این وزارت تأکید کرده است که تا پایان ۳۱ دسامبر۲۰۲۲ هیچ برخورد قانونی با اتباع خارجی که از این طرح عفو استفاده کنند، صورت نخواهد گرفت. در بخشی از این طرح آمده است: «براساس قانون ۱۹۴۶، می‌توان به اتباع خارجی‌ای که بیش از حد اقامت خود را بگذرانند، سه سال زندان اعطا کرد.» وزارت داخله پاکستان همچنان گفته است: «پس از ۳۱ دسامبر ۲۰۲۲، اقداماتی علیه اتباع خارجی که بیش از یک سال اقامت دارند آغاز خواهد شد. علاوه بر این، آن‌ها برای ورود بیشتر به پاکستان در فهرست سیاه قرار خواهند گرفت.»

شماری از شهروندان افغانستان که پس از ۲۴ اسد ۱۴۰۰ به پاکستان رفته‌اند، در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گویند که افزون بر ده‌ها مشکل دیگری که در زندگی روزمره آنان در این کشور وجود دارد، دستور تازه وزارت داخله پاکستان آنان را بیشتر نگران ساخته است. این مهاجران تأیید می‌کنند که به دلیل رد مرز شدن و زندانی شدن از سوی پولیس پاکستان، تلاش دارند بیش‌ترین اوقات خودرا در خانه سپری کنند و کم‌تر بیرون بروند.

این در حالی است که پس از ختم پروسه تخلیه از میدان هوایی‌ کابل در سال گذشته، هزاران شهروند کشور برای خروج از افغانستان از طریق پاکستان به این کشور رفته‌اند. اکنون که روند خروج زمان‌گیر شده، مهاجران افغانستان در پاکستان با مشکلات گسترده‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کنند و با خطر زندانی شدن گروهی نیز مواجه‌اند.
نجیبه، یکی از هزاران مهاجر افغانستان در شهر کراچی پاکستان است؛ جایی که چندی پیش بیش از هزار شهروند افغانستان از سوی پولیس این شهر زندانی شده بودند. نجیبه در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید: «می‌ترسم. سه روز مسلسل شده که از خانه بیرون نشده‌ام. قبل از اعلان وزارت داخله پاکستان بیرون می‌شدم. حال پولیس از طرف صبح بسیار زیاد شده. ترتیب و چهره‌های ما شناخته می‌شود که ما افغان هستیم. سه روز شده از خانه بیرون نشده‌ام. از بچه‌ام که بیرون می‌رود پرسان می‌کنم، می‌گوید پولیس زیاد شده و مردم را بازداشت می‌کند.»
نجیبه می‌افزاید: «برای تمدید ویزه هیچ امکاناتی وجود ندارد. اگر ویزه جدید می‌گرفتم باید از پاکستان خارج می‌شدم که این کار برایم ممکن نیست. ویزه آنلاین را در بازار سیاه یک هزار و ۵۰ دالر امریکایی می‌دهند که بسیار قیمت است. وضعیت مهاجرین در شهر کراچی رقت‌بار است. پولیس قدم‌به‌قدم تعقیب می‌کند.»

از سوی دیگر، هشدار وزارت داخله پاکستان، بازار کمیشن‌کاران در این کشور را نیز گرم ساخته است. شماری از مهاجران افغانستان به روزنامه ۸صبح می‌گویند که برای تمدید ویزه‌شان هیچ پاسخی از سوی وزارت داخله پاکستان دریافت نمی‌کنند و به دلیل هراس از بازداشت از سوی پولیس این کشور، مجبور می‌شوند بیش از ۳۰ هزار کلدار پاکستانی را برای تمدید هر ویزه به کمیشن‌کاران بپردازند که پرداخت همزمان برای چندین عضو یک خانواده، کار را برای‌شان دشوار ساخته است.

در همین حال، شماری از مهاجران افغانستان در شهر پشاور نیز در گفتگو با روزنامه ۸صبح تأیید می‌کنند که شهروندان مهاجر افغانستان در این شهر با مشکلات فراوانی مواجه‌اند و از سوی پولیس این کشور آزارواذیت می‌شوند. خانم حیدری، یکی از مهاجران افغان است که در حال حاضر در شهر پشاور زنده‌گی می‌کند. او در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید: «سه‌ونیم ماه می‌شود که از افغانستان آمدم. با مشکلات زیادی توانستیم ویزه سه ماهه صحی (میدکل) بگیریم. خانه را به مشکل گرفتیم. سه طفل دارم، یکی‌اش حدود یک ماه پیش مریض شده بود، پدرش پشت دوا می‌رفت، چند قدم از خانه دورتر رفته بود که از سوی پولیس گرفتار شد. پولیس‌ها موبایلش را از دستش گرفتند. او با تضرع از آن‌ها خواست که اطفالش سرپرست ندارند. وقتی پولیس ما را دید با عذر و زاری، رهایش کرد. حالا ۴۵ روز شده که در کنج خانه است.»

همچنان یکی دیگر از مهاجران افغان در پشاور که به نمایندگی از گروهی از خبرنگاران و فعالان مدنی و حقوق بشر صحبت می‌کند، به روزنامه ۸صبح می‌گوید: «حالت روحی و روانی مهاجران زیاد خراب است. پولیس پشاور مردم را زیاد اذیت می‌کند. ویزه کسی تمدید نمی‌شود، ویزه نداشته باشی کسی خانه به کرایه نمی‌دهد. مشکلات اقتصادی فراوان است و کسی مریض شود، توانایی رفتن به داکتر را ندارد. حالت مهاجران در این‌جا بسیار خراب است.»
یک مهاجر دیگر که نمی‌خواهد نامش در این گزارش ذکر شود، در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید که علاوه بر مشکلات پولیس و تمدید نشدن ویز‌ه‌ها، اکنون شمار زیادی از مالکان خانه‌ها پولی را که در نخست به عنوان پیش‌پرداخت (تضمین) می‌گیرند، پس از آن‌که شخص بخواهد خانه را ترک کند، دوباره برایش نمی‌پردازند و در صورت درخواست مکرر، برای کرایه‌نشین مهاجر هشدار می‌دهند.

افزون بر این، شمار دیگر از شهروندان مهاجر افغانستان در پاکستان می‌گویند که پولیس این کشور در ساحه‌های مختلف اسلام‌آباد و راولپندی خانه‌های مهاجران را نشانی و از آن‌ها به بهانه‌های مختلفی پول می‌گیرند. به گفته آنان، پولیس وقتی قرارداد خانه‌ها را بررسی می‌کند، گیر می‌دهد که چرا تنها نام یک تن در این قرارداد خط ذکر است. این مهاجران تأیید می‌کنند که برای رهایی‌شان از این معضل باید به پولیس پاکستان پول بپردازند.

یکی از خبرنگارانی که در منطقه راولپندی پاکستان زندگی می‌کند، می‌گوید: «مدت ۹ ماه می‌شود که در پاکستان هستیم. کسانی که ویزه ندارند یا پاسپورت‌شان مشکل دارد با چالش‌های زیادی روبرو هستند. مردهای ما را به حوزه می‌برند و مهمان‌خانه‌ها را بررسی می‌کنند و فضای مصونی برای یک دختر در این شهر وجود ندارد. برادرم را بردند، پول گرفتند و جریمه کردند. ما نگران هستیم که تا چه زمانی این وضعیت ادامه خواهد داشت. در دفتر (UNHCR) ثبت نام کردیم، هیچ جایی را نمی‌گیرد و پولیس پاکستان می‌گوید که این شماره دوسیه در دفتر ملل متحد پیش ما مدار اعتبار نیست.»
مهاجر دیگری نیز در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید: «فقط به افرادی که قاچاقی داخل پاکستان آمده‌اند گیر می‌دهد. حتی پول هم گرفته، خودم امروز رفته بودم آوان مارکیت که در راولپندی است. زیاد افغان‌های بدون ویزه را پولیس برده بود و جریمه کرده بود. اما با کسانی که در دفتر کمیسیاریای عالی پناهندگان ثبت هستند و با ویزه داخل پاکستان آمده‌اند کاری ندارند.»

این در حالی است که بیشتر مهاجران افغان در پاکستان از دفتر کمیسیاریای عالی پناهنده‌گان (UNHCR) نیز شکایت دارند. به گفته آنان، شماری از کسانی که در سال گذشته مصاحبه اول خود را در این نمایندگی سازمان ملل متحد سپری کرده‌اند، تاکنون برای انجام مصاحبه دوم خواسته نشده‌اند. آنان در صحبت با روزنامه ۸صبح ادعا می‌کنند که مصاحبه در این دفتر نیز کار کمیشن‌کاران شده و هر کسی که بخواهد مصاحبه‌اش زودتر انجام شود، باید به بازار سیاه مراجعه کند. روزنامه ۸صبح اما نتوانست این ادعاها را مستند بسازد.
امید، یکی از هزاران مهاجری است که مصاحبه اول خود را در دفتر کمیسیاریای عالی پناهندگان در سال گذشته میلادی سپری کرده است. او اکنون با گذشت یک سال و با وجود تلاش‌های زیادی هنوز موفق نشده مصاحبه دوم خود را در این نهاد انجام دهد. او در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید که مهاجران افغانستان وقتی به دفتر کمیسیاریای عالی پناهنده‌گان (UNHCR) مراجعه می‌کنند، آنان مشکل را به دوش دولت پاکستان می‌اندازند و وقتی با مقام‌‌های وزارت خارجه و داخله این کشور صحبت می‌شود، آنان مشکل را به ‌گردن کمیسیاریای عالی پناهنده‌گان (UNHCR) می‌اندازند.

با این حال، شماری از مهاجران افغان که در مورد مشکلات مهاجران با نماینده‌گی سازمان ملل متحد در پاکستان صحبت کرده‌اند، به نقل از کمیسیاریای عالی پناهندگان (UNHCR) می‌گویند که این نهاد در مقابل هر مهاجر افغانستان روزانه ۳ دالر امریکایی به دولت پاکستان می‌پردازد، اما دولت این کشور خواستار پرداخت ۵ دالر در روز شده که این اقدام از سوی این سازمان تاکنون پذیرفته نشده و این امر باعث کندی کار مهاجران نیز شده است. گفتنی است که روزنامه ۸صبح با تلاش‌های فراوان موفق به تأیید این اطلاعات از سوی نمایندگان دفتر کمیسیاریای عالی پناهندگان (UNHCR) نشده است.
این همه در حالی است که چندی پیش پولیس پاکستان بیش از یک هزار شهروند افغانستان را که در میان آن‌ها زنان و کودکان نیز شامل‌ بودند، از ایالت سند بازداشت کرده بود. این اقدام پولیس پاکستان با واکنش‌های گسترده‌‌ای نیز مواجه شد، اما نتیجه مثبت برای مهاجران افغان در پاکستان برجا نگذاشت.

امین کاوه

>>>   •● هوشیار باید باش احتمال دارد که مسئله انتقال مهاجرین-کوچی-پشتونها از پاکستان و جنوبی به طرف شمال کشور و سرزمین مردم فارسیزبان در برنامه پشت پرده باشد...●•

>>>   راه حل اساسی بازگشت همه مهاجرین از پاکستان و ایران به افغانستان است.
طالب که ادعای امنیت و حکومت اسلامی میکند باید برای نجات مهاجرین اززندگی ذلت بار در پاکستان اقدام کند نه اینکه چشم به خیرات امریکا داشته باشد.

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است