محتسبین کیستند؟
محتسبین، اصلی‌ترین نیروی اجرای این قانون هستند و در همه ولایت‌ها فعالیت می‌کنند. آن‌ها وظیفه دارند تا بر رعایت شریعت اسلامی نظارت داشته باشند و متخلفا‌ن را به دادگاه معرفی کنند.
با توشیح و نشر قانون امر به معروف و نهی از منکر بازوی قدرت مجریان قوی‌تر از گذشته می‌شود، به ویژه این‌که حمایت کامل رهبر طالبان را هم دارند.
در چهار فصل این قانون احکام مربوط به محتسبین، مسئولیت‌ها و وظایف آنان، تعزیرات و احکام متفرقه بیان شده است.
گستردگی موضوعی احکام به نحوی است که به محتسبین این اجازه را می‌دهد تا بر رفتار، پوشش و ظاهر شهروندان افغانستان نظارت داشته باشند و بایدها و نبایدها را تعیین کنند.
تصریح شده است که این قانون در تمام ادارات، اماکن عمومی و بر همه افرادی که در قلمرو افغانستان اقامت دارند، تطبیق می‌شود.

محدودیت‌ها برای زنان چیست؟ «عورت» یعنی چه؟
احکام مربوط به حجاب زنان، اولین مورد از بایدها و نبایدهای این قانون است.
در ماده ۱۳ آمده است که «ستر (پوشش) تمام بدن زن الزامی است. پنهان کردن صورت زن به سبب ترس از فتنه ضروری است. صدای زنان (بلند خواندن آهنگ‌ها، نعت‌ها و قرائت در مجموع) عورت است.»
لغت‌نامه المعانی ذیل کلمه عوره، معنای اصطلاحی آن را اینگونه بیان کرده است: «از نظر زبانی عیب و نقص است و شرم آدم از آن چیزی است که ناپسند است. از نظر اصطلاحی عورت آن چیزی است که باید پوشانده شود.»
بند هفت این ماده همچنین گفته است که نگاه کردن مردان بالغ بیگانه به بدن و چهره زنان و نگاه کردن زنان بالغ به مردان بیگانه حرام است.
محتسب مسوولیت دارد که از خارج‌شدن صدای زن یا موسیقی بیرون از خانه یا مجلس جلوگیری کند.

موضوعی که برای زنان افغان مشکل‌ساز است، در بند ۸ ماده ۱۳ آمده است: «هرگاه زن بالغ برای حاجت ضروری از خانه خویش بیرون شد، مکلف است که صدا، روی و بدن خود را ستر نماید (بپوشاند.)»
بر اساس این قانون هر محتسبی می‌تواند یک زن یا دختری (بویژه در کابل) را که چهره خود را نپوشانده، متوقف سازد و تعزیر کند.
همچنین در ذیل حکم مربوط به خودروهای مسافربری آمده است که محتسب مسئولیت دارد که رانندگان را از «انتقال زنان بی‌حجاب و بدون محرم شرعی عاقل و بالغ» منع سازد.

محدودیت‌ها برای مردان چیست؟
در ماده ۱۴ احکام مربوط به پوشش مردها بیان شده است و آمده است: «عورت مرد از زیر ناف الی زانوها و زانو نیز عورت است.»
بر اساس این قانون یک محتسب می‌تواند مردی را که زانویش دیده می‌شود، بازخواست و تعزیر را بر او اجرا کند.
همچنین محتسبین اجازه دارند که از تراشیدن ریش و کم‌کردن آن، اصلاح موها برخلاف شریعت اسلامی، دوستی و کمک با کفار و مشابهت صورت و سیرت با آن‌ها و استفاده و ترویج صلیب، نکتایی و سایر نشانه‌های غیرشرعی جلوگیری کنند.

دیگر محدودیت‌ها چیست؟
در ذیل حکم مربوط به مسئولیت محتسب در رابطه با مطبوعات و اطلاعات آمده است که محتسب مسئولیت دارد که مسئولین مطبوعات و اطلاعات را به نشر مطالبی که عکس‌های ذی‌روح (جاندار) در آن نباشد، مکلف سازد.
همچنین در ماده ۲۲ ذکر شده که محتسب مسئولیت دارد از تهیه و تماشای عکس و فیلم اشیای ذی‌روح در کمپیوتر، موبایل و سایر اشیای آن جلوگیری کند.
اگر تصویربرداری از انسان ذیل این حکم قرار گیرد، مشخص نیست که موضع وزارت امر به معروف و نهی از منکر در باره حضور تلویزیونی همه مقام‌های حکومت طالبان از جمله وزیر امر به معروف و نهی از منکر چه خواهد بود.

منبع فقهی این احکام چیست؟
بر اساس این قانون تصریح شده که مبنای رفتار فقهی محتسبین شریعت اسلامی و فقه حنفی است. از جمله آمده است: « وزارت امر به معروف و نهی از منکر و سمع شکایات مطابق احکام شریعت اسلامی و فقه حنفی به امر کردن معروفات و منع کردن منکرات مکلف است.»
همچنین گفته شده: «این وزارت مکلف است که مردم را از تعصبات قومی، زبانی و سمتی منع کند.» در این حکم به تعصبات مذهبی اشاره‌ای نشده است.
با این نوع نگاه، معلوم نیست که وضعیت شیعیان در محاکم و همچنین رفتار محتسبین با آن‌ها در زمینه مسائل اختلافی چگونه خواهد بود.
بویژه اینکه ثابت شده است رهبر طالبان، هبت‌الله آخوندزاده، نگاهی مثبت به شیعیان ندارد.
او هیچ یک از ده‌ها روحانی شیعه پیشنهادشده را برای عضویت در شوراهای ولایتی نپذیرفته و تائید نکرده است.
او در سخنرانی نماز عید قربان پارسال گفت که در افغانستان اکثریت مطلق [مردم]، به جز عده بسیار کم، پیرو مذهب امام ابوحنیفه هستند. آقای آخوندزاده همچنین وقتی درباره تفاوت دیدگاه بین مذاهب اسلامی اشاره کوتاهی کرد، صرفا از مذهب حنفی و شافعی یاد کرد و هیچ اشاره‌ای به مذهب جعفری نکرد.

دهه‌هااست که در افغانستان آمار و سرشماری‌ انجام نشده است و شمار افراد اقوام و پیروان مذاهب مشخص نیست. اما شیعیان، که در بین شماری از اقوام متفاوت این کشور پخش شده‌اند، مدعی هستند که حدود ۲۰درصد الی ۲۵ درصد جمعیت افغانستان را تشکیل می‌دهند. در نشست بن آلمان، در سال ۲۰۰۱، هم که قدرت بین اقوام افغانستان تقسیم شد، سهم هزاره‌ها و شیعیان حدود ۲۰ درصد در نظر گرفته شد. اما از دید رهبر طالبان شیعیان جزو «عده بسیار اندک» هستند. مسلما این چیزی نیست که شیعیان با آن موافق باشند.
به نظر می‌رسد جای خالی شیعیان در احکام حکومت طالبان هم دیده می‌شود.

مجازات متخلفین چیست؟
ماده ۲۴ قانون امر به معروف و نهی از منکر دست‌کم هفت مرحله تعزیر و تنبیه را بیان کرده: ۱- توصیه، ۲- تخویف (ترساندن) از عذاب الهی، ۳- تنبیه و تهدید به الفاظ قهرآمیز، ۴- تعزیر مرتکب منکر با تلف مال، ۵- حبس از یک ساعت الی ۲۴ ساعت در محابس عمومی، ۶- حبس از یک روز الی سه روز در محابس عمومی و ۷- جزایی که محتسب مناسب بداند و مختص به محاکم نباشد.
بر اساس ماده ۲۶ محتسبین در بعضی موارد می‌توانند افراد را به دادگاه معرفی کنند؛ مثلا هرگاه فرد بدون عذر شرعی، نماز و فرایض و واجبات را به‌تکرار ترک کند، به دادگاه معرفی می‌شود.
همچنین گفته شده که محتسب می‌تواند اهالی منطقه‌ای را که به طور گروهی اذان و اقامه نماز با جماعت را ترک می‌کنند دادگاهی کند.
با توجه به گستردگی حیطه فعالیت محتسبین به نظر می‌رسد که وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان یکی از پرکارترین وزارت‌های حکومت طالبان باشد. سند این ادعا آماری است که مسئولان این وزارت هفته گذشته اعلام کرده‌اند، این‌که در سال گذشته بیش از ۱۳هزار نفر را به دلیل «اقدامات غیراخلاقی» بازداشت کردند.

علی حسینی
بی‌بی‌سی

>>>   طالب باید روانه جهنم شود طالب خوب طالب مرده است
هر کس با هر طریقی که می تونه باید اینها رو روانه جهنم کنه
باید جبهه مقاومت وازادی کمک شود
این قوانین باعث خشم عمومی میشه و باعث سقوط سریع طالبان میشه

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است